به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری فارس «توانا» به دنبال عدم وجود صرفه اقتصادی در برخی شرکتهای هواپیمایی و عدم استقبال از پرواز با برخی هواپیماهای شرقی توسط مسافران درپی حوادث هوایی اخیر، برخی کارشناسان صنعت هوانوردی مجددأ بر "ادغام ایرلاینها " تأکید کردند برخی دیگر نیز ادغام شرکتهای هواپیمایی را به زیان برخی ایرلاینهای فعال و دارای بازده اقتصادی بالا و در نهایت به ضرر صنعت هوانوردی کشور اعلام میکنند.
حال این سؤال مطرح است که آیا واقعأ در شرایطی که حدود 60 فروند از هواپیماهای موجود ناوگان هوایی کشور به دلیل عدم درآمد مطلوب ایرلاینها و نبود مراکز کافی اورهال (تعمیرات اساسی) هواپیما در کشور زمینگیر هستند، ادغام ایرلاینها و ترکیب شرکتهای هواپیمایی زیانده با شرکتهای هواپیمایی فعال به پیشرفت صنعت هواپیمایی کشور میانجامد یا این عمل تنها پاک کردن صورت مسئله برطرف شدن مشکلات مالی برخی ایرلاینهای زیانده است.
بنابراین گزارش موضوع ادغام ایرلاینها به حدود 5/1 سال قبل برمیگردد؛ زمانی که سکان هدایت وزارت راه و ترابری در اختیار محمد رحمتی بود و وی ایده ادغام شرکتهای هواپیمایی با یکدیگر در راستای جلوگیری از موازی کاریها و افزایش توان این صنعت را مطرح کرد.
بنابراین گزارش با سپرده شدن سکان هدایت این وزارتخانه استراتژیک به حمید بهبهانی، طرح رحمتی برای ادغام شرکتهای هواپیمایی با یکدگر ناتمام ماند.

* یک کارشناس: ادغام چاره ساز نیست
بنابراین گزارش یکی از کارشناسان صنعت هوانوردی در این باره گفته است: نامتعادل بودن تعداد نیروی انسانی نسبت به تعداد هواپیما در شرکتهای هواپیمایی دولتی، یکی از معضلات صنعت هواپیمایی کشور است.
علیرضا بحیرایی گفته است: اگر شرکتهای هواپیمایی دولتی بدون افزایش پرسنل، فعالیتها و ناوگان خود را تقویت کنند درآمدزا خواهد بود و بسیاری از مشکلات آنها کاسته میشود؛ در حالی که شرکت هواپیمایی دولتی ایران به دلیل بالا بودن تعداد پرسنل و نیروی انسانی به شرکت زیانده تبدیل شده است.
علیرضا بحیرایی با ابراز مخالفت از وضعیت فعلی خصوصیسازی شرکت هواپیمایی دولتی کشور میگوید: اگر شرکتهای هواپیمایی، بزرگ و مجهز باشند، بازدهی، کیفیت، ایمنی و درآمدزایی بسیار مطلوبی خواهند داشت در حالی که شرکتهای هواپیمایی کوچک خصوصی با تعداد پایین ناوگان استیجاری و ارائه کیفیت نامطلوب در خدمات خود، چندان بازده اقتصادی ندارند.
وی معتقد است در صورتی که شرکتهای هواپیمایی از نظر اقتصادی مطلوبیت و جذابیتی برای ادغام و بزرگتر شدن را داشته باشند این امر خود به خود صورت میگیرد، اما در شرایط فعلی کشور این طرح از سوی شرکتها مورد قبول نیست.
بنا به گفته بحیرایی تصمیم گیری و سیاستگذاری در صنعت هواپیمایی باید تخصصی، اقتصادی و بدون در نظر گرفتن منافع خاص صورت گیرد.
به گزارش فارس این کارشناس اقتصادی معتقد است یکی از دلایل زیانده بودن شرکتهای هواپیمایی دولتی تعداد زیاد نیروها و پرسنل فعال در آن است.
در تأیید این مطلب میتوان به گفته مدیر عامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران استناد کرد که گفته بود: صندوق بازنشستگی هما یکی از دلایل اصلی زیانده بودن این ایرلاین است.

* علی یاری: ادغام ایرلاینها در ایران مشکلات آنها را دوبرابر میکند
بنابراین گزارش دبیر انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل هوایی در این باره میگوید: تاکنون در هیچ جای دنیا سابقه نداشته چند شرکت هواپیمایی که از لحاظ مالی در شرایط نامناسبی قرار دارند، در راستای برطرف شدن مشکلات مالی با یکدیگر ادغام شوند.
علییاری با بیان اینکه شرکتهای هواپیمایی در مقوله ادغام، عمدتأ به دنبال گسترش بازارهای خود و کنترل رقابت بین یکدیگر هستند، مدعی است برخی شرکتهای هواپیمایی خارجی در راستای ادغام با یکدیگر، سالها پیش این روند را شروع کردهاند و امروز در جهت ادغام کامل گام بر میدارند.
بنا به گفته دبیر انجمن صنفی شرکتهای هواپیمایی در نوع دیگر ادغام شرکتهای هواپیمایی، یک شرکت هواپیمایی که توان مالی، عملیاتی و مدیریتی بالایی را دارا است، ایرلاین کوچکتری که در شرایط مدیریتی نامناسبی قرار دارد اما دارای امکانات شامل ناوگان، کیترینگ، سرمایههای انسانی و از این قبیل است، را در خود ادغام میکند و یا مدیریت آن را به عهده میگیرد تا ایرلاین متضرر از شرایط بحرانی نجات پیدا کند.
علییاری معتقد است در هیچ جای دنیا مشاهده نشده که دو ایرلاین که شرایط بحرانی همسانی دارند، در راستای حل مشکلات با یکدیگر ادغام شوند.
دبیر انجمن صنفی شرکتهای هواپیمایی با بیان اینکه شرکتهای هواپیمایی ضعیف از نظر مالی، نمیتوانند به یکدیگر کمک کنند، مدعی است در واقع با ادغام دو ایرلاین مشکلدار و ضعیف از لحاظ مالی، مشکلات شرکتهای هواپیمایی دوچندان میشود.
مخالفت این کارشناس صنعت هوانوردی با مقوله ادغام ایرلاینها به طور واضح مشخص کننده نتایج و آثار زیانبار انجام این عمل است.
به گزارش فارس با وجود آنکه بسیاری از کارشناسان صنعت هوانوردی در مورد عدم ادغام ایرلاینهای کوچک با یکدیگر اتفاق نظر دارند، نظرات مخالفی نیز در اینباره وجود دارد و در واقع میتوان گفت تقریبأ اغلب مسئولان و دستاندکاران صنعت هواپیمایی کشوری بر ترکیب ایرلاینهای کوچک و کمبازده با یکدیگر، اذعان دارند و انجام این کار را در راستای توسعه صنعت و ارائه خدمات بهینه به مسافران این نوع حمل و نقل، مفید میدانند.

*خانلری: ادغام ایرلاینها به افزایش میزان رضایتمندی مسافران میانجامد
بنابراین گزارش خانلری رییس سابق سازمان هواپیمایی کشوری نیز درباره طرح ادغام شرکتهای هواپیمایی گفته بود: هدف سازمان هواپیمایی کشوری استفاده از توان مشترک ایرلاینها است.
وی با اشاره براینکه در جلسات متعددی که با شرکت هواپیمایی برگزار شده است با تعاملات صورت گرفته، بر همافزایی و همکاری شرکتها تأکید شد، گفته بود: در صورت ادغام هر یک از ایرلاینها با یکدیگر به صورت مشارکتی فعالیت خواهند کرد.
رییس سابق سازمان هواپیمایی کشوری معتقد است نتیجه انجام این عمل افزایش میزان رضایتمندی مسافران خواهد بود.
به گزارش فارس سیاستهای رییس سابق سازمان هواپیمایی کشوری مغایر با نظریات کارشناسان هواپیمایی کشوری است، زیرا خانلری مدعی است که ادغام ایرلاینها به افزایش میزان رضایتمندی مسافران و در نهایت رفع برخی مشکلات شرکتهای هواپیمایی زیانده خواهد انجامید.

* کاظمیپور: ادغام ایرلاینها باعث کاهش زمینگیری هواپیماهای ناوگان میشود
این گزارش حاکی است مدیرکل دفتر گواهینامهها و امتحانات سازمان هواپیمایی نیز با بیان اینکه در حال حاضر چندین شرکت هواپیماهایی در کشور فعال هستند که هواپیماهای چندانی ندارند، معتقد است باید شرکتهای هواپیمایی کوچک با یکدیگر ادغام شده و به یک ایرلاین بزرگ و فعال تبدیل شوند.
به عقیده کاظمیپور زمانی که یک شرکت هواپیمایی تنها دو یا سه هواپیما در ناوگان خود دارد و امکانات مناسب و مطلوبی را دارا نیست، بهتر است در راستای توجیه مطلوب اقتصادی با چندین ایرلاین کوچک دیگر ادغام شده و به یک شرکت هواپیمایی بزرگ و فعال تبدیل شوند.
وی معتقد است ادغام و ترکیب چندین شرکت هواپیمایی کوچک به ظهور سرمایه بیشتر، مدیریت بهتر، ارائه خدمات بهینهتر، توجیه مالی مطلوبتر و در نهایت کاهش زمینگیری هواپیماها میانجامد.
کاظمیپور با اشاره به این که هماکنون در اغلب کشورهای دنیا، شرکتهای هواپیمایی کوچک یا یکدیگر تشکیل کنسرسیوم میدهند، میگوید: این امر موجب سودآوری بیشتر، ایجاد ناوگان ایمنتر، نظارت بهتر و از این قبیل خواهد شد.
به گزارش فارس بر خلاف اظهار نظر برخی کارشناسان صنعت حمل و نقل هوایی که معتقد هستند ترکیب شرکتهای هواپیمایی کوچک مشکلات اینگونه ایرلاینها را افزایش داده و به زمینگیر شدن تعداد بیشتری از هواپیماهای ناوگان میانجامد، مدیرکل سابق دفتر مهندسی و قابلیت پرواز سازمان هواپیمایی کشوری، معتقد است ادغام ایرلاینها کوچک و زیانده با یکدیگر به بروز مدیریت بهتر، ارائه خدمات بهینهتر، توجیه مالی مطلوبتر و در نهایت کاهش زمینگیری هواپیماهای ناوگان میانجامد.

بنابراین گزارش در میان نظریات دولتیها در خصوص مبحث ادغام ایرلاینها، نظرات نخجوانی رئیس سازمان هواپیمایی کشوری جالب توجه است؛ وی در یکی از مصاحبههای خود با فارس بر افزایش کیفیت ناوگان و توجیه اقتصادی مطلوب ایرلاینها پس از ادغام با یکدیگر تأکید داشت در حالی که یکماه پس از همین مصاحبه در خصوص ترکیب شرکتهای هواپیمایی به فارس گفت: ادغام ایرلاینهای زیانده و سودده با یکدیگر صحیح نیست.

* نخجوانی: ادغام ایرلاینها کیفیت را بالا می برد
بنابراین گزارش رئیس سازمان هواپیمایی کشوری نیز چندی پیش در خصوص ادغام برخی ایرلاینهای موجود در کشور به دنبال اجرای قانون هدفمندسازی یارانهها، گفته بود: این مورد راهحلی است که شرکتهای هواپیمایی کاملأ خصوصی چنانچه خود مایل و قادر باشند، میتوانند در جهت افزایش کیفیت ناوگان، ارتقاء ایمنی پرواز، کاهش هزینههای موجود و دستیابی به توجیه اقتصادی مطلوب، با یکدیگر ادغام شوند.
رضا نخجوانی گفته بود: قطعأ سازمان هواپیمایی کشوری نیز از این موضوع استقبال میکند و حاضر است هرگونه مساعدت را در راستای برطرف شدن موانع مالی ایرلاینها و به دنبال آن ارتقاء ایمنی پرواز انجام دهد.
به عقیده نخجوانی ادغام شرکتهای هواپیمایی یک ایده اقتصادی است که در بسیاری از کشورهای دنیا هم اتفاق افتاده است.
وی میگوید: شرکتهای هواپیمایی برای کاهش هزینهها، افزایش درآمد و همچنین افزایش بهرهوری راههای مختلفی را در پیش میگیرند که یکی از این راهها تلفیق و ادغام کارهایی است که به صورت مشترک در بین شرکتهای هواپیمایی وجود دارد.
بنا به گفته رییس سازمان هواپیمایی تشخیص و پیشنهاد این سازمان به ایرلاینها در راستای کاهش هزینهها، ارتقای سطح کیفیت ارائه خدمات و داشتن هماهنگی بیشتر، تلفیق آنها است زیرا این اقدام میتواند به نفع آنها باشد.

* تغییر نظر نخجوانی
به گزارش فارس این در حالی است که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در مراسم افتتاحیه اولین نمایشگاه فرصتهای سرمایهگذاری در صنعت هوانوردی، در خصوص ادغام شرکتهای هواپیمایی، به فارس گفت: این جانب معتقد هستم ادغام ایرلاینهای زیانده و سودده با یکدیگر صحیح نیست.
به عقیده نخجوانی هیچ صاحب سهمی در شرکتهای هواپیمایی قبول نمیکند دو ایرلاین با سطح مالی و درآمدهای متفاوت با یکدیگر ادغام شوند.
معاون وزیر راه و ترابری با بیان اینکه سازمان هواپیمایی کشوری با هر تعداد شرکت هواپیمایی که قصد ادغام دارند، همکاری لازم را به عمل میآورد، تصریح کرد: در صورتی که سهامداران دو شرکت هواپیمایی برای ادغام با یکدیگر آماده باشند، سازمان هواپیمایی کشوری هیچگونه مخالفتی با این نوع ادغام نخواهد داشت.

* تعیین سرنوشت ادغام یا عدم ادغام ایرلاینها توسط مسئولان مربوطه
به گزارش فارس این در حالی است که به عقیده کارشناسان حذف نام ایرلاینهای زیانده، پاک کردن صورت مسأله دلیل وجود این گونه ایرلاینهای و چگونگی اخذ مجوز توسط آنها، در قالب ادغام آنها درون شرکتهای هواپیمایی فعال، امری غیر تخصصی است.
ادغام دو شرکتهای هواپیمایی مشکلدار و ضعیف از لحاظ مالی، از سویی مشکلات شرکتهای هواپیمایی را دوچندان میکند و از سویی دیگر موجب میشود صنعت هوانوردی کشور به سوی نوعی رکود و سردرگمی پیش رود زیرا تأسیس هر شرکت هواپیمایی با توجیه مالی مطلوب صورت میگیرد.
پس از ادغام قطعأ شرکتهای هواپیمایی ترکیب شده که تا قبل از ترکیب، از لحاظ مالی و تجهیزاتی در وضعیت نابسامانی به سر میبردند، اکنون به مشکلات بزرگتری در تجهیز ناوگان هوایی خود مواجه میشوند زیرا این امر در نهایت به افزایش پرسنل، افزایش نیازهای ناوگانی و تجهیزاتی و بزرگتر شدن مشکلات ایرلاینها میانجامد.
در این میان برخی کارشناسان صنعت حمل ونقل هوایی نیز معتقد هستند نباید به هر شخص حقیقی یا حقوقی که تعداد بسیار اندکی هواپیما در اختیار دارد، مجوز تأسیس شرکت هواپیمایی داده شود زیرا این امر سرانجام به زمینگیر شدن هواپیماهای برخی از ایرلاینها به دلیل عدم وجود درآمدهای مالی میانجامد.
برخی شرکتهای هواپیمایی کشور به دلیل عدم بازده اقتصادی قادر به خرید و ورود هواپیماهای نوین نیستند بنابراین به ناچار هواپیماهای فرسوده و پرمصرف را در ناوگان خ
به عقیده کارشناسان به جای این که بالغ بر 15 شرکت هواپیمایی در ایران وجود داشته باشد که هر کدام سه فروند هواپیما داشته باشند، بهتر است تنها چند شرکت هواپیمایی داشته باشیم که هر کدام دستکم 16 فروند هواپیما داشته باشند.
به نظر هم می رسد در شرایط فعلی فعالیت هفت تا هشت شرکت هواپیمایی داخلی فعال در ایران کافی باشد.
این در حالی است که ممکن است پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارنهها و آزادسازی قیمت حاملهای انرژی، ایرلاینهایی که به دلیل عدم وجود منابع مالی لازم، اقدام به ورود هواپیماهای فرسوده و پرمصرف به ناوگان هوایی کردهاند به خودی خود از صنعت هوایی کشور حذف شوند.
به گزارش فارس لازم است مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری و در رأس آنها وزیر راه و ترابری با بررسی کارشناسانه و تخصصی این موضوع، یک بار برای همیشه بر اجرایی بودن یا عدم اجرای موضوع "ادغام ایرلاینها " پایان دهند تا بدین ترتیب موضوع کهنه و قدیمی ادغام ایرلاینهای کشور در صنعت هوانوردی به دور از مسائی سیاسی به طور کامل اجرا و یا برای همیشه به فراموشی سپرده شود.

گزارش از سعید مؤذنی