مجله هوایی
در نگاه کسانی که پرواز را نمی فهمند هرچه بیشتراوج بگیری کوچکتر دیده می شویدمجله هوایی
در نگاه کسانی که پرواز را نمی فهمند هرچه بیشتراوج بگیری کوچکتر دیده می شویدبرنامههای فضایی چین
)
برنامه‌های فضایی چین از سال 1956 با همکاری روسیه آغاز شد. منشا ظهور برنامه‌های فضایی چین دستور کمیسیون نظامی و برای رفع نیازهای دفاعی در داخل کشور بود. اولین کاربردهایی که چینی‌ها برای استفاده از فضا مدنظر داشتند، استفاده در بخش‌های نظامی بوده است. در اول مارس سال 1956 برنامه هوافضایی 12 ساله چین که به نام پروژه 581 نیز شناخته می‌شود، تدوین شد. هدف این برنامه که اولین پروژه ماهواره‌ای چین بود، قرار دادن ماهواره در مدار تا سال 1959 بود. بدلیل روابط صمیمانه چین و روسیه در دهه 1950، روسیه تصمیم به انتقال تکنولوژی فضایی به این کشور را گرفت و در این راستا آموزش دانشجویان چینی را نیز عهده‌دار شد. اما این حمایتها در سال 1960 به صورت ناگهانی قطع شد و از آن سال به بعد، چین در بخش فضایی تقریبا با هسته بومی به فعالیت خود ادامه داد. در واقع برنامه‌هایی که برای دسترسی به فضا در چین تدوین شد، باعث پیشرفت این کشور در زمینه صنایع هوایی، موشکهای هدایت شونده، راکتها و ... نیز گردید. به همین دلیل اولین محصولات برنامه‌های چین در راستای فضا را نمی‌توان لانچر یا ماهواره نامید بلکه موشکهای بالستیکی نظیر دانگ‌فنگ (DF) 1، 2، 3، 4 و 5 و چانگ‌زنگ (CZ) 1و 2 خروجی‌های اولیه این برنامه بودند. البته موشک دانگ‌فنگ 4 و 5 و چانگ‌زنگ 1و 2 بعدها به عنوان وسایل پرتاب ماهواره نیز مورد استفاده قرار گرفتند. ادامه برنامه فضایی چین منجر به ساخت اولین راکت این کشور شد. این راکت که بر پایه مدل روسی R-2 ساخته شده بود، در اوایل سال 1960 پرتاب شد. پس از آن چینی‌ها در سال 1961 اولین موشک بومی خود را به فضا فرستادند. 24 سال بعد از شروع این برنامه اولین ماهواره چینی با نام دانگ‌فنگ‌هونگ ساخته شد و با قرار گرفتن در مدار ،چینی‌ها بعد از روسیه، آمریکا، فرانسه و ژاپن پنجمین کشور دارای فناوری فضایی شدند. با کسب این موفقیت، چین می‌رفت تا در سه دهه‌ی بعد بیش از 55 ماهواره را به فضا بفرستد. پس از ساخت این لانچرها، چین از سال 1985 برنامه فضایی غیرنظامی خود را أغاز کرد و در این راستا اقدام به توسعه‌ی سری راکتهای لانگ‌مارچ نمود که دارای تکنولوژی مشابه موشک دانگ‌فنگ بود. سری راکتهای لانگ‌مارچ تاکنون بیش از 30 ماهواره خارجی را که عمدتا ار آسیا و اروپا بوده‌اند، به فضا منتقل کرده است. دولت ایالات متحده که به شدت مخالف انتقال تکنولوژی به چین بود، در سال 2000 رسما اقدام به تحریم این کشورکرد. با این وجود چین به بهبود طرح راکتهای خود ادامه داد و علیرغم کمبود سرمایه، لانگ‌مارچ 5 را به بازار عرضه کرد. برنامه فضایی سرنشین‌دار چین برنامه فضایی سرنشین‌دار چین از اوایل سال 1968 با تاسیس مرکز تحقیقات پزشکی پرواز فضایی توسط "تسین‌هسو-شن"، آغاز شد. تسین‌هسو-شن که پدر فنون موشکی چین نامیده می‌شود، دارای تحصیلات هوافضایی در زمینه موشک و فضا بود که در دهه 1950 به اتهام کمونیست بودن از آمریکا اخراج شد و پس از بازگشت به چین مصمم به گسترش برنامه فضایی در کشورش گردید. پروژه 714 نیز در راستای برنامه‌های فضایی سرنشین‌دار تعریف شد و هدف آن بردن دو فضانورد به فضا بوسیله فضاپیمای شاگوانگ-1 و تا سال 1973 بود. 19 خلبان نیروی هوایی ارتش چین برای این منظور در سال 1971 انتخاب شدند. شاگوانگ-1 که بوسیله راکت CZ-2A پرتاب شد، برای حمل یکی از این دو فضانورد طراحی شده بود. با وجود 3 سال کار بر روی این پروژه، بدلیل سیاستهای داخلی و با توجه به کمبود بودجه ، این برنامه در 13 مه سال 1973 کنسل شد. در سال 1978 برنامه‌ی مشابهی تدوین گردید اما این برنامه نیز در سال 1980 لغو شد. در سال 1993 و با تخصیص بودجه به چنبن طرح‌هایی، پروژه 921 یا "شنزو" کلید خورد. هدف این پروژه بردن انسان به فضا بود. برنامه شنزو دارای چهار تست پروازی بدون سرنشین بود که اولین آن با نام شنزو-1 در 20 نوامبر 1999 انجام شد. در 9 ژانویه 2001 شنزو-2 به صورت آزمایشی پرتاب شد که حامل چند حیوان آزمایشگاهی بود. شنزو 3و 4 نیز که حامل چند آدمک تصنعی بودند، در سال 2002 پرتاب شدند. پس از پرتابهای موفقیتآمیز شنزو 4-1، اولین ماموریت سرنشین‌دار چین با شنزو-5 در 15 اکتبر سال 2003 انجام شد. با این پرواز 21 ساعته در مدار، چین سومین کشوری شد که توانست به تکنولوژی فرستادن انسان به فضا دست پیدا کند. دو سال بعد شنزو-6 توسعه یافت که دارای چندین ماموریت از جمله حمل چند فضانورد و پیاده‌روی فضایی و ... بود. این فضاپیما توسط راکت لانگ‌مارچ 2F از مرکز پرتاب ماهواره‌ای جیوکوآن پرتاب شد. با موفقیت شنزو-5، چین درخواست پیوستن به ایستگاه فضایی بین‌المللی را مطرح نمود اما با مخالفت شدید آمریکا مواجه شد. مقامات چین نیز اعلام کردند که مستقلا اقدام به تاسیس یک ایستگاه فضایی خواهند کرد و بر این اساس پیشنهاد ساخت آزمایشگاه فضایی بدون سرنشین و باسرنشین را ارائه دادند که طبق پیش‌بینی کارشناسان چین، این طرح تا سال 2010 عملی خواهد شد. از فوریه سال 2004، اجرای پروژه کاوشگر بدون سرنشین ماه در چین آغاز شد. مطابق برنامه‌ریزیهای سازمان فضایی چین، این پروژه شامل سه فاز می‌باشد: گردش حول ماه، فرود و نمونه‌برداری، بازگرداندن نمونه‌ها به زمین. فاز اول این پروژه که هزینه‌ای در حدود 170 میلیون دلار در بر داشته است شامل یک ماهواره برای گردش حول ماه بود و پیش از سال 2007 به انجام رسید. فاز دوم تا سال 2010 انجام خواهد شد و فاز سوم هم که شامل نمونه‌برداری از سطح ماه است تا قبل از سال 2020 به پایان می‌رسد. در 27 نوامبر سال 2005 مدیر برنامه فضایی سرنشین‌دار چین اعلام کرد که این کشور تا سال 2020 ساخت ایستگاه فضایی ملی و ماموریت سرنشین‌دار به ماه را انجام خواهد داد. در 24 دسامبر 2005 با موافقت دولت ، بودجه لازم به پرتاب ماهواره ماه‌گرد چین اختصاص داده شد. این مسئله به پیشبرد پروژه کاوشگر ماه و ادامه برنامه‌های فضایی چین نیز کمک کرد. با این وجود انتظار می‌رود با حمایت‌های دولت اجرای پروژه‌ها زودتر از موعد مقرر انجام گیرد. در فوریه 2006 چین اعلام کرد که ماموریت شنزو-7 با یک سال تاخیر در سال 2008 انجام خواهد شد تا فرصت کافی برای توسعه این فضاپیما و انجام اولین راه‌پیمایی فضایی این کشور وجود داشته باشد. در همین سال رئیس سازمان فضایی چین اعلام نمود که در طی 5 سال آینده (2010-2006) تحقیقات عمده فضایی نیز برروی مریخ متمرکز خواهد شد. انجام پرواز کاوشگر مریخ در بازه زمانی 2033-2014 و فاز پرواز سرنشین‌دار به این سیاره نیز در بازه 2060-2040 انجام خواهد شد. در حال حاضر چین توجه دیپلماتیک خود را به همکاری بیشتر با اتحادیه اروپا و روسیه متمرکز کرده است. در سپتامبر 2006 آناتولی پرمینوف رئیس آژانس فضایی روسیه از امضاء پیمان همکاری با چین خبر داد. بر اساس این پیمان چین در پروژه آوردن خاک فوبوس (یکی از دو قمر مریخ) به زمین، با روسیه همکاری می‌کند. با توجه به برنامه‌های ارائه شده، اهداف و سیاستهای کلان سازمان فضایی چین را می‌توان بدین ترتیب تقسیم‌بندی کرد: اهداف کوتاه مدت: - ساخت سیستم مشاهدات زمینی برای استفاده طولانی مدت - برپایی یک شبکه مستقل ماهواره‌ای ارتباط از راه دور - ساخت یک سیستم ناوبری و جهت‌یابی ماهواره‌ای مستقل - تامین سرویسهای پرتاب غیرنظامی - برپایی یک سیستم دریافت متحرک و از راه دور - انجام تحقیقات فضایی در زمینه‌هایی چون میکروگرانش، مواد فضایی، نجوم و ... - طرح کاوشگر ماه اهداف بلند مدت: - بهبود موقعیت کشور در زمینه علوم فضایی - تاسیس ایستگاه فضایی سرنشین‌دار - ماموریت‌های سرنشین‌دار به ماه - تاسیس پایگاه سرنشین‌دار در ماه لازم به ذکر است که این سازمان در راستای اهداف مذکور، مراکز پرتاب ماهواره، مراکز کنترل و دیده‌بانی و مراکز تحقیقات فضایی متعددی را تاسیس نموده است.
