سقوط شبه در جزیره

 

بمب افکن B-2 آمریکا بر روی خلیج گوام سقوط کرد


خبرگزاری ایسکانیوز:یک هواپیمای بمب افکن B-2 مخفی آمریکا بر روی جزیره گوام در اقیانوس آرام در 6 هزار کیلومتری جنوب غربی هاوایی سقوط کرد.



به گزارش روز شنبه بخش انگلیسی گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران"ایسکانیوز"به نقل از بی بی سی:این جت بمب افکن لحظاتی پس از بلند شدن از پایگاه هوایی اندرسون دچار نقص فنی شد ،اما خلبان این هواپیما نجات یافت.
به گفته شاهدان دود بسیار غلیظی پس از سقوط هواپیما در حوالی خلیج گوام دیده شد.
بمب افکن های B-2 آمریکا هر یک به ارزش 2/1 میلیارد دلار بوده و قادر به حمل بمب های هسته ای و بمب های معمولی هستند.
نیروی هوایی آمریکا اعلام کرد،خلبان این هواپیما با چتر به بیرون پرتاب شده و در وضعیت خوبی به سر می برد.
تمامی 21 بمب افکن B-2 آمریکا در پایگاه هوایی میسوری مستقر بوده و از سال 2004 تا کنون نیز تعدادی از این بمب افکن ها در اطراف خلیج گوام گشت زنی می کنند.
از این بمب افکن ها که قادر به پرواز در ارتفاع 11 کیلومتری زمین بوده و تقریبا هیچ راداری قادر به رهگیری آنها نیست، در جنگ عراق ،افغانستان،و صربستان نیز استفاده شده است./

عکس روز

دومین سری از عکس های بسیار ارزشمند و بی نظیر تامکت ایرانی گوارای چشمان شما

[img]

کوتاه و مختصر از تکنولوژی پنهانکاری در آسمان(بخش اول)

 

تکنولوژی پنهان‌کاری و معرفی نمونه‌هایی از هواگردهای پنهان‌کار

تاریخچه تکنولوژی پنهان‌کاری
بررسی تاریخچه‌ی فعالیت‌هایی که در راستای ایجاد قابلیّت پنهان‌کاری در وسایل پرنده (و همچنین سایر جنگ‌افزارهـا) صورت گرفته است، نکات قابل توجهی را آشکار ساخته است:

· آمریکایی‌هـا، بیش از همه و پیش از سایر کشورهـا در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛

· با توجه به میزان سرمایه‌گذاری‌های آمریکا در این زمینه، به نظر می‌رسد، هزینه‌های تحقیق و توسعه در این زمینه بسیار زیاد است. تعداد قابل توجّهی از پروژه‌های مطرح شده در این زمینه، در نیمه‌های کار به دلایل مالی، لغو شده‌اند و نیمه‌کاره مانده‌اند. از این دست می‌توان به پروژه‌ی "دارک استار" که در 1999 توسط وزارت دفاع ایالات متحده لغو شد و پروژه‌ی "آرورا" که احتمالاً در سال 1990 لغو شده، اشاره کرد؛

· تعداد قابل توجهی از پروژه‌‌های انجام شده در زمینه‌ی پنهان‌کاری، که اتفاقـاً هزینه و زمان قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند، فقط برای اثبات و ارزیابی تکنولوژی و به عنوان پیش زمینه‌ای برای پروژه‌های اصلی انجام شده‌اند. از این دست می‌توان به پروژه‌ی "تکیت بلو" که به عنوان پیش زمینه‌ی ساخت "بی 2" توسط نورثروپ در فاصله‌ی سالهای 1978 تا 1985 به انجام رسید و همچنین پروژه‌ی "اسنیکی پیت"که به عنوان پیش زمینه‌ی ساخت "اف 22" توسط جنرال داینامیکس به انجام رسید، اشاره کرد.

عوامل مؤثر در مشاهده‌شدن یک پرنده
مشاهده شدن یک وسیله‌ی پرنده توسط تجهیزات و ادوات شناسایی دشمن، با یکی از روش‌های زیر صورت می‌گیرد:

· سطح مقطع راداری و انعکاس امواج راداری به سمت گیرنده‌؛

· امواج فرو سرخ؛

· صوت[1]؛

· مشاهده خود یا آثار وسیله با چشم مسلح یا غیر مسلح[2].

لذا وقتی بحث پنهان‌کاری مطرح می‌شود، می‌باید پنهان‌کاری و یا کم‌مشاهده‌پذیری در تمام حوزه‌های فوق مورد بررسی قرار گیرد.

تکنولوژی‌های پنهان‌کاری و کم مشاهده‌پذیری
ایجاد قابلیّت پنهان‌کاری و/یـا کم مشاهده‌پذیری، بـا استفـاده از یکی از روش‌های زیر و یا ترکیبی از آنها صورت می‌گیرد:

· جذب سیگنال‌های شناسایی؛

· انحراف سیگنال‌های شناسایی در جهت مطلوب؛

· ایجاد اختلال در سیگنال‌های شناسایی.

البته غیر از موارد فوق، برخی روش‌های دیگری نیز مطرح شده‌اند که گرچه مستقیمـاً سطح مقطع راداری را کاهش نمی‌دهند، اما باعث کاهش مشاهده‌پذیری وسیله‌ی پرنده می‌شوند. این روش‌ها عبارتند از:

· پرواز در ارتفاع بالا؛

· پرواز با سرعت زیاد؛

· پرواز در نزدیکی زمین و بین موانع زمینی مانند کوه‌ها و ناهمواریها.

بر اساس اطلاعات منتشر شده و مطالعات صورت گرفته، خصوصـاً اطلاعات منتشر شده توسط شرکت‌هـای نورث‌روپ-گرومن، ناسـا، لاکهید- مارتین و بویینگ که به ترتیب سازنده‌ی هواپیماهای پنهان‌کار بی-2، ایکس-29، اف-117 و بویینگ‌بِرد هستند، تکنولوژی‌های مرتبط با قابلیّت پنهان‌کاری و کم‌مشاهده‌پذیری که با یکی از روش‌های فوق‌الذکر منجر به قابلیّت پنهان‌کاری و کم مشاهده‌پذیری می‌گردند، و در آینده مورد استفاده خواهند بود، متناسب با سه بازه‌ی زمانی به صورت زیر تفکیک شده‌اند:

1- آینده‌ی نزدیک
· طراحی محل حمل سلاح در داخل بدنه (مانند هواپیماهای ایکس 45 و اَوِنْجِر II) با سطح مقطع راداری کم؛

· طراحی محل نصب موتور داخل بدنه (مانند هواپیمای ایکس45) با سطح مقطع راداری کم؛

· طراحی ورودی و خروجی موتور داخل بدنه با سطح مقطع راداری کم؛

· طراحی خروجی هوای موتور و حذف آثار راداری و مشاهده‌پذیری آن (بعنوان مثال هوای گرم خروجی، باید تحت پوشش هوای سرد در اطراف قرار گیرد)؛

· هواپیمای بدون دم[3] با کنترل فعال (مانند هواپیماهـای ایکس-36 و بی2)؛

· دم مایل (مانند هواپیمای اف-117)؛

· سازه‌های مرکب (کامپوزیت‌ها و مواد عبوردهنده‌ی امواج راداری)؛

· بال با زاویه‌ی عقب‌رفتگی و یا جلورفتگی زیاد[4]؛

· بال شکسته[5] (مانند ایکس45)؛

· بدنه بـا سطوح صاف (بدون انحنا) و شکسته روی بدنه (مانند هواپیمای اف117)؛

· زیر بدنه بـا سطوح صاف و بدون شکستگی (مانند هواپیمای اف117)؛

· بال و بدنه ادغام شده[6] بدون مرزهای شکسته در نمای خارجی (مثل بی2 و ایکس47)؛

· طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز در نزدیکی زمین[7]؛

· طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم سرعت نزدیک صوت[8]؛

· موتور و سیستم‌ها با آلودگی‌های ارتعاشی و الکترومغناطیسی کم؛

· بدنه بـا نیمرخ پخ[9]؛

· رنگ و پوشش‌های جاذب امواج رادار[10]؛

· رنگ متناسب با شرایط پروازی (مانند اغلب هواپیمـاهـای پنهان‌کار که به علت پرواز در شب از رنگ سیاه استفاده می‌کنند)؛

· اندازه‌گیری سطح مقطع راداری پرنده (برای ارزیابی سطح مقطع راداری پس از پرواز و خسارتهـای احتمالی، مثل ضرباتی که به بدنه وارد شده و یا خراش‌هایی که در پوشش هواپیما ایجاد شده است).

2- آینده‌ی میان‌مدت
· طراحی و ساخت نـازل موتورهـای بـا قابلیّت کنترل بردار جت خروجی[11]؛

· طراحی و ساخت سازه‌های مرکب به صورت یک تکه[12]؛

· طراحی آیرودینامیکی برای پرواز با ماخ بالا[13]؛

· طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز با پیروی از پستی و بلندی‌های زمین[14]؛

· طراحی هواپیمـا با ابعاد کوچک‌تر (مانند ریزپهپـادها)؛

· اندازه‌گیری دقیق‌تر سطح مقطع راداری اجزای مختلف پرنده مثل موتور، خروجی موتور، سیستم‌ها و ... .

3- آینده‌ی دور
· طراحی و ساخت پلیمرهای الکتروکرومیک[15] برای تغییر رنگ پوسته (پنهان‌کاری در مقابل چشم)؛

· طراحی و ساخت سیستم فعال برای تغییر میزان انعکاس‌دهی[16] امواج راداری؛

· طراحی و ساخت مواد با قابلیّت تغییر میزان جذب[17] امواج راداری؛

· طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در ارتفاعات خیلی بالا (هوا- فضـا پیمـا[18])؛

· طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم فرا صوت؛

· طراحی و ساخت بدنه و سیستم‌ها برای کاهش ابعاد پیکره در حد نانو؛

· طراحی و ساخت سیستم تصویرسازی مجازی روی بدنه‌ی هواپیما با استفاده از LCD (پنهان‌کاری در مقابل چشم مثل اختاپوس)؛

· طراحی و ساخت موتور سرامیکی برای جذب امواج رادار، کوچک کردن ابعاد موتور و کاهش صدا و نویز؛

· اندازه‌گیری میزان مشاهده‌پذیری پهپـاد در برابر چشم؛

· آموزش پرسنل زمینی برای استفاده از سیستم‌های مرتبط با پنهان‌کاری (نظیر سیستـمِ فعالِ تغییر میزان انعکاس‌دهی امواج راداری).
 منبع:انجمن هوافضا

بازگشت کاوشگر ایران پس از 15 دقیقه

مدیر روابط عمومی سازمان فضایی ایران در زمینه ویژگیهای این ماهواره اظهار داشت : راکت کاوش یک به منظور کاوش و تحقیق به فضا پرتاب شده است. این راکت شامل یک محموله زیر مداری است که سر راکت به هنگام بالا رفتن و قرار گرفتن در زیر مدار از راکت اصلی جدا می شود و بعد از مدت 15 دقیقه بوسیله چتر نجات فرود می آید.
یزدان پناه گفت : مدت زمانی که این محموله مداری در مدار قرار می گیرد باعث می شود که اطلاعات لازم و مورد درخواست اعم از اتمسفر و آب و هوای جوی دریافت و به پایین منتقل شود. در حال حاضر کاوشگر یک با موفقیت توانست بعد از این زمان با دریافت اطلاعات لازم به سلامت فرود آید.

وی افزود: ما برای اینکه بتوانیم در آینده نزدیک ماهواره ای را در در مدار قرار دهیم باید تمامی اطلاعات مورد نیاز مسیر پرتاب را بدست آوریم. برای این منظور باید راکت‌هایی طراحی، ساخته و پرتاب شوند که داده‌های موردنیاز را فراهم کند. مهم‌ترین هدفی که از پرتاب این کاوشگر دنبال می‌شد در درجه اول تست سیستم پرتاب، انجام پرتاب موفق، رسیدن به ارتفاع موردنظر و سپس رها کردن محموله و ارتباط با گیرنده زمینی بود که خوشبختانه همگی این اهداف در پرتاب کاوشگر-1 محقق شد. ان‌شاءالله در کاوشگرهای دو و سه و مراحل بعدی، اندازه محموله و مأموریت آن بیشتر شده و طبیعتاً ارتفاع پرتاب هم بالاتر می‌رود.

www.mehrnews.com

روسیه جنگنده چندمنظوره سوخو35 را با موفقیت آزمایش کرد

جنگنده روسی چندمنظوره سوخو-‪ ۳۵نخستین پرواز آزمایشی خود را باموفقیت انجام داد.

به گزارش ریانووستی، آزمایش این هواپیمای جنگی جدید روز چهارشنبه با حضور ولادیمیر پوتین رییس جمهوری و دمیتری مدودیف معاون اول نخست وزیر روسیه در انستیتو تحقیقات هواپیمایی گروموف در شهرک ژوکوفسکی واقع در حومه مسکو انجام گرفت.

پوتین در مراسم ویژه‌ای در این انستیتو به فرمان خود برای تاسیس مرکز هواپیماسازی ملی روسیه در شهرک ژوکوفسکی اشاره کرد.

میخاییل بوغوسیان رییس شرکت هواپیماسازی سوخو نیز در حاشیه مراسم آزمایش این جنگنده در جمع خبرنگاران گفت: جنگنده‌های سوخو-‪ ۳۵در سه سال آینده به نیروی هوایی روسیه تحویل خواهد شد.

وی همچنین از امکان صادرات این نوع جنگنده به کشورهای جنوب شرق آسیا، آفریقا، خاورمیانه و آمریکای جنوبی خبر داد.

جنگنده سوخو-‪ ۳۵روسی قادر به نابودی همه نوع هدف هوایی و نیز دفع حملات پدافندهای هوایی می‌باشد

فکر میکنید منظور از خاورمیانه کدام کشور هاست؟!

هند هواپیمای بدون سرنشین "لاکشیا" را با موفقیت آزمایش کرد

هند روز چهارشنبه هواپیمای بدون سرنشین لاکشیا را از محل دائمی این گونه آزمایش‌های این کشور در"چاندیپور" در ۱۵کیلومتری "بالاسور" در ایالت "اوریسا" در شرق هند، با موفقیت آزمایش کرد.

بنابه گزارش خبرگزاری پی.تی.آی. هند، این هواپیما دارای یک موتور قابل کنترل از راه دوراست که توسط "موسسه توسعه علوم هوانوردی در شهر "بنگلور" مرکز ایالت "کارناتاکا" در جنوب هند به منظور انجام پروازهای شناسایی بر فراز میادین جنگ، ساخته شده است.

مدت پرواز این هواپیمای حدود ۲متری، ۳۰الی ۳۵دقیقه است که بعد از چهار دور پرواز در هوا به وسیله یک چتر نجات روی زمین فرود می‌آید.

منابع وزارت دفاع هند گفتند که "لاکشیا" از قبل چندین بار آزمایش شده و آزمایش امروز به منظور بررسی قدرت موتور و افزایش مدت پرواز آن صورت گرفت.

"لاکشیا" که هواپیمای بدون سرنشین قابل استفاده مجدد و قابل کنترل از زمین است به منظور آموزش خلبانان پندافند هوایی طراحی شده است.

منابع مذکور گفتند که این هواپیما از سال ۲۰۰۰در نیروی هوایی هند مورد بهره برداری قرار گرفته است.

www.irna.ir

نیروی هوایی ایران در یک نگاه

هواپیمای غریب ایرانی

دوستان عزیز عکس های زیر مربوط است به F-27-300 ساخت 1960متعلق به شرکت نفت که در سال ۱۹۹۳ در حال پرواز از گچساران به سمت اهواز بوده که مورد ربایش قرار گرفته و در فرودگاه بصره فرود می آید.از آن زمان تا بحال دور از وطن و در فرودگاهی متروکه روزگار سر می کند و شاهد وقایع مهمی چون بمباران سنگین عراق توسط جنگنده های آمریکائی بوده ولیکن عجیب که عمر خودش بدنیا بوده و آسیب جدی به آن وارد نشده است.

نگاهی به روند توسعه فناوری فضایی در کشور

 

 مقدمه

حضور ایران در فضا، عملا زمانی آغاز شد که کشورمان می بایست مدار خود را هر چه زودتر در فضا پر می‌نمود. فشارهای سیاسی در عرصه بین الملل بار دیگر نشان داد ک برای استفاده از فضا هم امکان استفاده از امکانات و خدمات بین المللی به ایران داده نمی شود و ناگزیر باید نسبت به توسعه این دانش و فناوری در داخل کشور اقدام نمود. به دلیل نداشتن سابقه عملی در این زمینه و برای تسریع در حضور ایران در فضا نیاز به مشارکت کشورهای پیشرفته‌تر در این حوزه در برنامه های فضایی ایران احساس ‌شد و بدین منظور برای انتقال فناوری های مورد نیاز چند مورد همکاری مشترک تعریف و به اجرا گذاشته شد.

در حال حاضر کشورمان با در اختیار داشتن متخصصانی کارآمد در بخش‌های مختلف صنایع هوافضا و مراکز مربوط به ماهواره و یا استفاده‌کننده از آن قدم‌های پیشرفت در زمینه‌ی فضا را یکی پس از دیگری طی میکند و امید است در این زمینه نیز همچون موفقیت‌هایی که در سایر زمینه های علوم و تکنولوژی به دست آمده،  بتوانیم به خودباوری و خودکفایی برسیم.

در حال حاضر یکی از نمادهای پیشرفت و خودباوری در این عرصه، سیستم فضایی بومی ایران است که همزمان با دهه مبارک فجر با حضور ریاست محترم جمهوری اعلان عمومی گردید. این مجموعه مشتمل بود بر یک راکت کاوش (به عنوان گام اول در دستیابی به تکنولوژی پرتاب ماهواره)، ماهواره امید( به عنوان نمادی از تلاش ایران برای دستیابی به فناوری ماهواره) و ایستگاه زمینی کنترل و تبادل اطلاعات با ماهواره. که در مجموع مبین عزم جدی ایران برای خودکفایی در این عرصه به شمار می رود. 

 

از زاویه دیگر کافی است به تهدیدات بین المللی علیه ایران توجه کنیم.  حدود یک ماه پیش، هند ماهواره‌ی تسکار اسرائیل را که هفتمین ماهواره‌ی جاسوسی این کشور است به منظور جاسوسی بر فراز ایران به فضا ‌فرستاد  که با موفقیت در مدار قرار گرفت. این ماهواره بدون توجه به شرایط آب و هوایی توانایی بازبینی تمام حرکات بر روی زمین را داراست. پرتاب این ماهواره جاسوسی توسط هند علی رغم اعلام ناخرسندی شدید از سوی ایران و درخواست رسمی کشورمان مبنی بر عدم پرتاب این ماهواره صورت گرفت. انها همه نشان می دهد برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور دستیابی به این فناوری بیش از پیش لازم و ضروری است.

نگاه

کشور ما از سال‌ها پیش به دنبال طراحی برنامه‌ای مناسب برای ساخت یک ماهواره در داخل کشور بود. انچنانکه برخی منابع غربی مدعی شده اند، در ابتدا کارشناسان امر کمک گرفتن از متخصصین روس را دردستور کار خود قرار داده  و از آنها دعوت کردند تا آموزش‌های لازمه را در اختیار دانشمندان ایرانی گذاشته و تحربیات خود در زمینه طراحی و ساخت ماهواره را به کارشناسان ایرانی منتقل نمایند. اما برنامه‌ی فوق به علت معطوف شدن نگاه‌ قاطبه جامعه هوافضای کشور به صنایع موشکی تحت الشعاع قرار گرفت و به نتیجه مطلوب نرسید. در آن زمان ایران با همکاری کره‌شمالی و چین مشغول کار بر روی مدل‌های مختلف موشک شهاب بود.

ایرانیان علاقمند به هوافضا که دغدغه پیشرفت کشور در عرصه علم و تکنولوژی را در سر می پرورانند، به دنبال کردن برنامه‌های آنها و پیگیری روند توسعه شان علاقمندی نشان می دهند اگرچه در طول این دوره اطلاعات اندکی راجع به این پروژه ها منتشر شده است.

تصویری هنری از ماهواره زهره- این ماهواره که قرارداد ساخت آن با روسیه تقریبا دو سال پیش منعقد شد، قرار بود ۳۰ ماه پس از گشودن LC ساخته شده و مقدمات پرتاب آن فراهم شود.

این ماهواره حامل ۱۲ ترنسپاندر بوده و خطوط ارتباطی تلفن، فاکس، دیتا، رادیو و تلویزیون را در سراسز کشور پوشش خواهد داد.  

تاریخچه فعالیت های مرتبط با فضا در کشور

شاید محرک اصلی فعالیت‌های فضایی در ایران را در کنار اموری همچون سنجش از دور، مدیریت بحران، پدافند غیرعامل و سیستم‌های ناوبری، علاقه به فضا و نجوم دانست. این برداشت اگرچه ممکن است مورد انتقاد خواننده قرار گیرد ، اما به زعم نگارنده یکی از عواملی که در دست زدن به فعالیت های فضایی تاثیرگذار بوده، جاه طلبی و علاقمندی به فضا بوده است.

اولین گام‌های فضایی ایران در سال 1959 برداشته شد. در این سال همراه با عضو شدن ایران در سازمان ملل، کشور ما تحت برنامه‌ای به نام "استفاده‌ی بشر از فضای خارج از جو" مرکز سنجش از دور ملی ایران را در تهران افتتاح کرد. این سازمان علاوه بر انجام امور سنجش از دور، ماموریت معین کردن مکان‌های مناسب برای راه‌اندازی بخش‌های مختلف فضایی از جمله پایگاه‌های دریافت اطلاعات و پرتاب ماهواره را نیز بر عهده داشت. ضمن این امور در کشور ساخت و پرتاب یک ماهواره ارتباطاتی با نام زهره نیز در دستور کار قرار داشت که تا حدی نیز  پیش‌ برده شد.

این سازمان در حال پایه‌ریزی یک مرکز علمی برای پیشبرد این اهداف  با عنوان بنیاد علمی فضایی در کشور بود که انقلاب اسلامی ایران رخ داد.

پس از انقلاب، فشار جنگ تحمیلی باعث شد تا فعالیت های فضایی از اولویت خارج شده و کارهای فضایی با وقفه‌ای چندین ساله مواجه شود. در کنار آن فشارهای امریکا سبب ‌شد ایران از استفاده از آنچه تا کنون به دست آورده بوده است، نیز باز بماند.

در این میان در دوران جنگ متخصصان ایرانی که در صنایع موشکی، طراحی و تغییر موشک‌های موجود را آغاز کرده بودند، به ادعای منابع غربی برنامه ای را شروع کردند که طی آن موشک‌های اسکادی که از کره‌شمالی تحویل گرفته شده بود، با اعمال تغییراتی به یک موشک بالستیک دوربرد تبدیل می‌شد. این امر پس از جنگ تحت برنامه‌ی شهاب و با هدف دستیابی به موشک بالستیک دوربرد گسترش یافت تا اینکه وزارت دفاع تصمیم گرفت با ارتقای این موشک‌های بالستیک، آنها را برای انجام ماموریت‌های فضایی و حمل ماهواره به مدار تغییر دهد. این برنامه اولین بار به طور رسمی از طرف دریادار شمخانی وزیر دفاع وقت در سال 1381 اعلام گردید. این موشک‌ها که پارامترهای اصلی آنها دوربردی و حمل سرجنگی سنگین است، در ادامه برنامه‌ی شهاب گسترش یافتند.

پیش از اعلام رسمی تلاش برای ساخت موشک های حامل ماهواره، در سال 1998 ایران ساخت موشکی بالستیک با نام شهاب-3 را به صورت بین‌المللی اعلان نموده بود. این موشک میان‌برد علاوه بر توانایی هدف قرار دادن کشورهای منطقه امکان ارتقاء به موشک حامل ماهواره را نیز داشت.

این روند در سال 2000 با طراحی شهاب-4 که تنها با هدف پرتاب ماهواره است ادامه ‌یافت و در حال حاضر کار  بر روی مدل‌های 5 و 6 شهاب در حال انجام است.

اولین آزمایش موشک شهاب-4 با سیستم‌های ناوبری خاص، در سال 2006 با موفقیت اعلام شد و ایران دستیابی به فناوری ساخت حامل ماهواره را به جهان اعلام ‌کرد.

در عین حال ایران به دنبال دستیابی به ماهواره‌ای است تا بتواند در مدار خالی خود بر گرد زمین قرار بدهد، پیش از آنکه فرصت خود را برای استفاده از این مدار از دست بدهد.

پروژه ماهواره زهره به همین منظور مورد علاقه دست اندرکاران و مسوولین امر است. ضمن اینکه تا زمانی که این ماهواره ارتباطاتی در فضا مستقر نشده، امنیت ایران در حوزه ارتباطات همواره در معرض تهدید خواهد بود. همین موضوع باعث شده تا کشورهایی نظیر فرانسه و روسیه که هر یک در مقطعی برای ساخت و پرتاب زهره مورد رجوع قرار گرفتند با فشار قدرت های بین المللی معارض با ایران، پروژه را عقیم گذاشته و مشمول مرور زمان کردند.

به هر حال در تلاش برای عبور از موانع سیاسی برای ورود به فضا، طی قراردادی با روسیه برنامه‌ی پرتاب اولین ماهواره‌ی ایرانی (سینا) که در طراحی آن متخصصان روسی نقش برجسته ای داشتند، تدوین شده و این ماهواره در سال 2005 به فضا پرتاب ‌شد. بنا بر این قرارداد مسئولیت اعظم ساخت و پرتاب ماهواره‌ی سینا-1 بر عهده روسیه بوده و متخصصان ایرانی ضمن دریافت آموزشهای مربوطه، بر روند انجام پروزه نظارت می کردند. ساخت و پرتاب این ماهواره بیش از همه به منظور آن انجام گرفت که مشخص شود ایران توانایی استفاده‌ی کاربردی از یک ماهواره در فضا را داراست.

به هر حال ساعت ۱۰ و ۵۲ دقیقه صبح پنجم آبان ماه سال 84 «سیناى _ ایرانى» وارد فضا شد. با ورود سینا در فضا، ایران چهل و سومین کشور صاحب ماهواره در جهان گردید.

پروژه ساخت ماهواره «سینا - ۱» طى قراردادى با مؤسسه هواپیمایى روسیه، با همکارى شرکت‌هاى روسى «پالیوت» و «آپتک» و مشارکت کارشناسانى از شرکت صنایع الکترونیک ایران (صاایران)، وزارت علوم، تحقیقات و فناورى و مؤسسه مهندسى نقشه بردارى انجام شد.

تصویری هنری از ماهواره سینا در مدار

در این سال‌ها متاسفانه اظهارات نسنجیده بعضی از مسئولان مبنی بر پرتاب سه ماهواره طی دو سال و طراحی و ساخت یک پایگاه پرتاب طی برنامه‌ی کوتاه‌مدت، از ایران چهره ا‌ی غیرعلمی و پرعجله تصویر نمود و این امر حتی در روند تحقیقات کشور در این حوزه نیز اختلال ایجاد کرد در حالی که متخصصین امر با جدیت و تلاش بر توسعه ماهواره های بومی همت گمارده بودند. این در حالی است که فعالیت‌های فضایی که چندی از آغاز مجدد آن می گذشت بر روی طراحی ماهواره متمرکز شده بود. در سال 1995 برنامه‌ی طراحی ماهواره‌ای دو منظوره اجرا شد که برخی منابع پایان آن را سالهای  99-1998 نیز ذکر می کنند. نتیجه‌ی این برنامه، ساخت ماهواره‌ای کوچک و 60 کیلوگرمی با استفاده از فناوری پیشرفته به نام مصباح است. این ماهواره که با توافق وزیر علوم و تحقیقات و نیز ارتباطات و فناوری اطلاعات ساخته ‌شد، قرار بود در یک بازه زمانی یک ساله پس از ساخت توسط چین و یا روسیه به فضا برود که متاسفانه پرتاب آن با مشکلاتی مواجه ‌شد و دائم به تاخیر افتاد. بحث پرتاب ماهواره‌ی مصباح که در سال 2005 در تهران به نمایش عمومی در ‌آمد بار دیگر در سال 2006 با روسیه مطرح ‌شد.این ماهواره قرار بود با نصب بر روى یک موشک روسى «Kosmos-3M» از پایگاه فضایى «Plesetsk» در نزدیکى مسکو به مدارى در هزار کیلومترى سطح زمین پرتاب شود. .اما تحت فشارهای بین المللی، این مهم انجام نشد. این موضوع نشان داد که ایران لازم است در زمینه پرتاب ماهواره نیز مسیر خودکفایی را طی کند و ضرورت این امر بیش از پیش اثبات گردید.

برنامه‌ی ساخت دو ماهواره‌ی کوچک دیگر نیز در کنار این ماهواره آغاز شد که یکی از آنها با همکاری روسها و دیگری با همکاری 8 کشور منطقه برنامه ریزی شده بود، اگرچه متاسفانه بار آموزشی و تجربی این دو برای ایران بسیار اندک ارزیابی می شود و ساخت آنها از حیث فناوری دستاورد چندانی را برای ایران به همراه نخواهد داشت.

امسال همزمان با هفته جهانی فضا نیز دو پیشنهاد پروژه نانوماهواره با وزن حدود ۵۰ کیلوگرم از دانشگاه امیرکبیر و صنعتی شریف در سازمان فضایی پذیرفته شد.

میکروماهواره‌ای که در دانشگاه امیرکبیر درحال طراحی است، «آوت ست» (AUT Sat) نام دارد که عملیات طراحی آن تا بعد از عید نوروز سال آینده پایان می‌یابد. کاربردهای این ماهواره تصویربرداری از ایران برای دریافت اطلاعات مراتع و جنگل‌ها و مانیتورینگ پوشش‌دهی گیاهی روی سطح کشور است و کاربرد نظامی ندارد. طراحی این ماهواره  ۹ ماه پیش با همکاری دانشکده هوافضا، مکانیک، برق و کامپیوتر امیرکبیر آغاز شده و پس از پایان طراحی به سازمان فضایی ایران واگذار خواهد شد.

 همچنین منابع خارجی اعلام کرده اند، موشک حامل ماهواره ا‌ی با نام کوثر، آماده‌ی آزمایشات پرتاب است. این موشک توسط متخصصان ایرانی و بر پایه‌ی بوستر موشک تایپدونگ-2 کره‌شمالی ساخته می‌شود.

در سال‌های اخیر و با فشارهای امریکا و کشورهای دیگر بر روی مسائل هسته‌ای ایران، با وجود تمرکز مجدد اذهان بر روی صنایع موشکی، ایران موفق به پیشبرد پروژه ماهواره‌ای دیگری به نام سپهر ‌شده است.

در کنار این فعالیت‌های مستقل، در اوایل سال 2003 سازمان فضایی ایران با هدف انسجام بخشیدن به فعالیت های فضایی کشور و متمرکز کردن آنها متولد شد و رشته فعالیت‌های فضایی کشور را به دست گرفت. این سازمان نتیجه‌ی برنامه‌ای بود که سال‌های متمادی علاقمندان به هوافضا و خصوصا فضا در ایران برای مدیریت و سازماندهی پروژه های مختلف در زمینه‌ی فضا به دنبال آن بودند.

این سازمان بخش اعظم امور مربوط به استفاده از ماهواره‌ها و سنجش از دور کشور را برعهده دارد. تامین خدمات تصویری در چهارچوب سنجش از دور به منظور بررسی‌های هواشناسی، زیست محیطی، جغرافیایی یکی از بخش‌های مهم در کاربرد ماهواره‌ها و از وظایف سازمان به شمار می‌رود. امید است در آینده‌ای نه چندان دور ریاست محترم این سازمان گزارشی از فعالیت‌های آن و نیز میزان تامین اهداف و ماموریت های از پیش تعیین شده در اختیار ناظرین و کارشناسان قرار دهد.

ماهواره مصباح

بررسی آینده‌ی برنامه های فضایی کشور

ایران یکی از کشورهای پراستعداد و آماده برای گسترش علوم و فناوری های پیشرفته است و این توانمندی را تا کنون در عرصه های مختلف به نمایش گذارده است.

در حال حاضر کشور ما در سطح آکادمیک برنامه های آموزشی مدونی را در حوزه صنعت فضایی دنبال می کند. این امر در 5 دانشگاه مختلف صورت می‌پذیرد که از مقطع کارشناسی دانشجویانی را در رشته‌ی هوافضا تربیت می‌کنند. که دو مورد از آنها گرایش فضا را در تحصیلات تکمیلی دنبال می‌کنند. با توجه به حضور اساتید با تجربه با زمینه‌های تخصصی فضایی و بااطلاع از فناوری‌های روز انتظار می‌رود آینده روشنی در انتظار صنعت فضایی کشور باشد. اگرچه تحقق این مهم مستلزم  بهره گیری از تمام پتانسیل های علمی و فنی در کشور بوده و تمرکز هرچه بیشتر در سیاست گذاری های این صنعت را طلب می کند که با توجه به نقشی که سازمان فضایی ایران بر عهده گرفته، انتظار می رود این سازمان نقش پر رنگ تری در وحدت بخشی و مدیریت برنامه های فضایی ایران ایفا کند.

سید احسان صدر،

کارشناس ارشد هوافضا