نگاهی به توان دفاعی حزب الله در نبرد سی و سه روزه ( قسمت اول)

نگاهی به توان دفاعی حزب الله در نبرد سی و سه روزه ( قسمت اول)

مقدمه :

پیروزی حزب الله در جنگ سی و سه روزه نقطه عطف مهمی در تاریخ جنگ های منطقه ای محسوب می شود. هم اکنون کارشناسان نظامی دنیا  در حال تحلیل مولفه های گوناگون این جنگ نابرابر و ناکامی ارتش مجهز اسراییل در برابر گروه چریکی حزب الله هستند.

از طرفی در این جنگ، حزب الله شیوه های بدیعی را در نبرد با نیروهای اسرائیل به کار گرفت. به طوری که کارشناسان نظامی غرب و اسراییل اعتراف کرده اند که مقابله با شیوه های چریکی حزب الله کار ساده ای نیست. اکنون این پرسش اساسی مطرح است که چگونه حزب الله به این موفقیت دست یافت؟ و چگونه است که یک چنین گروهی با امکانات محدود توانسته ارتش قدرتمند اسراییل را به "خانه عنکبوت" تبدیل کند.

جنگ اخیر نشان داد که سلاح و جنگ افزار پیشرفته و مدرن تنها فاکتور پیروزی نیست بلکه نحوه ی استفاده از این جنگ افزارها با توجه به مشخصه های تاکتیکی و استراتژیکی بسیار اهمیت دارد.

در این نوشتار تلاش شده تا با بررسی جز به جز توان دفاعی حزب الله با گردآوری نقل  قول های مختلف، اجمالا جمع بندی در این زمینه، ارائه شود. در این نوشتار بعضا به اسامی اشاره شده که عناوین برخی از سیستم های تسلیحاتی کشورمان است. طبعا استفاده از تسلیحات ایرانی در این نبرد، همچنان که توسط مقامات عالی رتبه کشورمان نیز تکذیب شده، مورد تایید « آویا» نیست. ولی از آنجا که این امر به کرات در منابع غربی مورد اشاره قرار گرفته، ذکر آنها به همان شکل در این نوشتار نیز می تواند نگاه « دیگران» را به این نبرد به گونه ای روشن تر به خواننده منتقل نماید. این مطلب در دو بخش تقدیم خوانندگان می گردد. در بخش اول، عمدتا توان موشکی حزب الله و عملکرد دفاعی اسراییل در مقابل آن، مورد توجه قرار گرفته و در بخش بعد ، به کاربرد پهپادها در این جنگ ، عملیات زمینی و دریایی طرفین پرداخته خواهد شد.

دو رزمنده در حال حمل یک راکت کاتیوشا

- توان موشکی

در هفته ی اول جنگ نیروهای حزب الله از راکت های 107 و 122 میلیمتری استفاده می کردند که دارای برد کمتر از 20 کیلومتر می باشند. موشک های فجر 3 و فجر 5 از هفته دوم جنگ مورد استفاده قرار گرفتند که دارای بردهای 45 و 75 کیلومتر و  با قدرت تخریبی بیشتر از موشک های 122 و 107 میلیمتری کاتیوشا بودند. موشک های کاتیوشا علی رغم برد کمتر و دقت پایین، تاثیر گذار نشان دادند چون نیروی دفاعی اسراییل در دفع این موشک های کوتاه برد ناتوان بودند. علت این ناتوانی را می توان به صورت زیر توضیح داد:

اسراییل با همکاری آمریکا هزینه ی زیادی برای ساخت و توسعه سیستم دفاع ضد موشکی بر ضد موشک هایی از جمله Scud که در جنگ خلیج فارس از آنها آسیب دیده بود، پرداخت کرده بود، اما عملا این سیستم دفاعی ( ABM) در این جنگ به کارش نیامد. اسراییل لانچرهای این سیستم ضد موشکی را در نزدیکی حیفا مستقر کرده بود. این سیستم با موشک های Patriot اهداف را مورد اصابت قرار می دهد اما عملا این موشک ها در مقابل راکت های کاتیوشا که دارای برد کمتری هستند کاری نمی توانند بکنند. چون که زمان پرتاب کاتیوشا بسیار کوتاه تر از آن است که موشک های پاتریوت بتوانند آنها را رهگیری کنند. و مورد دیگر اینکه استفاده از موشک های پاتریوت یعنی استفاده از موشک های چند میلیون دلاری بر ضد راکت های چند هزار دلاری حزب الله و این یعنی هزینه ای بسیار زیاد برای انهدام احتمالی یک راکت ارزان قیمت کاتیوشا.

شماتیکی از نحوه به کارگیری سیستم دفاع لیزری

به نقل از خبرگزاری CBS، اسراییل با همکاری آمریکا در حال کار بروی سیستم دفاع لیزری (THEL) بر ضد چنین موشک هایی است ولی تاکنون پس از 10 سال هم چنان این پروژه ناتمام مانده است. چالش بزرگ برای این سیستم ها هوای مه آلود و غبار آلود است که کار لیزر را مختل می کند.

به گفته خبرگزاری رویترز حزب الله دارای 13000 موشک کاتیوشا با برد 12 مایل بود. اما آمار منتشره در آخر جنگ بهره گیری از ، نزدیک به 14000 موشک کاتیوشا را نشان می دهد.

تصویر هوایی اسراییل از یک لانچر راکت متعلق به حزب الله

 پیش از این هم CNN خبر از وجود 10000 موشک کاتیوشا در توپخانه ی نیروهای حزب الله داده بود. استراتژی حزب الله در استفاده از مهماتش در طی جنگ تغییر می کرد. در ابتدای جنگ حزب الله از موشک های کوتاه برد در پاسخ و تقابل با حملات اسراییل استفاده میکرد. در هفته دوم جنگ حزب الله از موشک های فجر 3 و فجر 5 و یا خیبر 1 استفاده کرد تا فشار سیاسی بیشتری به اسراییل وارد کند. در هفته ی آخر وقتی که تمام نیروهای حزب الله تحت محاصره قرار گرفته بودند و اسراییل هم مساله آتش بس را در ابهام گذاشته بود، حزب الله با ارسال تعداد زیادی موشک ، دفعتا توان موشکی قابل ملاحظه ای را از خود به نمایش گذاشت و بدین ترتیب نشان داد که گذشت نزدیک به یک ماه از آغاز نبرد و در عین حال محاصره منطقه توسط اسراییل، چیزی از توان موشکی آن نکاسته است. 

این تصویر برخی از مناطقی را در اسرائیل که حزب الله موفق شده هدف قرار دهد نشان می دهد.

شاید یکی از راه حل های اسراییل در مقابله باراکت های کاتیوشای حزب الله، کاری بود که انگلستان با موشک های V-2 آلمان در جنگ جهانی دوم انجام داد. در سال 1994 آلمان تعداد زیادی موشک 13 تنی V-2 به سمت لندن شلیک کرد، که این موشک های ابتدایی قابل دفاع نبودند، بنابراین انگلستان لانچرهای آنها را در هلند مورد هدف قرار داد.

 ولی در این راه هم اسراییل با مشکل روبرو است چون به نظر می رسید که حزب الله از لانچرهای متحرک استفاده می کرد که ثابت نبودند. از سوی دیگر تعداد بسیار زیادی راکت کاتیوشا می توانند در کمتر از یک ساعت شلیک شوند.

موشک فجر3 که به ادعای منابع غربی موشک های خیبر حزب الله از خانواده همین موشک ایرانی است .

بنابراین با جابجایی این لانچرها در عین حفظ قدرت شلیک این راکت ها در حجم مناسب، امکان مورد اصابت قرار گرفتن آنها نیز از دشمن گرفته می شد. البته اسراییل به نقل از خبرگزاری بالتیمورسان احتمالا در زدن موشک های دور برد تر فجر 5  ( به ادعای این خبرگزاری) موفق تر بوده است. به نقل از همین خبرگزاری فجر 5(احتمالا همان خیبر 1) بیشتر از یک ساعت طول می کشد تا لانچر آن نصب شود که زمان قابل توجهی است. البته پس از نصب قادر به پرتاب چهار موشک در کمتر از 30 ثانیه است. شایان ذکر است که این موشک دارای برد 45 مایل است و ارتفاع قبل از زاویه گیری آن 95000 فوت است. و هر تغییری در باد، میزان سوخت و کوچکترین خطایی در ارتفاع و جهت باعث می شودکه راکت بسیار دورتر از هدف اصابت کند.

تصویر یک سیستم پرتاب متحرک راکت های کاتیوشا را نشان می دهد.

 به ادعای این خبر گزاری موشک های فجر 5 ( همان خیبر 1 ) سرجنگی 385 پوندی و برد 46 مایل و هم چنین Zelzal-2  با برد 124 مایل از موشک های احتمالی حزب الله هستند که می توانند خطر بزرگی برای مناطق دور دست تر اسراییل از جمله تلاویو باشند.مجله الکترونیکی "تکنولوژی ریویو" وابسته به دانشگاه MIT فهرست موشک های احتمالی مورد استفاده در جنگ اخیر را اینگونه منتشر کرده است.

یک دستگاه لانچر کاتیوشا

نام موشک - قطر(میلیمتر) - سرجنگی(کیلوگرم) - برد موشک(مایل)

کاتیوشا-  122 -6   -13  

کاتیوشای بهبود یافته - 122-6 - 19

راکت های سوریه ای - 220-40 - 43

راکت های ناشناخته -240 - 18 -6   

فجر3-240-90-26

فجر5-330-90-46

خیبر1-302-302-100

زالزال- 610-400-130
 گزارش این مجله نیز اسراییل با همکاری آمریکا در حال آزمایش و توسعه یک سیستم لیزر شیمیایی پر انرژی است تا بتواند اهداف پرنده و راکت های کوچک و کوتاه برد را از بین ببرد. اخباری از آزمایش این سیستم در سال 2000 منتشر شد که حاکی از آن بود که این سیستم توانسته 2 موشک کاتیوشا را در آسمان نابود کند. ولی جنگ اخیر نشان داد که این سیستم هنوز به مرحله عملیاتی نرسیده است.

بقایای یک موشک خیبر که به ادعای منابع اسرائیلی از خانواده موشک های فجر ساخت ایران است. منابع اسرائیلی دخائر حزب الله از این نوع موشک ها را تا 500 فروند نیز پیش بینی کرده اند.

-          کارائی دفاع هوایی

نیروهای حزب الله علی رغم بضاعت اندک شان در دفاع هوایی موفقیت هایی هم داشته اند. بنا به یک سری منابع در 17 جولای  گزارشاتی در مورد سقوط یک فروند هواپیمایF-16  منتشرشده بود که البته مقامات اسراییلی آن را تکه آتش گرفته از یک موشک اعلام کردند و به این ترتیب این خبر را تکذیب کردند. با توجه به پوشش هوایی نیروی هوایی اسراییل و سیستم ضد هوایی نه چندان قدرتمند نیروهای حزب الله که توانایی پوشش ارتفاعات بالا را ندارد  به نظر نمی رسد که حزب الله توانسته باشد به چنین مهمی نائل آید.

برخی منابع معتقدند که حزب الله از موشک های ایرانی زلزال نیز برخوردار است.

هم چنین نیرو های حزب الله در اقدامی دیگر موفق به ساقط کردن یک فروند هلیکوپتر فوق سنگین CH-53 شدند. که 5 سرنشین آن کشته شدند. CH-53 هلیکوپتر نظامی ترابری سنگین و یکی از بزرگترین هلیکوپتر های دنیا می باشد. به گفته برخی منابع از جمله پایگاه اینترنتیGlobal security این هلیکوپتر توسط موشک های ضد تانک حزب الله مورد اصابت قرار گرفته است.  

 تصویر، یک دستگاه ضد هوایی متعلق به حزب الله را نشان می دهد

 -          کارایی نیروی هوایی اسراییل (IAF)

نیروی هوایی اسراییل در طول جنگ مورد انتقادهای بسیاری قرار گرفت. که مهمترین آن به کارگیری تجهیزات ، هواپیماها و جنگنده های نیروی هوایی بدون توجه به مشخصه  ی تاکتیکی آن ها در جنگ بود. علی رغم تجهیزات خوب شناسایی و رهگیری نیروی هوایی اسراییل (IAF) که عمدتا F-16 و F-15 و پهپادهای نظامی بودند، نتوانستند جلوی شلیک موشک های کوچکی که ازمناطق مرزی به سمت شمال اسراییل شلیک می شد را بگیرند.

برخی منابع آمار هلی کوپترهای ساقط شده اسرائیلی را تا 3 فروند هم ذکر می کنند. این تصویر یک فروند هلی کوپتر Ch-53 را نشان می دهد که در درگیری ها با موشک های حزب الله ساقط شد.

 پس از 16 روز بمباران مواضع حزب الله توسط اسراییل ، دیلی نیوز اعلام کرد که  نیروهای حزب الله هم چنان توانایی پرتاب موشک های زیادی علیه اسراییل را دارند. و بنا به گفته این رسانه، فقط 25% لانچرهای حزب الله تا آن زمان از بین رفته بودند. به این ترتیب این ادعای منابع اسراییلی که دو سوم موشک های دور برد حزب الله  را از بین برده اند جای تردید فراوان دارد. همچنان که تحرکات حزب الله در روزهای پایانی جنگ نیز این موضوع را تایید می کند.

 بعضی از منابع اسراییلی ادعا کرده اند که نیروهای حزب ا... هم چنان دارای یک سکوی پرتاب یا بیشتر برای موشک های  Zelzal-2 یا nazeat-10 می باشند.

منبع:avia.ir