آدولف تولکاچف که بود؟

آدولف تولکاچف، متولد 1927 در آکتیوبینسک، قراقستان، مرگ به سال 1986. وی یک مهندس الکترونیک بسیار خبرهء اتحاد شوروی بود که بین سالهای 1979 تا 1985، اطلاعاتی بسیار حیاتی، در اختیار سازمان CIA قرار داد.

وی در مرکز اصلی استراتژیک طراحی رادار شرکت فازاترون (Phazotron) کار می‏کرد و یکی از طراحان ارشد این شرکت به شمار می‏رفت. تولکاچف، اطلاعات کاملی از پروژه‏هایی نظیر موشکهای R-23، R-33‏، R-27، R-60 و S-300PMU1 را در اختیار سازمان CIA قرار داد. به جز اینها، وی اطلاعات کامل و نقشهء رادارهای MiG-29، MiG-31، Su-27 و برخی اطلاعات مربوط به سایر سیستم‏های آویونیک را نیز به سازمان CIA واگذار کرده بود. ایالات متحده، بر اساس اطلاعاتی که این فرد در اختیارشان گذاشته بود، اطلاعات کاملی از نحوهء کار رادارهای پیش‏اخطار شوروی و رادار منفعل فازبندی شدهء جنگندهء MiG-31 یعنی S-800 را بدست آورده بود. تولکاچف، عاقبت پس از اینکه رفت و آمد وی توسط KGB به دقت زیر نظر گرفته شد، دستگیر شد و به سال 1986 به جرم جاسوسی، تیرباران شد.

«رادار منفعل فازبندی شده» معادل کلمات Passive Phased Array Radar می‏باشد. منفعل بودن یا Passive بودن رادار میگ31، بدین معنی است که این رادار، هنگام جستجو و قفل بر روی اهداف، تشعشع خاصی منتشر نمی‏کند و بنابراین قابل ردگیری توسط سیستم‏هایی نظیر گیرندهء اخطار رادار (RWR) نمی‏باشد.



ارتباط با سازمان CIA

بی‏اعتمادی و تنفر شدید وی از رژیم کمونیستی شوروی، به زمانی باز می‏گشت که پدر و مادر همسرش در زمان استالین مورد شکنجه و آزار شدید قرار گرفته و سپس کشته شده بودند. (البته شاید به دلیل اینکه آنها یهودی بودند) تولکاچف به سازمان CIA گفته بود که وی از Alexander Solzhenitsyn و Andrei Sakharov الهام گرفته است. (دو نفر از مخالفان کمونیسم و اصلاح‏طلبان روس)

تولکاچف، به مدتی طولانی سعی کرد با مقامات رسمی ایالات متحده تماس حاصل کند. اما وی به طور کاملن تصادفی، در خیابان با یکی روسای سازمان CIA که کارمند سفارت آمریکا نیز بود ملاقات می‏کند، اما سازمان CIA به دلیل نگرانی از زیر نظر گرفته شدن فعالیتهایش توسط KGB، بسیار محتاطانه عمل می‏کند.

سرانجام، ارزش اطلاعات تولکاچف به دلیل دارا بودن مستندات بسیار ارزشمند و غیرقابل چشم پوشی برای متخصصین آمریکایی، محرز می‏گردد. مدتی بعد، با تایید اطلاعات مربوط به رادار هواپیماهای ارسال شده (N011 و N019 و S-800) توسط نیروی هوایی ایالات متحده، اعتماد آمریکا به وی جلب می‏شود.

تصویری از تولکاچف پیش از دستگیری که به سال ۱۹۸۵ توسط مامورین KGB به ثبت رسیده است و نشان دهندهء زیرنظر بودن فعالیتهایش بوده است.

از آنجا که وی در استفاده از روشهای مرسوم سازمان CIA نظیر استفاده از مرکبهای ناپیدا در نوشتن (موسوم به dead drops)، مخالفت می کرد، ترتیب یک ملاقات خصوصی با وی داده می‏شود. به دلیل اینکه وی قادر بود حجم عظیمی از اطلاعات طبقه بندی شده و بسیار محرمانه را در اختیار CIA قرار دهد، دوربین‏های عکاسی بسیار کوچکی به شکل ساعت مچی در اختیار وی قرار می‏گیرد. انجام این ملاقات خصوصی، به دلیل احتمال شنود و کم شدن مخفی کاری، یک بدعت در روشهای ارتباطی سازمان CIA به شمار می‏رفت. اگرچه تولکاچف برای همکاری، درخواست پول کرد، اما به نطر می‏رسید که وی این پرداخت را به جهت خطرپذیری و ارزش تلاشش مطالبه می‏کند. سرانجام با پرداخت مبلغ سالیانه 200 هزار دلار آمریکا به عنوان حقوق، موافقت شد.

تصویری نادر متعلق به سرویس ضداطلاعات شوروی: تولکاچف در بند مامورین KGB

اما در یکی از ملاقاتهای انجام شده در سال 1985، تولکاچف در معرض لو رفتن قرار می‏گیرد. این امر زمانی واقع می‏شود که وی سعی کرده بود یک افسر CIA را ملاقات کند که به ناگهان، توسط ماموران KGB محاصره شده و دستگیر می‏شود. وی جهت بازجویی، به مرکز اصلی KGB واقع در Lubyanka برده شده و زندانی می‏شود؛ ضمن اینکه از وی، ادوات مخصوص جاسوسی، نظیر دوربین‏های عکاسی بسیار کوچک، یافت می‏شود. سرانجام به سال 1986، آدولف تولکاچف توسط KGB تیرباران می‏شود.

منبع:انجمن هوافضا
منبع جهت اطلاعات بیشتر و دقیق تر:
https://www.cia.gov/csi/studies/vol47no3/article02.html