گمانه زنی ها از علت سقوط هواپیمای پرنده آبی در زنجان

 

صبح روز شنبه در حوالی اتوبان زنجان-قزوین یک فروند هواپیمای سبک تک موتوره آموزشی سقوط کرد که در این سانحه دلخراش «علی چمنی» خلبان هواپیمای مزبور در دم جان خود را از دست داد.

به گفته سرهنگ علی نوری نژاد، رئیس مرکز اطلاع رسانی فرماندهی نیروی انتظامی استان زنجان، این هواپیما در ساعت 8 و 45 دقیقه صبح روز شنبه در کیلومتر 90 اتوبان زنجان-قزوین و در حد فاصل شهرهای خرمدره و ابهر سقوط کرده است.

هواپیما پس از سقوط دچار آتش سوزی نشده ولی به کل منهدم شده است.

احمد مهاجری  فرماندار شهرستان خرمدره در یک اظهار نظر شخصی عنوان داشت که علت سقوط این هواپیما، اتمام سوخت آن بوده است!  وی دلیل این اظهارنظر خود را عدم بروز آتش سوزی  بعد از سقوط هواپیما اعلام کرده است.

در عین حال، از سوی مقامات رسمی اعلام علت بروز این سانحه موکول به بررسی کارشناسان اداره استاندارد پرواز هواپیمایی کشوری شده است.

لازم به توضیح است که هواپیمای مزبور، با عنوان پرنده آبی متعلق به مدرسه پروازی هما و ساخت شرکت هوافضایی درنا که یک شرکت  داخلی است بوده است .

این هواپیما کلیه مراحل طراحی و ساخت خود را در ایران گذرانده و موفق به اخذ گواهی نامه های لازم از سازمان هواپیمایی کشوری شده است. این سانحه اولین سانحه منجر به فوت در کارنامه این هواپیما است.

مدرسه خلبانی هما که عملا دومین سال فعالیت خود را پشت سر می گذارد، از هواپیمای پرنده آبی به منظور آموزش خلباتی استفاده می کند و تا کنون 3 فروند از این هواپیما را برای این منظور و طی بیش از 3000 ساعت پروازی در خدمت داشته است.

مرحوم خلبان علی چمنی دانش آموخته مهندسی عمران و دارای همسر و دو فرزند بوده که به صورت آزاد در کلاس های آموزش خلبانی مدرسه پروازی هما شرکت کرده است.

به نقل از منابع مطلع، وی که بیش از 90 ساعت پروازی را در کارنامه خود داشته، اجازه پرواز SOLO/NAV  را دریافت نموده بود. به همین علت مجاز به پرواز بدون همراهی استاد خلبان و دور از محدوده فرودگاه بوده است.

همچنین به گفته منابع آگاه وی از بهترین دانشجویان خلبانی این موسسه پروازی بوده است.

بلافاصله پس از سقوط هواپیما، نقص فنی هواپیما به عنوان یکی از احتمالات اصلی مورد توجه برخی کارشناسان قرار گرفت. لازم به توضیح است که ساخت این هواپیما در داخل، گمانه زنی ها را به سمت اشکال فنی هواپیما تشدید کرده بود.

در همین حال با گزارش مسافرین عبوری از محور قزوین- زنجان، سکان عمودی این هواپیما (رادر) روی کابل های انتقال برق یافته شد.

در قسمتی از این اتوبان کابل های برق فشار قوی بدون هیچ گونه علائم هشدار دهنده (!)  از عرض اتوبان و در ارتفاع حدود 10 متری از سطح زمین عبور کرده اند و «رادر» هواپیما درست در همین نقطه و بالای اتوبان به حالت آویخته از این کابل ها یافت شد.

به این ترتیب به نظر می رسد، علت اصلی سقوط این هواپیما، کنده شدن سکان عمودی آن به جهت برخورد با کابل های برق بوده است.

البته همچنان این گمانه با سوالات و ابهامات زیادی روبروست که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

-          محل پیدا شدن سکان عمودی حدود 30 کیلومتر پیش تر از محل سقوط هواپیما بوده که فاصله نسبتا زیادی است و نشان می دهد هواپیما بین 7 تا 10 دقیقه توانسته پس از انفصال سکان عمودی به مسیر خود ادامه دهد.

-          ارتفاع کابل های برق از سطح زمین، حدود 10 متر است و جای این سوال باقی است که چرا خلبان در چنین ارتفاع پایینی در حال پرواز بر فراز اتوبان بوده است.

-          به طور معمول با کنده شدن سکان عمودی، هواپیما همچنان تحت کنترل باقی می ماند و در صورت عدم وزش بادهای شدید خلبان می تواند حتی بدون سکان عمودی هواپیما را سالم بر روی زمین بنشاند. سقوط هواپیما 30 کیلومتر بعد از محل کنده شدن «رادر»  موید همین مساله است. حال سوال اینجاست که چگونه خلبان موفق به کنترل هواپبما و فرود آن پیش از سقوط نشده است؟

سقوط هواپیماهای سبک به علت بی دقتی خلبان و برخورد با خطوط انتقال برق در کشورهای دیگر نیز، اتفاقی شایع است و یکی از علل اصلی سانحه در این رده از هواپیماها است.

با این وجود به جا است تا مسوولین سازمان هواپیمایی کشوری با دقت و وسواس، علل بروز این سانحه را یافته و به اطلاع عموم برسانند تا کمتر شاهد وقوع چنین حوادث دلخراشی باشیم.

برخی منابع مدعی شده اند نمایندگان سازمان هواپیمایی کشوری، با حضور در محل سانحه، با شتاب و پیش از جمع آوری شواهد و قرائن کافی نسبت به جمع آوری بقایای هواپیما در بعداز ظهر روز سانحه، اقدام کرده اند، که در صورت صحت این ادعا مسوولین سازمان هواپیمایی کشوری لازم است نسبت به این موضوع پاسخگو باشند چراکه منافع گروه های مختلفی در گرو کشف علت دقیق سانحه است از جمله : خانواده متوفی، شرکت بیمه مربوطه، سازنده هواپیما ، مدرسه خلبانی هما و ...

صنعت هواپیمایی GA(هواپیماهای سبک) به تازگی روند رو به رشدی را آغاز کرده است. چنین سوانحی می توانند منجر به مرگ این نهال نوپا شده و یا دست کم روند رو به رشد آن را با تاخیرات جدی مواجه سازند.

«آویا » ضمن تسلیت به خانوانده خلبان چمنی، برخود لازم می داند تا روشن شدن ابعاد مختلف این سانحه و پاسخگویی اداره استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری آن را پیگیری نماید