اداره ایمنی و آتش‌نشانی یکی از حلقه‌های زنجیره‌ی بسیار مهم و حساس از بخش عملیاتی هر فرودگاه و از ارکان اساسی و مؤثر در ایجاد ایمنی است.
مطابق ضوابط و مقررات بین‌المللی این اداره تأمین‌کننده‌ی شرایط ایمنی و ارتقاء ضریب اطمینان برای هر فرودگاه است.
اداره‌ی ایمنی و آتش‌نشانی فرودگاه بین‌المللی مهرآباد برای نخستین بار در کشور اقدام به تجهیز یک فروند هواپیمای فوکر 28 در محوطه‌ی این اداره کرده است و قصد دارد تمرین‌های عملی روزانه و مانورهای پیش‌بینی شده این اداره را به صورت عملی و نزدیک به واقعیت انجام دهد تا کارکنان ساعی و کوشای این بخش عملیاتی بتوانند با قرار گرفتن در موقعیت نزدیک به واقعیت وضعیت صحیح و واقعی شرایط بحران را درک و تمرین کنند.
متن زیر مصاحبه با حمید حاجی‌بیگی، رئیس اداره‌ی ایمنی زمینی فرودگاه بین‌المللی مهرآباد است. وی با 11 سال سابقه‌ی فعالیت پیش از این معاون ایمنی و آتش‌نشانی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) بوده است.
با توجه به اینکه محور اصلی این گفت و گو استفاده از هواپیمای فوکر 28 برای انجام مانورهای عملی در فرودگاه بین‌المللی مهرآباد در این زمینه است توضیحاتی ارائه بفرمایید.
- برای نخستین بار در سطح فرودگاه‌های کشور، ایمنی زمینی فرودگاه بین‌المللی مهرآباد با استفاده از یک فروند هواپیمای فوکر 28 با هدف شبیه‌سازی مانورهای ایمنی زمینی، قصد دارد تا کارکنان خود را از نزدیک در زمان انجام مانورها با شرایط بحران آشنا کند.
هدف اصلی از شبیه‌سازی با هواپیمای واقعی بالا بردن توان پرسنل در مقابله و برخورد با حریق و نجات جان مسافران است. با استفاده از اهداف دیگری که در این مهم لحاظ شده است می‌توان به آشنایی با ساختار واقعی هواپیما ازقبیل راه‌های خروجی اضطراری اشاره کرد.
گفتنی است البته مانورهای نجات بر روی این هواپیما و ایجاد حریق در محلی نزدیک به هواپیما صورت می‌گیرد.
آیا استفاده از این هواپیما محدود به مانورهای ایمنی زمینی است یا که برنامه‌های دیگری برای استفاده از آن در نظر گرفته‌اید؟
ما آمادگی داریم تا با استفاده از شبیه‌سازی مانور عملیات نجات، ایرلاین‌ها، هندلینگ و سایر بخش‌های مرتبط را آموزش دهیم.
قبل از اینکه وارد بحث‌های دیگر شویم لطفاً اداره‌ی ایمنی زمینی مهرآباد را با نگاه کلی معرفی کنید.
- با توجه به شرایط فرودگاه بین‌المللی مهرآباد، این اداره به پنج واحد تقسیم شده است. واحدهای ایمنی و آتش‌نشانی، مارشالینگ، آزمایش‌ها و موارد رفع حریق، ترافیک و آموزش.
این اداره دارای 100 نفر پرسنل عملیاتی است که در 5 شیفت فعالیت می‌کنند.
واحد ایمنی و آتش‌نشانی به عنوان محوری‌ترین و احد، دارای چه عملکرد و فعالیت‌هایی است؟
- محیط فرودگاه‌ها با هواپیما، ماشین‌آلات، تجهیزات ناوبری و سایر سیستم‌های حساس و پیشرفته‌ای که در آن وجود دارد از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است که نیازمند اخذ تدابیر ایمنی و رعایت اصول استاندارد و خاص است.
واحد ایمنی و آتش‌نشانی فرودگاه بین‌المللی مهرآباد به صورت تمام وقت فعال بوده و علاوه
بر اجرای نظارت‌های لازم به منظور رعایت استانداردهای ایمنی، این آمادگی را دارد که در صورت بروز سانحه وارد عمل شده و از گسترش ابعاد آن و ایجاد خسارت‌های جانی و مالی بیشتر جلوگیری کند.
البته امروز با افزایش ناوگان شرکت‌های هواپیمایی و افزایش آمار مسافران این پروازها و ایجاد شرایط نامناسب به دلایل گوناگون و با توجه به بالا بردن عمر هواپیماهای کشور به دلیل تحریم‌های اقتصادی، واحد ایمنی و آتش‌نشانی فرودگاه از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است و لازم است تا تدابیر لازم به منظور رشد و ارتقاء سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن اندیشیده شود.
واحد مارشالینگ چه وظایفی را بر عهده دارد؟
- این واحد وظیفه‌ی کنترل و هدایت هواپیماها در محوطه‌ی داخلی فرودگاه‌ها را بر عهده دارد. در مهرآباد حدود 33 موقعیت استاندارد برای پارک هواپیماها درنظر گرفته شده است در حالی که تعداد هواپیماهای پارک شده خیلی بیشتر است.
طبق آمار ثبت شده بالغ بر 4 هزار و دویست هواپیما در طول ماه در این فرودگاه جابجا می‌شوند بنابراین داشتن آگاهی و دانش کافی نسبت به محوطه‌ی فرودگاه و شرایط هواپیماهای مختلف برای پرسنل این بخش الزامی است.
واحد آزمایش‌ها و موارد رفع حریق عهده‌دار چه مسئولیت‌هایی است؟
این واحد نظارت بر اصول ایمنی و استانداردهای آن در اماکن مختلف فرودگاهی را بر عهده دارد.
همچنین تست و شارژ بیش از 1500 دستگاه خاموش‌کننده‌ی دستی در نقاط مختلف ساختمان‌های فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های ناوبری نیز بر عهده‌ی این واحد است.
در واحد ترافیک چه اقدام‌هایی صورت می‌گیرد؟
- واحد ترافیک اداره‌ی ایمنی زمینی وظیفه‌ی کنترل تردد وسایل نقلیه، ماشین‌آلات و تجهیزات مختلفی که در محوطه‌ی باند تردد می‌کنند را بر عهده دارد. و بر قوانین و مقررات ترافیک محوطه‌ی داخلی فرودگاه‌ها نظارت دارد.
· اقدام‌های واحد آموزش به عنوان پیش‌نیاز و زمینه‌ساز رشد کمی و کیفی عملکرد ایمنی و آتش‌نشانی چگونه است؟
- نیروی انسانی به عنوان اصلی‌ترین و مهم‌ترین سرمایه و ستون با ارزش فعالیت‌های ما دارای اهمیت است که در این راستا بر طبق دستورالعمل تنظیم شده، برنامه‌ی آموزشی زمان‌بندی شده‌ی خاصی هر روز توسط کارکنان اجرا می‌شود. در این برنامه آموزش‌هایی از قبیل اطفاء حریق تخصصی، امداد و نجات و تمرین‌های مربوط به اطفاء حریق در شرایط سخت و آمادگی جسمانی اجرا می‌شود. برنامه‌ریزی به گونه‌ای انجام شده است که به آموزش‌های عملی زمان بیشتری اختصاص یافته و هر روز بخشی از این عملیات‌ها انجام می‌گیرد.
در این راستا همچنین قوانین و دستورالعمل‌های مخصوصی تهیه و در ایستگاه‌ها در معرض دید پرسنل قرار گرفته است. در این دستورالعمل‌ها شرایط حفظ کتیگوری، آمادگی جسمانی، ارتباطات و... درج شده است و هدف از تدوین آن نهادینه کردن قوانین و مقررات وضع شده است. البته گفتنی است که این دستورالعمل‌ها محلی است و هر فرودگاه در این زمینه شرایط خاص خود را دارد.
برنامه‌ریزی برای آموزش ضمن خدمت نیز همان طور که ذکر شد از اولویت‌های این واحد است. در واحد آموزش همچنین دوره‌ی آموزشی رانندگی در سطوح پروازی برای کلیه‌ی پرسنل ایرلاین‌ها اجرا می‌شود که در این دوره آموزش و دستورالعمل‌های تردد فرودگاهی آموزش داده می‌شود و پس از طی مراحل مختلف گواهینامه‌ی رانندگی در سطوح پروازی برای شرکت‌کنندگان صادر خواهد شد.
البته تمامی کارکنان واحدهای مختلف در زمان بحران و عملیات به کمک نیروهای ایمنی و
آتش‌نشانی خواهند آمد که نشان‌دهنده‌ی روحیه‌ی تعامل و همکاری خوب این کارکنان خدوم است.
لطفاً به مستندسازی و تدوین مانورها نیز اشاره کنید.
- یکی از برنامه‌های اصلی این اداره و کارکردهای مثبتی که در حال انجام است مستندسازی مانورهای ایمنی زمینی برای نخستین بار در کشور به منظور استفاده‌ی بهینه از تجربه‌های شرایط بحران است.
در این راستا دستورالعمل اضطراری نیز با صحت بالاتری تدوین خواهد شد و در مواقع اضطراری انجام عملیات با درصد خطای بسیار پایین‌تر و در اغلب موارد بدون خطا رخ انجام خواهد شد.
آیا بین اداره‌ی ایمنی و آتش‌نشانی فرودگاه مهرآباد با آتش‌نشانی شهری تعامل خاصی هست؟
- بله، به طور حتم چون در مواقع اضطراری از وجود نیروهای آتش‌نشانی شهری استفاده می‌شود تعامل خوبی با آنها داریم. در این راستا نیز مانورهای مشترکی در فرودگاه اجرا کرده‌ایم تا آنها با شرایط ما در زمان بحران و چگونگی دسترسی به فرودگاه و محل حادثه اطلاعات بیشتری داشته باشد.
البته به دلیل حجم بالای پروازهای مهرآباد ما در اجرای مانورهای شهری حضور نداریم.
با توجه به شرایط خاص کاری که در این اداره حاکم است به منظور انجام برنامه‌های جنبی تفریحی چه اقدام‌هایی صورت گرفته است؟
- به تبع اینکه شرایط کاری و استرس فعالیت‌های اداره‌ی ایمنی و آتش‌نشانی بسیار بالاست برپایی اردوهای ورزشی و علمی به منظور بالا بردن روحیه‌ی پرسنل صورت گرفته است. به عنوان نمونه با انجام تمرین نجات در کوهستان که چندی پیش برپا شد به دو هدف ورزشی و آموزشی دست یافتیم.
منبع : مجله سیمای فرودگاه (انجمن هوافضا)