در اوایل جنگ جهانی اول، بعضی از هواپیماهای شناسایی، خود را به مسلسل یا سلاح های دیگر مجهز می کردند. حدود سال 1915 چندین فروند هواپیما فقط برای شلیک به مناطق زمینی دشمن ساخته شدند. حتی ملخ های آنها را در عقب هواپیما تعبیه می کردند تا خلبان براحتی بتواند از کابین به دشمن نشانه گیری کند و دیگر فشنگ ها به ملخ اصابت نکند و این مسئله (قرارگیری ملخ در قسمت انتهایی) باعث کاهش سرعت هواپیما بود.
با پیشرفت و گسترش هوافضا و علم مکانیک، شلیک مسلسل ها زمان بندی و با چرخش ملخ هواپیما تنظیم شد. به همین دلیل دیگر می توانستند هم ملخ و هم مسلسل را در قسمت جلویی (دماغه=nose) قرار دهند.
از سال 1916 تا 1935 میلادی اکثر هواپیماهای جنگنده با بیشینه سرعت 150مایل در ساعت حرکت می کردند و به دو مسلسل مجهز بودند.
در نسل بعدی هواپیماهای جنگنده( از 1935 به بعد) قدرت موتورها افزایش یافت و از 500 اسب بخار به یکهزار رسید و به واسطه آن، سرعت ها نیز دو برابر شد و به 300 مایل در ساعت رسید و به جای دو مسلسل، چهار مسلسل با کالیبر 20 میلیمتری به هواپیماها متصل شد که قدرت نفوذ به هر هواپیمایی را داشت.
با اختراع موتور جت از سال 1945 به بعد، سرعت هواپیماها به 600 مایل در ساعت و سقف ارتفاع این هواپیماها به 30 تا 45 هزار پا رسید. علم آیرودینامیک هم همچنان در حال پیشرفت بود و مهندسان دریافتند که اگر بال های هواپیما به سمت عقب متمایل باشد می توان به سرعت های بالاتری رسید. حدود سالهای 1945 تا 1955 موتورهای توربوجت اختراع شدند و حتی پس سوز (after burner) نیز به کمک هواپیماهای جنگنده آمد تا به سرعت های فراصوت دست یابند.
اتحاد جماهیر شوروی در سال 1955 هواپیماهای جنگنده ای ساخت که سرعتشان به یک ماخ (برابر سرعت صوت) می رسید و در سال 1960 به سرعت های 2 ماخ نیز دست یافتند.
این هواپیماهای فراصوتی دارای موتورهای بسیار پرقدرتی بودند که نیروی پیشرانی معادل 15هزار پوند فراهم می آوردند. در طراحی بال های آن زمان اکثرا از مدل بال های نازک (کم عرض) استفاده می شد و به همین علت این بال ها باید قدرت بسیاری داشته باشند تا بتوانند در مقابل نیروهای وارده به بال مقاومت داشته باشند. از طرف دیگر بال های نازک ضریب برآ ( نیروی بالا بر) کمتری را ایجاد می کرد و در سرعت های بالای 400 مایل در ساعت، برد هواپیماها به میزان چشمگیری کاهش پیدا می کرد.
علاوه بر تمامی این مشکلات در طراحی بال ها، حدود 40 سال پیش نزاع های هوایی نزدیک غیرممکن بود و این بال ها با وجود سرعت زیاد، قدرت مانور کمی به هواپیما می داد.
تایید این نظریه را می توان در ساخت هواپیمای F-4 فانتوم که هیچ مسلسلی در آن تعبیه نشده، دید. شوروی نیز در ساخت میگ -21 به جای دو مسلسل از دو جایگاه اتصال موشک استفاده کرد.
از آن پس موشک های هوا به هوا گسترش یافتند و انقلابی در طراحی هواپیماهای جنگنده ایجاد شد. مطالعات و تحقیقات به سمت اختراع رادارهایی رفت تا بتوانند هواپیماهای دشمن را حتی در خارج از برد هواپیما شناسایی کنند که این سیستمBVR ( Beyond Visual Range و )نام گرفت. با شناسایی هواپیماهای دشمن فقط احتیاج به یک شلیک با موشک های دوربرد هوا به هوا داشتند. یکی از بهترین موشک های هوا به هوای آن زمان فینیکس (AIM-54) نام داشت که کشور ما هم چندین فروند از آن را با هواپیماهای F-14 از آمریکا خریداری کرد.
هواپیماهای F-14 برای رفع نیاز نیروی دریایی آمریکا ساخته شد و چندی بعد نیروی هوایی درخواست ساخت هواپیماهایی با سرعت بالا و قدرت حمل موشک های بزرگ را تحویل پنتاگون داد. این قرارداد را شرکت داگلاس برد و موفق به ساخت هواپیمای F6D شد که قادر بود موشک ها را از فاصله 100 مایلی به هدف مورد نظر زمینی شلیک کند.
اکثر این هواپیماها در جنگ ویتنام مورد آزمایش قرار گرفتند و محققان فهمیدند که بسیاری از ایده های ساختشان اشتباه بوده است. به عنوان مثال تشخیص هویت هواپیماها از فواصل دور بسیار سخت بود و کوچکترین تصمیم اشتباه خلبان باعث سرنگونی یک هواپیمای خودی می شد و از طرف دیگر اگر آن هواپیماها دشمن هم بودند سیستم رهگیری موشک ها نمی توانست آنها را ردگیری کند. در اینجا بود که بازهم فقدان اسلحه های پرقدرت(مسلسل) روی هواپیماها احساس شد به گونه ای که کلنل رابین اولدز می گوید: هواپیمای بدون مسلسل مانند پرنده های بی بال هستند و دیگر F-4ها به یک مسلسل مجهز و با نام F-4E شناخته شدند و رقیب همیشگی آمریکا یعنی شوروی هم برای هواپیمای MIG-21 مسلسلی را طراحی کرد که در داخل هواپیما قرار داشت و برای شلیک بیرون می آمد و قدرت بسیار زیادی داشت.
دید کامل و واضح یک هواپیما بر عهده رادارهاست. بعد از جنگ جهانی دوم، رادارها پیشرفت کردند و دیگر باید در نزاع های شبانه یا در شرایط آب و هوایی بد نیز بخوبی گذشته کار می کردند. البته امروزه، تمامی هواپیماها از این رادارهای پیشرفته بهره می برند. در بین سالهای 1950 تا 1953، آمریکایی ها هواپیمایی را در آسمان مشاهده کردند که به مراتب از هواپیماهای آمریکایی سریعتر، بلند پروازتر و قابل مانورتر بود.
این پرنده آهنی Mig 15 نام داشت که توسط شرکت مجرب هوافضای میکیویان ساخته شده بود. برای مقابله با آن شرکت لاکهید هواپیمای F-104 را ساخت و در همین راستا هواپیماهای میراژ فرانسه و رعد انگلیسی نیز ساخته شدند.
این پرندگان همه در سرعت های 2 ماخ پرواز می کردند و دارای برد کم و قدرت حمل پایین تسلیحات بودند. با اینکه پرواز با چنین پرندگانی لذتبخش بود ولی شکارچیان دوربرد با موشک های هدایت شونده جدیدترین خطر آنها به شمار می رفتند.
در آن سالها هواپیماهایی مانند F- 111 Su- 24 ، Aj31 ، تورنادو GR- 1 نیز در همین رده قرار می گرفتند.
نسل بعدی جنگنده ها در زمان جنگ سرد به وجود آمدند که آن زمان را می توان به گرمترین رقابت میان آمریکا و شوروی تشبیه کرد.
در سال 1967 ترسی در وجود پنتاگون افتاد، هنگامی که فهمیدند ناتو هواپیمایی را با لقب (Foxbat) به رسمیت شناخته است. این پرنده تیز پرواز در اصل همان MIG- 25 بود که توانایی های شگفت انگیزی داشت؛پرنده ای که می توانست در تمامی ماموریت های شناسایی، رهگیری، بمب افکن شرکت کرده و با وجود سرعت بالا دست هیچ هواپیما یا موشکی به آن نمی رسد. نیروی هوایی آمریکا نیز برای دادن جوابی محکم به شوروی، توسط شرکت مک دانل داگلاس هواپیمایی با لقب عقاب و نام F- 15 ساخت که اولین پروازش را در جولای سال 1972 انجام داد.
F - 15 ها، دارای بال های پهن و عریضی (حدود 608 فوت مربع مساحت) بود و مانورهایش را در سرعت های بالا بخوبی انجام می داد و پس از چندین سال دیگر طی انجام پروژه هواپیماهای جنگنده کم وزن (LWF) شرکت جنرال داینامیکز F- 16 را ساخت.
در کل بین رقابت های تنگاتنگ آمریکا و شوروی هواپیماهای بسیاری ساخته شدند که هر کدام دارای قدرت های خاصی بودند. این 3 دهه اخیر آبستن تکنولوژی های فراوانی در عرصه صنعت هوافضا بوده و هر ساله پدیده جدیدی دیده می شود. در سالهای اخیر نیز هواپیماهایی مانند F-22 یا SU-37 و صدها هواپیمای دیگر به گونه ای ساخته شده اند که قابلیت های گوناگونی دارند.
این مقاله تنها معرفی تاریخچه ای اجمالی از زمان پیدایش هواپیماهای جنگنده تا دهه 1980 بود و برای معرفی بیشتر دیگر مجال بحث نیست زیرا هواپیماهایی که در 20 سال اخیر ساخته شده از هواپیماهای 80 سال گذشته بیشتر است و ما در این مقاله تنها به بحث در مورد هواپیماهای جنگنده پرداخته ایم.
منبع Hamshahri Newspaper
سلام رفیق من عاشق خلبانی هستم ودر آینده هم میخوام خلبان ارتش بشم راستش من یه وبلاگ دارم که تازه چهار پنج روز از عمرش میگذره خیلی امیدوارم که وبلاگم موفق بشه. راستش به نظرم تو اینترنت مقالات درباره خلبانی وهواپیماهای جنگنده پراکنده است به همین خاطر میخوام تو وبلاگم تمام این مقالات رو یک جا جمع آوری کنم.
اگه دوست داشتی من رو لینک کن من هم الان که بلاگفا فیلتره ولی وقتی از فیلتر درآمد تورو لینک میکنم.
اگه خوشت نیامد منو لینک کنی ولی دمت گرم کمک کن تا بتونم این معموریت مهم رو انجام بدم.
فعلا خدا حافظ نتیجش رو به ایمیلم ارسال کن یاعلی