ارگ های استالین


نام کاتیوشا از نام ترانه‌ای رایج در دوران جنگ دوم گرفته شده که آن نیز خود از  نام دخترانه «یکاترینا» (کاترین) در زبان روسی آمده است. در جریان جنگ نیروهای آلمان بخاطر صدای راکت‌های آن و نیز شباهت لوله‌های پرتاب کننده راکت در آن به ارگ، به آن نام «ارگ استالین» داده بوده‌اند. در ایران گاه به آن «چلچله» و «خمسه خمسه» نیز گفته شده است.
انواع کاتیوشا :
بی‌ام۸
بی‌ام۱۳
بی‌ام۲۱
بی‌ام۲۴
بی‌ام۲۷
بی‌ام۳۱
نخستین کاتیوشا را «ای. گوای» در سال ۱۹۳۸ برای ارتش شوروی طرح کرد. در ۱۹۳۹ «و. ن. گالکوفسکی» پیشنهاد پرتاب راکت‌ها به کمک ریل را مطرح کرد و نمونه‌هایی ساخته شد.
 تاکنون کشورهای شوروی، چکسلواکی، کره شمالی، روسیه و ایران کاتیوشا ساخته‌اند.


پیشینه کاربردها :
انواع کاتیوشا در جنگ جهانی دوم به‌گستردگی بکار رفت. بعد از جنگ و در دوران جنگ سرد کاتیوشا در درگیری‌های کوچک‌تر استفاده شد. از جمله این درگیری‌ها جنگ ویتنام، جنگ یوم کیپور، جنگ افغانستان، اشغال لبنان در سال ۱۹۸۲، جنگ ایران و عراق، جنگ دوم چچنستان، جنگ جمهوری آذربایجان و ارمنستان است.
در جریان درگیری‌های لبنان در سال ۲۰۰۶ نیروهای حزب‌الله لبنان به صورت گسترده‌ای از کاتیوشا برای کوبیدن پایگاه های نظامی ارتش و پلیس اسرائیل در شهرها و روستاها استفاده کردند. البته موشکهای کاتیوشا اصلی بردی بین 12 تا 15 کیلومتر دارند در حالی که برای موشکهای مورد استفاده حزب الله، بردی بیش از 20 کیلومتر ثبت شده است. به علت آلومینیومی بودن بدنه آن، به هنگام انفجار بدنه سریعا ذوب شده و در نتیجه ترکش چندانی ندارد.( یکی از علل تلفات کم اسرائیلی ها در مقابل تعداد زیاد موشکهای شلیک شده توسط حزب الله، همین مطلب است ) به جهت ابعاد کوچک این موشک و حرکت در ارتفاع پایین، اکثر سیستمهای ضد موشکی کنونی نظیر پاتریوت از رهگیری و نابود کردن این موشک عاجز هستند.



لانچر راکت انداز این سلاح بر روی یک دستگاه خودروی دو محوره 6×6 Ural-375D سوار می باشد برای همین دارای تحرک بسیاری در هنگام جنگ می باشد. این سلاح را تنها می توان در هنگامی که کامیون ایستاده است شلیک کرد و کابین راننده دارای صفحات محافظ برای محافظت در مقابل آتش خروجی راکت میباشد. در صورت لزوم برای حفظ تعادل خودرو می توان از دو جک تثبیت کننده در هنگام آتش استفاده کرد.
 سرعت حرکت کامیون در جاده حدود 75 کیلومتر در ساعت است. راکت برای روشن شدن خرج پروازش نیاز به یک مولد برق دارد ، از این رو خودروی حامل دارای یک مولد برق است که با سیم به لانچر راکت ها وصل می شود و می تواند در عرض6 ثانیه تمامی راکت ها را روشن کرده و در عرض 5 دقیقه دوباره
شارژ شود. این مولد برق می تواند تمامی راکت ها را یکجا روشن کند یا با فاصله 5/. ثانیه راکت ها را یکی پس از دیگری روشن و شلیک کند. خدمه این سیستم 5 نفر می باشد و می توانند پس از شلیک در عرض 8 دقیقه دوباره لانچر را بارگیری و آماده شلیک کنند. راکت ها دارای بالچه های تاشو هستند که پس از شلیک و خارج شدن از لوله باز می شوند و باعث تثبیت حرکت راکت می شوند.
برد این سلاح در مدل های مختلف ساخت کشورهای مختلف و با راکت های مختلف ، فرق می کند.
  مدل استاندارد ساخت روسیه ، می تواند اهدافی از 375 متری تا 16 کیلومتری هدف قرار دهد. برخی نمونه های دیگر این سلاح می توانند اهدافی تا 36 کیلومتری را نیز مورد هدف قرار دهند. گرچه می توان این راکت ها را به صورت مستقیم به سمت هدف شلیک کرد ولی به طور معمول آن ها را به صورت بالستیک (منحنی)شلیک می کنند.
 لانچر پرتاب که 9p132 نام دارد می تواند 40 راکت خود را در عرض 20 ثانیه شلیک
کند. لانچر قابلیت حرکت در پشت شاسی را دارد و می تواند در چپ تا 102 درجه ، راست 72 درجه و تا 55 درجه بالا یا پایین حرکت کند. همچنین راکت ها قادرند انواع سرجنگی های انفجاری ، خوشه ای ، ضدتانک و حتی شیمیایی را با خود حمل کنند.
بعد ها راکت انداز های مختلفی بر اساس طرح BM-21 ساخته شدند که دارای کالیبر بزرگتر و سرجنگی های قوی تر بودند.
صنایع دفاعی کشورمان نیز دست به توسعه نمونه بومی این سلاح زدند. امروزه تمامی اجزای کاتیوشا از لانچر پرتاب گرفته تا راکت به روش مهندسی معکوس در ایران تولید می شود. طی چند سال گذشته وزارت دفاع نمونه های دور برد تر و و قدرتمندتر این سلاح را توسعه داد که با نام فجر شناخنه می شود. راکت انداز فجر3 با لانچر دوازده لول و برد 40 کیلومتر و فجر5 با لانچر 4 لول و برد 70 کیلومتر ، از جمله سلاح
هایی هستند که بر پایه کاتیوشا در ایران توسعه پیدا کرده و ساخته شده اند.