چرا با منطقی مصاحبه کردیم؟

انتخاب آقای منطقی به عنوان مسئول پروژه ساخت هواپیمای پهن پیکر ! همانقدر همه را شوکه کرد که ما را . مدیرعامل بزرگترین خودروسازی کشور بعد از سالها بودن در راس این شرکت ، به یکباره مسوول پروژه‌ای می‌شود که به گوشمان ناآشنا و غریب بود. پروژه‌ای که تحقق آن با توجه به ظواهر و شواهد ، بسیار بزرگ و دور از ذهن به نظر می‌رسید. آنقدر دور از ذهن که باعث شد این تغییر و تحول مدیریتی بیشتر سیاسی به نظر برسد تا حساب شده و بر پایه یک استرتژیک خاص. جائیکه هنوز پروژه ساخت هواپیمای کوچکی همچون ایران 140 به پایان نرسیده و بصورت صد در صد کاربردی نشده و نتایج آن ملموس نیست ، ایجاد پروژه عظیمی همچون ساخت هواپیمای پهن پیکر تا حدودی دور از ذهن به نظر می‌رسید. نه اینکه به توان و استعداد ایرانیان باور نداریم ، تجربه ، کمی بی اطلاعی و نوع تصمیم گیریهای اخیر این تردیدهارا در ما ایجاد کرد.همین تردیدها ما را به دفتر منطقی مسئول چند ماهه پروژه ساخت هواپیمای پهن پیکر و رییس فعلی سازمان صنایع وزارت دفاع کشاند. پروژه‌ای که منطقی چند ماهی بیشتر متولیش نبود و بعد از او هم کسی برای این سمت انتخاب نشد.خالی ماندن سمت مسول پروژه ساخت هواپیمای پهن پیکر تردیدهایمان را در تصمیم مدیران برای اجرای پروژه ساخت هواپیمای پهن پیکر و انتخاب موقت منطقی به این سمت بیشتر کرد. منطقی تمام سعی خود را کرد تا ذهنیتمان را عوض کند. همه این اتفاقات را با برنامه و در جهت مهیا کردن شرایط برای هواپیما ساز شدن عنوان کرد اما در عین حال گفت : از نیت تصمیم گیران در مورد خودم بی اطلاع است.
مدیرعامل پیشن بزرگترین خوردروسازی کشور ،مسوول چند ماهه پروژه ساخت هواپیمای پهن پیکر و رییس فعلی سازمان صنایع وزارت دفاع به سوالمان در مورد سرنوشت 20 فروند هواپیمای آمریکایی که ایران در مقابل طلبش گرفت پاسخ کارآگاهی داد و فقط به دادن سرنخ اکتفا کرد.از جوابش که گفت: " آنهایی که جریان را تعقیب می کنند می دانند "، فهمیدیم که جریان تکذیبهای عجولانه و پی در پی مسوولین وزارت راه و دیگر تصمیم گیران برای چه بود. فهمیدیم که چرا به یکباره رده های مدیریتی سازمان هواپیمایی دچار تغییر شد.
جالب آنکه اطلاعات خوبی در مورد هواپیما و صنعت هواپیمایی داشت . منطقی که امروز او را می‌توان یک هواپیما شناس و کارشناس هوایی دانست برای رسیدن به این درجه اطلاعات به گفته خود روزی 4 ساعت و به گفته نزدیکان و اطرافیان خیلی بیشتر مطالعه و بحث کرده .اتاق او مملو از بروشورها و کتابها و کاتالوگهای هوایی است. اطلاعات خوبی که ارائه کرد نشان داد خیلی جدی با تیم 20 نفره‌ای که خود تک‌تک آنها را انتخاب کرده مطالعه و جدل کرده. چنان با اطمینان گفت: "هر سال منتظر یک پدیده جدید در عرصه هواپیماسازی باشید " که علیرغم نحوه برخوردهای اخیر و سیاستگذاریهای صورت گرفته و تغییر و تحول‌های آنی مدیریتی، باور کردیم.خواندن این بحث و گفت و گو خالی ازلطف نیست.

*بی خیال سیاسی بازی

فارس: پذیرفتن سمت جدید به عنوان مسوول پروژه ساخت هواپیمای پهن پیکر از طرف آقای منطقی عجیب بود. شما سال‌ها در ایران خودرو و صنعت خودروسازی بودید .چی شد سمت جدید که سنخیتی با مسوولیت قبلی نداشت را پذیرفتید؟
منطقی: عجیب نیست، هر دوی این سمت‌ها با هم مرتبط است، اگر خودروسازان جهان را بررسی کنید متوجه می‌شوید اولین مسیری که بعد از خودروسازی دنبال می‌کنند هواپیماسازی است. تویوتا، میتسوبیشی و کاوازاکی در ژاپن نمونه‌های عینی این مدعا هستند. این شرکت‌ها از 20 سال پیش شروع کردند و امروز به یک هواپیماساز تبدیل شدند. این شرکت‌های خودروساز امروز به فن‌آوری ساخت هواپیما دست پیدا کردند. یکی از بهترین مدل‌های هواپیمای صد نفره توسط همین شرکت‌ها تولید می‌شود.
طبق بررسی‌های انجام شده بیشترین مسافرت‌ها با هواپیماهای 90 تا 110 نفره انجام می‌شود.طی 20 سال آینده به بیش از 4 تا 6 هزار فروند از این هواپیماها نیاز داریم به همین دلیل اکثر تقاضاها مربوط به همین نوع هواپیما است. لذا خودروسازان جهان به سمت ساخت این هواپیماها پیش می‌روند. عمده توسعه هواپیماسازی در همین رابطه است. شما بنز را نگاه کنید، با فوکر شروع به فعالیت مشترک کردند. این شرکت خودروسازی حتی در ساخت خودروهای خود هم از استانداردهای مشترک هوایی و زمینی استفاده می‌کند.به هر حال صنعت خودروسازی و هواپیماسازی در یک طیف قرار دارند. می‌توان این دو حوزه را حوزه‌های مشترک دانست.

فارس: البته شرایطی که اشاره کردید در کشور ما حاکم نیست. برداشت سیاسیون از تغییر شما و رفتن از ایران خودرو ، یک برخورد سیاسی بود، شما مسئول پروژه‌ای شدید که اصلا پایه و اساسی در کشور نداشت، ساخت هواپیمای پهن پیکر بیشتر به یک پست نمایشی شبیه بود.
منطقی: شاید کلیت موضوع درست باشد. اما این اتفاق دو وجه دارد. یک وجه آن مربوط به نیت کسانی می‌شود که در مورد من تصمیم گرفتند. وجه دیگر آن مربوط به من و نحوه برخورد من با پست جدید می‌شود. من به سیاسی بودن یا غیر سیاسی بودن تصمیم که در مورد من گرفته شده کاری ندارم. آن بخش از موضوع که مربوط به من می‌شود سعی کردم به بهترین وجه از موقعیتی که پیش آمده استفاده و خودم را برای ایجاد یک تحول در بخش هواپیماسازی کشور آماده کنم. برنامه‌ریزی و تحقیق کردم تا بتوانم به آنچه فکر می‌کردم می شود به آن دست پیدا کرد برسم. در عین حال من قبلا علائقم را گفته بودم. اینکه کجا علاقه دارم کار کنم را دوستان می‌دانستند. پروژه‌های مختلفی به من پیشنهاد کردند اما من چون به این بحث علاقه داشتم، پذیرفتم. اگر خاطرتان باشد قبل از سال اهمیت توجه به ساخت هواپیما در دولت مطرح شده بود. حتی به عنوان یکی از مهمترین پروژه‌های دولت خوانده شد. با توجه به همه مسائل یاد شده و علاقه خودم اینجا را انتخاب کردم.


*علایقی که وزیر می دانست


فارس: وزیر صنایع از علاقه شما به این بخش مطلع بود؟
منطقی: ایشان جاهای مختلفی را به من پیشنهاد کرد. من بخاطر علاقه شخصی و مطالعاتی که داشتم ساخت هواپیمای پهن پیکر را انتخاب کردم. زمانی که این سمت را قبول کردم اطلاعات کلی داشتم اما الان اطلاعاتم در این خصوص کاملتر است.

فارس: ولی این برداشت ایجاد شده که با پذیرفتن سمت جدید در سازمان صنایع وزارت دفاع، ساخت هواپیمای پهن پیکر هم که شما مسول آن شده بودید به فراموشی سپرده شود؟
منطقی: نه، به هیچ وجه. هواپیمای پهن پیکر یعنی هواپیمایی که ظرفیت حمل بیشتر از 200 مسافر را دارد. بازار این نوع هواپیما را امروز در دنیا بوئینگ و ایرباس گرفته‌اند. به همین دلیل هیچ شانسی برای ما وجود ندارد که در این عرصه حرفی برای گرفتن داشته باشیم. به لحاظ اقتصادی هم سرمایه‌گذاری در بازاری که توسط دو شرکت معتبر و بزرگ دنیا اشغال شده مقرون به صرفه نیست. اما شما توجه داشته باشید که بازار هواپیمای پهن پیکر تنها به ساخت و طراحی ختم نمی‌شود. بحث تعمیر و نگهداری هم جزئی از این بازار است. اگر به لحاظ ذخیره ارزشی به صنعت هواپیماسازی نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که قطعه‌سازی و بخش تعمیر و نگهداری اقتصادی‌تر و سوده‌تر است. سودی که در این بخش وجود دارد در فروش محصول نیست. هر هواپیمای پهن پیکری که شما در این رده می‌فروشید بین 3/1 تا 3 برابر قیمت اصلی، هزینه تعمیر و نگهداری آن است. به همین دلیل سرمایه‌گذاری در بخش تعمیر و نگهداری هواپیمای پهن‌ پیکر اولا به معنی دست‌یابی به تکنولوژی و فن‌آوری این صنعت است ثانیا، باعث می‌شود تا ما موفق به وارد شدن به کلوپ سازندگان هواپیما‌های پهن‌ پیکر شویم و در نهایت بتوانیم در صورت لزوم اقدام به ساخت این دست از هواپیماها کنیم.

* تعمیر و نگهداری بجای ساخت پهن پیکر

فارس: هدف اصلی سرمایه‌گذاری بر روی تعمیر و نگهداری هواپیمای پهن‌ پیکر بود؟
منطقی: بله، اما چند نکته را باید در این خصوص توجه کرد. اولا اینکه این مسیر یک مسیر طولانی است که باید در طی کردن آن همت داشت و سماجت به خرج داد. باید توجه داشته باشیم سرمایه‌گذاری بر روی این صنعت هم اقتصادی است و هم باعث دست‌یابی ما به فن‌آوری و تکنولوژی بسیار مهمی خواهد شد.
نکته دوم اینکه ما هم اکنون روی هواپیمای 52 نفره سرمایه‌گذاری کردیم می‌توانیم بعد از آن روی هواپیمای صد نفره و سپس روی هواپیماهای پهن‌ پیکر سرمایه‌گذاری کنیم. توجه به تعمیر و نگهداری هواپیماهای پهن‌ پیکر این مسیر و روند را سهل‌تر و سریع‌تر خواهد کرد.

فارس:برای سمت قبلیتان اختیار و امکانات کامل هم به شما دادند؟
منطقی: جایی که بودم روزهای اول را به مطالعه و بررسی گذراندم. در همین بررسی‌ها بود که متوجه شدم کشورهای صاحب نام روی ساخت یک نوع هواپیما سرمایه‌گذاری می‌کنند نه چند نوع هواپیما ، نکته مهمتری که از این مطالعات متوجه شدم این بود که وارد شدن به جرگه هواپیماسازان و دست‌یابی به این فن‌آوری دو منظوره است. هم منافع اقتصادی دارد و هم با دست یابی به این فن‌آوری می توان امنیت خود را تامین کرد. این یک واقعیت مهم و قابل توجه دیگری است که باید دقت زیادی به آن کرد. این دو مقوله مهم یعنی منافع اقتصادی و تامین امنیت باعث شد که ما هم توجه ویژه‌ای به بحث هواپیماساز شدن داشته باشیم.
وزارت دفاع سرمایه‌گذاری‌های خوبی در عرصه هواپیما‌سازی کرده بود، یکی از دلایل پذیرش مسئولیت جدید هم همین سرمایه‌گذاری‌ها و فراهم کردن شرایط برای استفاده از آن در جهت هواپیماساز کردن کشورمان بود. اما باید توجه داشت چون وارد شدن به این عرصه به سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیادتر نیاز دارد تصمیم گرفتیم کنسرسیوم تشکیل بدهیم. با تشکیل این کنسرسیوم بخشی از مشکلات قابل حل خواهد بود. به هرحال توجه به این فن‌آوری هم منافع اقتصادی دارد و هم تامین‌کننده امنیت کشور است. شما بوئینگ را نگاه کنید، همه این شرکت را یک شرکت تجاری می‌شناسند که هواپیمای مسافربری تولید می‌کند. اما واقعیت این است که بوئینگ یکی از تولیدکنندگان موشک کروز است.

فارس:از گفته های شما اینجور استنباط می شود که مسئولیت جدید آقای منطقی (رئیس سازمان صنایع وزارت دفاع) در راستای سمت قبلی یعنی تولید هواپیماهای پهن پیکر است؟
منطقی:قطعا، تمام بسترهای این مسئله مهیا است.

فارس:اما اینجا یک تناقض وجود دارد ،نوع برخوردها و تصمیم‌گیری‌ها این موضوع را نشان نمی دهد. کسانی که در مورد شما تصمیم گرفتند به صراحت اعلام کردند ساخت هواپیمای پهن پیکر برای ما بسیار اهمیت دارد به همین خاطر کسی مثل منطقی را مسئول آن کردیم هنوز زمان کوتاهی از این ادعا نگذشته بود که آقای منطقی از آن سمت برداشته می‌شود و به جای دیگر و وزارتخانه‌ای دیگر منتقل می‌شود ، این اتفاقات با آن ادعاها هم‌خوانی ندارد؟
منطقی: نه، به این شکل نیست، این برداشت اشتباهی است. ما از همان ابتدا بر روی هواپیماهای پهن‌ پیکر مطالعه کردیم. به این نتیجه رسیدیم که بین کشورهای سازنده هواپیما هیچ کشوری در ساخت دو هواپیمای مختلف سرمایه‌گذاری نمی‌کند. همه روی ساخت یک هواپیما سرمایه‌‌گذاری می‌کنند و در ساخت همان هواپیما تخصص پیدا می‌کنند. با توجه به این داشته‌ها و مطالعات به سراغ بسترهای موجود در کشورمان رفتیم. با توجه به این بسترها به این نتیجه رسیدیم که برای موفق شدن در این راه باید یک کنسرسیوم تشکیل بدهیم، کنسرسیومی که بتواند مشکلات را بهتر و راحت‌تر حل کند. طرح اولیه آن آماده شد. در این طرح سه وزارتخانه دفاع، صنایع و راه وظایفشان مشخص شد. بعد از مشخص شدن وظایف هرکدام ،بحث‌های مقدماتی برای اجرا مطرح شد. به هرحال با نقشه و مطالعه کامل اقدام کردیم.

* کنسرسیومی با سه وزارتخانه


فارس:انجام پروژه ای به این بزرگی که قطعا نیاز به کمک گرفتن از بیرون دارد شما را محدود نمی کند؟
منطقی: تشکیل کنسرسیوم برای رفع همین مشکل بود.

فارس: ولی سازمان صنایع وزارت دفاع به اندازه کافی وجه نظامی دارد.
منطقی: نه، این موضوع باعث محدود شدن ما نمی‌شود. همین الان در فرانسه شرکت‌های هواپیماسازی وجود دارند که کار نظامی می‌کنند.

فارس: شرایط ما با فرانسه متفاوت است؟
منطقی: محدودیت بستگی به این دارد که شما شرایط را چگونه تعریف کنید. ما به تعریف جدیدی در این راه رسیدیم. دو بخش در این خصوص وجود دارد ، یک بخش فعالیت غیرنظامی را انجام می‌دهد و بخشی دیگر کار نظامی ، اما اگر فعالیت بخش غیر نظامی بر فعالیت نظامی چربش داشته باشد و این دسته از فعالیت‌ها گسترده‌تر باشد بخش نظامی را کمک خواهد کرد.نکته مهم‌تر آنکه اصولا کنسرسیومی که در این راه تشکیل خواهد شد کاملا غیرنظامی است. به همین دلیل محدودیتی وجود نخواهد داشت. فعالیت این کنسرسیوم دقیقا مثل سایر هواپیماسازان جهان است. مثل بوئینگ و ایرباس. نباید واقعیت‌ها را خیلی پیچیده کرد. نباید از ترس اینکه ممکن است محدودمان کنند کنار بکشیم. این اقدام هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ امنیتی برای کشورمان دستاوردهای بسیار مهمی به دنبال دارد. امنیتمان را تضمین می‌کند. نباید این دو دستاورد مهم یعنی دستیابی به فن‌آوری و تکنولوژی سطح بالا و تضمین و تامین امنیت را از یاد برد. رفتن به سمت هواپیماساز شدن باعث به دست‌آوردن این منافع قابل توجه و مهم می‌شود. مثل همه جای دنیا.


*تحقیق عجیب آمریکاییها برای ایران


فارس: واقعا می‌توان امید داشت که روزی ایران یک کشور هواپیماساز در عرصه جهانی خواهد شد؟ می‌توان امید داشت که روزی ایران در عرصه ساخت هواپیما بتواند با کشورهای صاحب نام جهان رقابت کند؟ شواهد و قرائن و تجربه ما در خودروسازی و سایر صنایع مرتبط زیاد امیدوارمان نمی‌کند.
منطقی: سال 53 بررسی دقیقی در مورد ایران توسط یک شرکت خارجی صورت گرفت. طبق همان بررسی پیش بینی کردند با توجه به پتانسیل‌های موجود ایران در دو حوزه بسیار موفق خواهد بود. یکی صنایع الکترونیکی و دیگری هواپیماسازی. همان زمان روی صنایع الکترونیک ایران سرمایه‌گذاری کردند. دیدید ایران در میان کشورهای منطقه و حتی بین برخی کشورهای جهان در این صنعت حرف برای گرفتن داشت. ایران به لحاظ صنایع الکترونیکی در منطقه اول بود. حوزه دومی که طبق همان بررسی متوجه شده بودند ایران می‌تواند موفق باشد صنعت هواپیماسازی بود. بررسی‌های انجام شده توسط همان شرکت نشان داد ایران تا سال 70 یعنی با 17 سال برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری هواپیماساز خواهد شد. طبق همان بررسی با این سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی ایران می‌توانست در سال 70 بیش از 5 میلیارد دلار صادرات از محل هواپیماساز شدن به دست بیاورد.

فارس: کدام شرکت این بررسی را انجام داده بود؟
منطقی:یک کمپانی آمریکایی

فارس: این تحقیق بر اساس مزیت‌های واقعی کشورمان بود؟
منطقی: بله، تمام طرح بر اساس همین مزیت‌ها تهیه شده بود. 35 سال از آن طرح اولیه می‌گذرد. یکی دو پارامتر را از دست داده‌ایم اما بسترها و شرایط هنوز مهیا است.

فارس: اقدامی هم آن زمان شد؟
منطقی: بله، سرمایه‌گذاری سنگین در این عرصه انجام شد. هسا بر اساس همان بررسی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها ایجاد شد. هلیکوپترسازی اصفهان بر مبنای همین تحقیقات و سرمایه‌گذاری‌ها ایجاد شد.

فارس:چه مقدار سرمایه‌گذاری آن زمان انجام شد؟
منطقی: عدد دقیقی ندارم اما حدوداً یک تا دو میلیارد دلار .

فارس: سال 53؟
منطقی: بله

فارس: با همکاری کدام کشور؟
منطقی: آمریکا. شرکت «بل» هلیکوپتری برای کشورمان طراحی کرد که مشخصا برای ایران با ویژگی‌های خاص آن طراحی شده بود. این هلیکوپتر قرار بود در ایران تولید شود. «سها» این قابلیت را داشت که هواپیمای بوئینگ 747 را در ایران تعمیر و نگهداری کند. این نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری‌هایی است که در کشورمان صورت گرفته بود.

فارس: با این سرمایه‌گذاری‌ها بستر برای هواپیماساز شدن ما مهیا است؟
منطقی:بله، همین الان ما در حال تعمیر و نگهداری هواپیماهای پهن پیکر هستیم. این شرایط در کشور وجود دارد. این موفقیت‌ها به دو دلیل محقق شد اول آنکه زیرساخت‌ها مهیا بود و ثانیا جرأت وارد شدن به این عرصه را داشتیم به همین دلیل الان به این موضوع مسلط هستیم. در تعمیرات هواپیمای پهن پیکر 5 سال است که وارد شدیم. در شرایطی هستیم که می‌توانیم تعمیرات سنگین هواپیماهای پهن پیکر را در سایر کشورها انجام دهیم.

فارس:این روند روبه رشد همچنان ادامه دارد؟
منطقی: به شکل قبل خیر، فراز و نشیب دارد. سعی ما این است که فراز و نشیب را به یک روند پویا تبدیل کنیم.

*اختیار تام به مدیر چند ماهه


فارس: واقعا این انگیزه و همت در مسوولین وجود دارد؟ از تغییر و تحولات و جابجائی‌ها این موضوع استنباط نمی‌شود؟ وقتی مسوولی بعد از چند ماه از یک مسئولیت به مسئولیت دیگر برده می شود این همت و جدیت را نمی توان حس کرد؟
منطقی: 60 تا 70 درصد تصمیماتی که در مورد من طی ماه‌های اخیر گرفته شده در همین رابطه و برای تحقق همین اهدافی است که گفتم.

فارس:در سمت قبلی (ساختن هواپیمای پهن پیکر) اختیارات و امکانات هم به شما دادند؟
منطقی: وقتی می‌گویند کل مجموعه در اختیار شما یعنی این جدیت همیشه وجود دارد.

فارس:پس قاعدتا از این به بعد نباید شاهد تغییر شما طی سال‌های آینده باشیم.
منطقی: در اینکه انتخاب من با توجه به اهداف تعریف شده بود شکی نیست. هدف تحرک ایجاد کردن در این بخش است. ممکن است مسائل سیاسی هم در این انتخاب دخیل باشد اما وجه قالب آن تحقق اهداف تعریف شده است.

فارس: اگر شما را سال آینده از این سمت برداشتند ، چه برداشتی باید کرد؟
منطقی: این برداشت، که نهادی تشکیل شده تا راه خود را ادامه ‌دهد.

فارس: ولی این با توضیحات و ملزومات و برنامه‌هایی که شما توضیح دادید منافات دارد؟ تحقق این برنامه ها چندین سال زمان می‌خواهد.
منطقی: دو نکته در این خصوص وجود دارد. یکی تائید بحث و برداشت شما است. اگر روند پویایی در این مسیر به وجود آمد علی‌رغم این روند پویا تغییر و تحول ایجاد شد باید حرف و برداشت شما را در مورد انتصابهای اخیر صحیح تلقی کرد. اما این موضوع وجه دیگری هم دارد. در حال حاضر فضایی جلوی ما متصور شدند و شرایطی را فراهم کردند که من کاملا به این شرایط و تحقق اهداف تعیین شده امیدوارم. در این مسیر کسان بسیاری همراه خواهند شد که می‌توانند در آینده حتی در صورت نبودن یک نفر ادامه بدهند.


*مدارک هواپیماساز


فارس: مجموعه نظام در مورد این طرح به نتیجه رسیده است؟
منطقی: حتما شنیده‌اید که مستمع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد. رئیس جمهور، وزارت صنایع، وزارت دفاع و وزارت راه مشترکا به این نتیجه رسیده‌اند که پروژه فوق به جلو برود تا ما به فن‌آوری ساخت هواپیما دست پیدا کنیم. تمام اینها با سند و مدرک به این نتیجه رسیده‌اند. اسناد و مدارک در هیات دولت مطرح شد. اگر این اسناد، مدارک و طرح در هیات دولت تصویب شود همه در این خصوص به یک وحدت رویه خواهیم رسید.
اگر در این مسیر بدون نقشه و بدون برنامه جلو برویم حتما به ما خرده خواهند گرفت. ایراد خواهند گرفت. با برنامه و اسناد و مدارک می‌توان پاسخ شبهات را داد و خیال همه را راحت کرد. تحقیقاتی که توسط همان کمپانی آمریکایی انجام شده بود مدعای ما را کاملا ثابت می‌کند. طرح منسجم و کاربردی تهیه شده. با این طرح می‌توانیم به اهداف تعریف شده برسیم.


*پاکستانیهای جنگنده ساز


فارس: بحث مزیت نسبی که اشاره کردید قابل هضم نیست. علی‌رغم سرمایه‌گذاری زیاد و صرف وقت انرژی بسیار در صنعت خودروسازی هنوز نتوانسته‌ایم حتی در منطقه حرف برای گفتن داشته باشیم. چگونه می‌توان باور کرد در صنعتی مثل هواپیماسازی که بسیار پیچیده‌تر و هزینه‌ برتر از خودروسازی است ما مزیت نسبی داشته باشیم و بتوانیم با کشورهایی مثل فرانسه، آمریکا، روسیه و ... رقابت کنیم؟
منطقی: این توانمندی هم در متخصصین و هم با توجه به زیرساخت‌های موجود در کشور وجود دارد. کشورهایی که از ما عقب‌تر بودند وارد این عرصه شدند و امروز کاملا موفق هستند.

فارس: مثل کدام کشور؟
منطقی:پاکستان.

فارس: پاکستان هواپیماساز است؟
منطقی:بله

فارس: کدام هواپیما؟
منطقی: جت جنگنده. با چین مشترکا ساخت. جزو هواپیماهای مدرن هم به حساب می‌‌آید.

فارس: به چه اسمی؟
منطقی: سوپر 7.

فارس: پاکستان واقعا صاحب تکنولوژی آن است؟
منطقی:بله، البته مشترکا با چین.

فارس: این جت جنگنده در مقایسه با هواپیماهایی مثل فانتوم، میگ، سوپر اتاندارد حرفی برای گفتن دارد؟
منطقی: بله، این هواپیماهایی که شما اشاره کردید از رده خارج شدند، با هواپیماهای جدید جنگی قابل رقابت و مقایسه است. هواپیماهایی مثل یورو فالتن.

فارس: شما معتقدید ما به این جایگاه خواهیم رسید؟
منطقی: قطعا، اما باید به دو نکته توجه کنیم یکی زمان بر بودن این مسئله، دوم توجه به امکانات و توانایها. ما باید از بسترسازی‌هایی که در کشور وجود دارد استفاده کنیم. مسیر 17 ساله تعریف شده توسط کمپانی آمریکایی تا حدودی طی شده باید این مسیر با توجه به داشته‌‌های جدید طی شود.

فارس: چه مقدار از آن مسیر را طی کردیم؟
منطقی: حداقل نصف این مسیر طی شده. اگر این مسیر هموار، بود تمام آن را طی می‌کردیم.


* سقوط در جریان تست


فارس: اما علی‌رغم برداشت شما در تولید ایران 140 موفق عمل نکردیم؟
منطقی: به چه شکلی عمل کردیم؟

فارس: به اعتقاد شما موفق بودیم؟
منطقی: بله.

فارس: واقعا؟
منطقی: بله. ایران 140 هواپیمای خوبی است.

فارس: بر اساس کدام استدلال؟ چرا اولین فروند ساخت داخلی آن در پرواز آزمایشی سقوط کرد؟
منطقی: اولین فروند نبود. چندمین فروند بود. منحنی جالبی در ارتباط با تست هواپیما وجود دارد. طبق این منحنی بیشترین سقوط‌ها مربوط به هواپیماهایی است که اول کار قرار دارند. وقتی اشکال‌های هواپیمای جدید بر طرف می‌شود آمار سقوط طی یک فرایند 30 ساله شدیدا کاهش پیدا خواهد کرد.

فارس: دلیل سقوط ایران 140 هم به دلیل همین قاعده بود؟
منطقی: سقوط ایران 140 ساخت کشورمان به دلیل نقص فنی یا مشکلات ساخت نبود، اشتباه خلبان باعث سقوط شد.

فارس: سقوط در جریان تست بود؟
منطقی: بله. عرض کردم این نرم جهانی است که بیشترین سقوط‌ها مربوط به هواپیمای نو است. چرا راه دور برویم... یکی از هواپیماسازی‌های معتبر انگلیسی است. هواپیما B.A.C 111 این شرکت در تست پرواز سقوط کرد. آمدند بررسی کردند متوجه شدند مشکلاتی که در طراحی آیرو دینامیکی این هواپیما وجود داشت باعث سقوط آن شد.انگلیس کشوری است که چندین نسل از هواپیماها را ساخته و در این فن‌آوری صاحب نام است. این قاعده در مورد ایران هم صدق می‌کند. در مورد ایران 140 هم که سقوط کرد بررسی‌ها نشان داد اشتباه خلبان باعث آن اتفاق بود. این هواپیما در تمام تست‌هایی که توسط شرکت سازنده آن انجام شده موفق بود. در هیچ یک از آن تست‌ها با مشکل مواجه نشد.

فارس: چرا از اوکراین برای هواپیما ساز شدن شروع کردیم؟ کشور صاحب نام‌تری نبود؟
منطقی: زمانی که قصد کردیم هواپیماساز شویم اوکراین یکی از بهترین انتخاب‌ها بود. این کشور خود طراح و سازنده هواپیما است. آن زمان انتخاب درستی بود.

فارس: الان نیست؟
منطقی: در حال حاضر اگر انتخاب بهتری وجود داشته باشد می‌شود سراغ آن رفت.

فارس: شما در مطالعاتتان به این انتخاب بهتر رسیدید؟
منطقی:در شرایط فعلی بله.

فارس: کدام کشورها؟
منطقی: طرف‌هایمان مشخص شده، در حال مذاکره هستیم اما اجازه بدهید بعد از نهایی شدن اعلام کنیم.

فارس:تحریمها برای شما مشکلی ایجاد نخواهد کرد؟
منطقی: در مورد تحریم‌ها باید به دو نکته توجه کرد. یکی اینکه این تحریم‌ها در مورد کالاهای خاصی است. در مورد تمام محصولات نیست. آمریکا محصولاتی را که 10 درصد آن امریکایی است تحریم کرده اما چون اکثر شرکت‌های هواپیماساز جهان به آمریکا وابسته‌اند این برای ما مشکل‌ساز شده است.

فارس: چرا هواپیمای روسی نو نمی‌خریم؟
منطقی: عرض می‌کنم. نکته دوم در خصوص تحریم آن است که در همین شرایط و با توجه به همین محدودیت‌ها هم می‌توان خیلی کار کرد. باید توجه داشت که تنها بازیگر صحنه هواپیماسازی جهان آمریکا نیست. 7 یا 8 کشور در جهان وجود دارد که در این صحنه حرف برای گفتن دارند. این کشورها تکنولوژی خود را از آمریکا نگرفته‌اند. باید در همین شرایط بررسی کنیم و سراغ چنین کشورهایی برویم. هیچ کس هم نگفته در تمام رشته‌هایی که منجر به ساخت هواپیما می‌شود تحریم هستیم.

فارس: پس خرید هواپیمای نو از روسیه مشکلی ندارد؟
منطقی: بله، سری جدید توپولف‌های 204 و 214 هم به همین واسطه خریدیدم.



*بی خبری از سرنوشت هواپیماهای آمریکایی


فارس: از 20 فروند هواپیمایی که قرار بود در ازاء طلبمان از آمریکا بگیریم چه خبر؟
منطقی: چون دیگر موضوع را تعقیب نمی‌کنم خبری ندارم. از آنهایی که این موضوع را تعقیب می‌کنند بپرسید.

فارس: هواپیمای باری هم شامل تحریم می‌شود؟
منطقی: فرق نمی‌کند. تفکیک‌پذیر نیست.

فارس:نکته قابل توجه در ارتباط با صنایع هوایی این است که هر موقع مشکلی برای هواپیماها چه زمان سقوط و چه زمان تاخیر و حادثه پیش می آید متولیان امر بحث تحریمها را پیش می کشند. به نظر شما نسبت دادن تمام اتفاقاتی که در عرصه هوایی کشور پیش می آید به تحریمها پذیرفتنی است؟
منطقی: وقتی اتفاقی می‌افتد باید همه جوانبش را در نظر گرفت و بررسی کرد. دقیقا آنرا تحلیل کرد. اگر بررسی نکنیم بی‌جهت خود را محدود کرده‌ایم.


*کمک های تحریم

فارس: ضعف مدیریت خود را پشت تحریم‌ها مخفی نکرده‌ایم؟
منطقی:شاید. از روش‌های مختلف می‌توان محدودیت‌های موجود را کنار گذاشت. وقتی هواپیمایی وارد کشور می‌شود بخش‌های مختلف درگیر می‌شوند. یک شبکه روی زمین درگیر هواپیما است و بخش دیگر روی خود هواپیما. بخشی هم به مدیریت کلان برمی‌گردد. هر کدام از این بخش‌ها ضعیف عمل کند کل موضوع با مشکل مواجه می‌شود.

فارس: روی خرید هواپیماهای دست دوم چگونه عمل کردیم؟
منطقی: باید دقت بیشتری می‌کردیم. در حال حاضر سازمان هواپیمایی قوانین خاصی برای خرید هواپیمای دست دوم گذاشته که لازم‌الاجرا است.

فارس: خریدهای قبلی را شما قبول دارید؟
منطقی: بله.

فارس: این هواپیماها در حال استفاده‌اند؟
منطقی: بله.

فارس: هزینه نگهداری اینها بیشتر از هزینه خرید آنها نبود؟
منطقی: به لحاظ تکنیکی در مورد هواپیماهای دست دوم یک نکته وجود دارد. اگر قیمت خرید یک هواپیمای نو 100 میلیون دلار است و شما دست دوم آنرا 15 میلیون دلار می‌خرید 2 یا 3 برابر قیمت خرید آن هزینه نگهداری می دهید. هزینه سوخت اینها بسیار بالا است. این هواپیماها بسیار بیشتر از هواپیماهای نو سوخت مصرف می‌کند. یک هواپیمای استاندارد باید به ازاء هر نفر در هر مایل 4 سنت سوخت مصرف کند. هواپیمای دست دوم به ازائ هر نفر 20 سنت سوخت استفاده می‌کند. هواپیمای نو هزینه اولیه زیادی دارد اما هزینه نگهداری آن کمتر است. هواپیمای دست دوم هزینه ابتدایی کمی دارد اما هزینه نگهداری آن بسیار زیاد است.

فارس: علی‌رغم مدت کوتاهی که به این قسمت آمده‌اید اطلاعات خوبی در مورد هواپیما دارید. چقدر مطالعه کردید؟ چه میزان وقت گذاشتید تا به این اطلاعات برسید؟
منطقی: توجه داشته باشید که در خودروسازی و هواپیماسازی یک رفتار و خصوصیت مشترک وجود دارد . وقتی روی یکی مسلط شدید به حوزه‌ دیگری هم آشنا خواهید شد. نکته دوم اینکه اگر می‌خواستم در این سمت جدید موفق باشم باید مطالعه می‌کردم.

فارس: روزی چند ساعت برای مطالعه وقت گذاشتید؟
منطقی: روزی حداقل 4 ساعت. البته هم مطالعه و هم بحث. تیمی تشکیل دادیم که روی موضوع مطالعه کنند.

فارس: چه تیمی؟
منطقی: تیمی که انتخاب شد دو قسمت بود. یک قسمت به هواپیما مسلط بودند و قسمت بعدی این تیم به بحث‌های خودرو. اما چون متخصصینی که انتخاب کردیم به پایه تکنولوژی آشنا بودند هر دوی این گروه متخصصین زود بر کار مسلط شدند.

فارس:انتخاب خودتان بود؟
منطقی: بله، تک تک آنها را گزینش کردم.

فارس: تیمتان چند نفر است؟
منطقی: قبل از اینکه به وزارت دفاع بیایم 20 نفر بودیم، الان حدود 200 تا 300 نفریم. تیم فوق‌العاده و عظیمی است.

فارس: هم در خودرو و هم در هواپیما؟
منطقی: بله، نکته اینجا است که ما با هواپیماساز شدن خودروسازی خود را متحول خواهیم کرد. صنعت هواپیماسازی نه تنها امنیت ما را تضمین می‌کند بلکه صنعت خوردسازی ما را هم متحول خواهد کرد. باید این موضوع را کاملا جدی بگیریم.هواپیما ساز شدن باعث خواهد شد فن‌آوری خودروسازی در کشورمان 2 تا 3 پله ارتقاء پیدا کند. با این اتفاق ما می‌توانیم در بین کشورهای منطقه ادعا کنیم که از نظر علمی سرآمدیم. کشور ما از نظر تولید علم خیلی خوب عمل کرده اما از نظر پیاده‌سازی خوب نبودیم. هواپیماسازی زمینه لازم را برای ظهور و بروز این توانایی علمی فراهم خواهد کرد. شرایط را برای پیاده کردن این دانش و علوم فراهم می‌کند.

فارس: قبل از این در خصوص صنعت هواپیما آشنایی داشتید؟
منطقی: بله. چون در هوا، فضا کار کرده بودم. با خیلی از مسائل آشنا بودم.

فارس: پیش‌بینی شما در مورد صنعت هواپیماسازی با توجه به تمام مطالبی که عنوان کردید چیست؟ چند سال طول خواهد کشید تا به پاکستان برسیم؟
منطقی: حداکثر سه سال دیگر.

فارس: یعنی ما سه سال آینده سازنده جنگنده پیشرفته خواهیم بود؟
منطقی: ما پتانسیل‌های خیلی خوبی داریم. اگر از این پتانسیل‌ها خوب استفاده کنیم حتما به اهداف خود خواهیم رسید.

فارس: نگفتید سه سال آینده توان ساختن جنگنده پیشرفته خواهیم داشت؟
منطقی:بله. چرا سه سال؟ اصلا سال به سال یک پدیده در این زمینه معرفی خواهیم کرد. قول می‌دهم هر سال یک پدیده در زمینه صنعت هواپیماسازی معرفی کنیم.

گفت و گو از : محمود نکونام (خبرگزاری فارس)