روسیه و برنامه توسعه صنعت هوانوردی

 

در 15 اکتبر سال 2001 دولت روسیه برنامه جامع توسعه سخت‌افزار هوایی غیرنظامی روسیه برای دوره زمانی 2002 لغایت 2015 میلادی را به تصویب رساند. این برنامه در برگیرنده مجموعه‌ای از معیارهای جدید است که به منظور طراحی، توسعه و تولید هواپیماهای غیرنظامی جدید و پیشرفته و تجهیزات پروازی تنظیم گردیده و با پشتیبانی و حمایت دولت به انجام خواهد رسید.

اهداف این برنامه عبارتند از:

- ساخت هواپیماهای مسافربری جدید و قابل رقابت، به منظور نوسازی ناوگان مسافربری و باری روسیه.

- توسعه علمی، فنی و صنعتی و صادرات محصولات شرکتهای هوایی روسی.

- ایجاد شرایط مطلوب برای توسعه بازار داخلی صنعت هوایی و حمایت از تولیدکنندگان داخلی.

این برنامه منطبق بر خط مشی دولت «فدراتیو» روسیه در صنعت هوایی تا سال 2010 می‌باشد که در سوم فوریه سال 2001 به امضای رئیس جمهور رسیده بود. این سند خط مشی منافع ملی را تعریف کرده اولویتهای سیاست دولت در قبال صنعت هوایی را مشخص می‌کند.

برنامه مذکور ادامه و تکمیل برنامه توسعه صنعت هوایی غیرنظامی روسیه تا سال 2000 بود که در سال 1996 تأیید رئیس جمهور را دریافت نمود و در سال 2000 به مدت یک سال دیگر تمدید شد.

برنامه قبلی در ثبات صنعت هوایی موفق بود و علیرغم سرمایه‌گذاری‌های اندک، تضمین کننده توسعه نسل جدید هواپیماهای روسی و قطعات مورد استفاده در تجهیزات پرواز می‌باشد که قابل رقابت با محصولات خارجی است.‌ این مدلها شامل هواپیماهای مسافربری Be-200, TU-204/100/120, Yak-42D-90, TY-214, IL-96-300, IL-103, IL-114, IL-96T و همچنین بالگردهای Ka-32, Mi-171/172, Mi-26Ts, Mi-340 و موتورهای (هواپیما TVY-D-436, 117S, TVD-20, Ps-90-) و تجهیزاتی از قبیل KsTsPNO-296, TSPNK-114 می‌باشد. طراحی مدلهای جدید براساس ادامه برنامه قبلی است، که در چارچوب آن قابلیت‌های چشمگیری در جهت توسعه صنعت هوانوردی پیش‌بینی شده است. این برنامه دارای دو مرحله به اجرایی است:  مرحله اول، از سال 2000 تا 2005 بود که موارد ذیل را شامل می‌شد: اصلاح مشخصات عملکردی هواپیماهای ساخته شده در طی سالهای 1992 تا 2001 برطبق استانداردهای بین المللی در زمینه آلاینده های ناشی از موتور، آلودگی صوتی و افزایش دقت تجهیزات هوانوردی، و اخذ گواهینامه برای هواپیماهای در دست ساخت و افزایش بنیه علمی و راهکارهایی که باید در طراحی سخت‌افزارهای هوانوردی بیست و پنج سال اول قرن بیست و یکم به طور موثر مورد استفاده قرار گیرند.

مرحله دوم  که اجرای آن از سال 2006 آغاز شده و تا سال 2010 (و لغایت 2015) به طول می‌انجامد شامل ساخت سخت‌افزارهای هواپیماهای غیرنظامی نسل جدید است که می‌بایست قابل رقابت با بهترین مدلهای خارجی زمان خود باشند.

مرحله اول در بر گیرنده نوین‌سازی هواپیمای مسافربری «IL-96» دور پرواز با برد 12000 کیلومتر با 300 سرنشین، نوین‌سازی هواپیماهای مسافربری «TU-214» و «TU-204» میان‌برد، با برد 5000 تا 6000 کیلومتر با 212 سرنشین، اخذ گواهینامه برای هواپیمای مسافربری منطقه‌ای TU-324 با 50 سرنشین و برد 2500 کیلومتر، اخذ گواهینامه برای افزایش ظرفیت B-200 با ظرفیت حمل 10 تن و IL-96 برای تغییر ظرفیت بار به 92 تن بوده است. در صنایع بالگردسازی نیز قسمت اعظم کار اختصاص به تولید بالگرد TU-62 با ظرفیت 2تن، Mi-38 با ظرفیت شش تن، Ka-226 با ظرفیت 3/1تن و بالگرد گازسوز Mi-81G و نوین سازی خانواده بالگرد Mi-17 با ظرفیت 4 تن داشت.

در بخش ساخت موتور، اصلاح موتورهای Ps-90A و 117-TV و D-436 اخذ گواهینامه برای موتورهای RD-600 , TVD-1500 و AL-22 و NK-93 و همچنین توربینهای گازی جدید با قدرت 500 و 800 اسب بخار، در نظر گرفته شده بود.

  

از آن جایی که فقط 35 درصد از ناوگان هوایی روسیه با فصل سوم استاندارد بین المللی ایکائو (ICAO)، که از آوریل 2002 اجباری گردید، تطابق داشت، در مراحل اول برنامه نوسازی، هواپیماهای “Yak-43” و “IL-26m” و “TU-154” و “AN-124” و تجهیزات هواپیماهای “TU-134” و “TD76IL” و “TI-86” مدنظر بود. اجرای مرحله دوم نیز در برگیرنده ساخت سخت‌افزارهای هوانوردی با بهره‌گیری از پیشرفت‌های فن‌آوری مرحله اول می‌باشد. این سخت‌افزارها شامل:

هواپیماهای جدید دوربرد، میان‌برد و کوتاه‌برد، بالگرد با ظرفیت حمل دو تن و برد افزوده، هواپیمای چندمنظوره با ظرفیت حمل دو تن و برد افزوده، هواپیمای چند منظوره با ظرفیت حمل شش تن، موتورهای  جت با نیروی رانش 9 الی 14 تن برای هواپیماهای دوربرد، موتورهای جت با نیروی رانش 4 الی 5 تن برای هواپیماهای کوتاه برد، موتورهای 2200 تا 3300 اسب بخار برای بالگردان های آینده و هواپیماهای کوتاه برد، تجهیزات مرکب دیجیتالی نسل سوم و چهارم، “IKBO-1020” و “IKBO-2005” برای هواپیماهای جدید “TU-214” و “TU-204” و جت “L-96-300” و هواپیماهای آینده می‌باشد.

این برنامه تصریح می‌کند که هواپیماهای روسی نسل جدید، باید دارای مشخصات زیر باشند.

- افزایش امنیت پرواز با کاهش ضریب حوادث به میزان پنج برابر.

- بهبود عملکرد اقتصادی با کاهش آلاینده‌های ناشی از موتور به میزان سه برابر و آلودگی صوتی به میزان دو برابر.

- کاهش قیمت ساخت به میزان 15 درصد تا 25 درصد.

برای رسیدن به این اهداف، در برنامه فوق موارد ذیل پیش‌بینی شده است: تحقیقات متمرکز در خصوص بدنه، موتور، تجهیزات پرواز، وسایل بارگیری، فن آوری پیشرفته، مواد جدید، آزمونهای پروازی مفید و خدمات بهتر پس از فروش. همچنین بخش ویژه‌ای از برنامه به بازسازی شرکتهای هوایی و معرفی گسترده فن‌آوری “CALS” و سایر فن‌آوریهای اطلاعاتی به آنان اختصاص یافته است.

سرمایه مورد نیاز برنامه نیز از بودجه دولتی، درآمد شرکت‌ها و وام بانک‌ها تأمین می‌گردد.

اجرای برنامه به عهده آژانس هوا- فضای روسیه (روس آویا کاسموس) گذاشته شده، که مانند یک متقاضی دولتی عمل خواهد کرد. این قراردادها براساس رقابت واگذار می‌گردند. هدف این رقابت‌ها ایجاد انگیزه تلاش برای کارایی و جذب سرمایه خصوصی در صنعت هوانوردی روسیه است.

دولت اجرای برنامه را تحت نظر داشته و اولویتهای سالانه را تعیین می‌کند. هدف این برنامه نجات صنعت هوایی روسیه از بحران است. بدین ترتیب، شرکتهای هواپیمای روسی قادر خواهند بود که از هواپیماهای پیشرفته ساخت روسیه استفاده نمایند.

در حال حاضر شرکتهای هوایی روسیه دارای بیش از 6300 فروند هواپیما هستند که بین آنها 1500 هواپیمای دوربرد و میان برد و 600 فروند هواپیمای باربری وجود دارد. بسیاری از آنها مدلهای منسوخ با عمر بیش از 20 سال هستند. کمتر از 5 درصد ناوگان مسافربری روسیه را هواپیماهای نسل جدید تشکیل می‌دهند. میانگین سن بالگردهای روسی 15 سال است. از بین تمام هواپیماها و بالگردها که در حال حاضر قابلیت پرواز دارند، تا سال 2010 فقط 60 درصد به کار خود ادامه خواهند داد و بقیه آنها باید به علت عدم قابلیت پرواز از رده خارج شوند. وزارت حمل و نقل روسیه تخمین می‌زند که افزایش تقاضا برای بیش از هزار هواپیما و بالگرد جدید وجود خواهد داشت که از بین آن‌ها 500 فروند هواپیمای مسافربری، 80 فروند هواپیمای باربری و 120 فروند هواپیما از نوع هواپیما با کاربردهای دیگر و در حدود 350 فروند بالگرد خواهند بود. تخمین اولیه نشان می‌دهد که در سالهای 2002 الی 2015، فروش هواپیماهای غیرنظامی در بازار داخلی و خارجی به هزار میلیارد روبل خواهد رسید (حدود 35 میلیارد دلار).

کلید حیات صنعت هوانوردی، ایجاد مکانیسم کارآمد به همراه استفاده از مکانیسم اجاره هواپیماست، که اکنون مهمترین مسئله برای سیستم هوایی روسیه می‌‌باشد. دولت روسیه حمایت از عملیات اجاره هواپیماهای کارآمد، به همراه استفاده از مکانیسم اجاره هواپیما را مدنظر دارد و حمایت از عملیات اجاره هواپیما را لازم می‌داند.

دولت اعتبار ضمانت‌نامه‌ها و سود وام‌های تجاری دریافت شده توسط شرکت‌های اجاره دهنده را تأمین می‌کند. در نتیجه رقابتی که در آگوست سال 2001 آغاز شد، دولت تصمیم گرفت تا کنترل سهام شرکت Financial leasing Company, Fance Tiyushin را برعهده بگیرد. برای نیل به این هدف در بودجه سال 2002، 5/3 میلیارد روبل نیز در نظر گرفته شد. این مقادیر شرکتهای هواپیمایی روسیه را قادر ساخت که ده فروند LI-96-300/40 ، ده فروند TU-204 و هشت فروند TU-204 را اجاره بگیرند.

نتایج اصلی مورد انتظار، از به کارگیری برنامه، عبارتند از:

- پرداخت مالیات به دولت که به طور میانگین 20 میلیارد روبل در سال می‌باشد و میزان کلی آن نیز بالغ بر 300 میلیارد روبل است.

- حفظ سرمایه 50 میلیارد دلاری که برای خرید هواپیماهای خارجی صرف می‌گردید.

- ایجاد پانصد هزار شغل در صنعت هواپیمایی و صنایع جانبی تا سال 2015

- توسعه فن آوری پیشرفته، بهره گیری از راهکارهای جدید، استفاده از دانش و مواد جدید، مورد مصرف صنایع هوایی و سایر صنایع

- حفظ و تقویت پتانسیل استراتژیک صنعت هوایی که برای امنیت ملی روسیه امری حیاتی است.

بدین ترتیب برنامه توسعه سخت افزار هوایی غیرنظامی روسیه در سالهای 2002 لغایت تا 2015، اهداف بلند مدتی را برای توسعه صنعت هوایی تعریف کرده که از اولویت‌های دولت است.