Mirage F-1:عملیات بر علیه ایران تا خدمت در ایران(بخش اول)

در سال 1980 عراق در حال برسی MIRAGE F-1 بود و با توجه به روابط گرم صدام با فرانسه در اواخر این سال با توجه به نا توانی جنگنده های روسی در رهگیری خلبانان ماهر ایرانی این جنگنده ها به سرعت وارد نبرد 8 ساله ایران و عراق شدند تا برگ برنده را به دست صدام بدهند. واقعیت این بود که میگ های روسی در مقابل جنگنده های به روز و خلبانان زبده ایرانی به اسباب بازی تبدیل شده بودند و هنگامی که چند فروند جنگنده و بمب افکن فوق پیشرفته روسی ان زمان یعنی میگ25 و توپولف-22 توسط خلبانان ایرانی حتی خلبانان اف-5 نابود شد زنگ خطر برای صدام به صدا در امد.



حدود 4 فروند بمب افکن سنگین توپولف-22 توسط تامکتهای ایرانی از سالهای 1984 تا 1988 نابود شدند.



البته اموزش خلبانان عراقی در شهرهای خارکف و کیف شوروی پیشین هم با کیفیت کمی انجام میشد که البته عجله نیروی هوایی عراق برای تحویل خلبان را میتوان باعث این امر دانست.به هر حال برای اموزش هر خلبانان عراقی تنها 80 تا 150 هزار دلار خرج میشد ولی در زمان شاه ایران برای هر خلبان ایرانی این رقم چیزی در حدود 2 میلیون دلار بود! که به راحتی میتوان علت زبده بودن پایلوت های ایرانی را دانست.
در ابتدای ورود این جنگنده ها با توجه به ضعف شدید پدافند عراق در مقابل ایران فقط به صورت رهگیر استفاده میشدند.در مقابل ایرانی ها خلبانان عراقی از همه نوع سلاحی استفاده کردند ولی موشک "سوپر-530" به سلاح رایج این درگیری ها تبدیل شده بود.



نیروی هوایی عراق عاجز از خلبانان ایرانی امید خود را روی فرانسه گذاشت.


طبق اسناد وزارت دفاع عراق تا اواسط 1983 تعداد 35 فروند جنگنده ایرانی شکار جنگنده های عراقی شدند برای همین 35 شکار عراقی ها صدها موشک هوا به هوا از انواع جنگنده هایشان شلیک کردند که باز میتوان مهارت ایرانی ها رو در گمراهی موشک ها دریافت.البته تعداد موشکهای هوا به هوای شلیک شده رقمی بسیار بالاتر و نجومی تر بود!!!
خلبانان MIRAGE F-1 عراقی در این سالها فقط توانستند نابودی 6 جنگنده ایرانی رو در حساب خود وارد کنند که این جنگنده ها شامل 2 فروند F-4E دو فروند F-14A یک فروند RF-4E و یک فروند F-5E بودند که البته فقط دو پیروزی انها توسط "سوپر-530 " بود.



موشک سوپر-530

البته طبق اسناد غیر رسمی موشکهای سوپر-530 حامل MIRAGE F-1 های عراقی در سال 1988 یک فروند فانتوم و دو فروند تامکت رو هدف قرار دادند.
یکی از خلبانان این جنگنده های MIRAGE F-1 عراقی که موفق به نابودی یک فروند فانتوم ایرانی شده بود خلبان عراقی " آ-سالم " بود که در دوران جنگ با ایران بیش از 300 پرواز با MIRAGE F-1خود بر علیه ایران داشت.

سالم نبرد خود با فانتوم ایرانی رو چنین بیان میکند:
در قالب یک دسته چها فروندی از جنگنده های MIRAGE-F1EQ4 برای پوشش و حفاظت از جنگنده های تهاجمی در حال عملیات به پرواز درامدیم.جنگنده من به 2 موشک "مازیک" و دو مخزن سوخت 1200 لیتری مجهز بود.



MIRAGE-F1EQ4 عراقی مجهز به موشکهای مازیک

در حین انجام ماموریت مورد تهاجم یک دسته از فانتومها قرار گرفتیم و یکی از فانتوم ها دو موشک به سمت من شلیک کرد که در اخرین لحظه برخورد با مانوری شدید و خطر ناک جان سالم بدر بردم.در این هنگام توانستم خودم رو به پشت یکی از فانتومها برسونم و سریعا اقدام به شلیک یک موشک "مازیک "کردم.موشک هم به سرعت از بدنه جدا شد و فانتوم رو تکه تکه کرد و خلبانان این فانتوم فرصت بیرون پریدن نیافتند و فانتوم به زمین برخورد کرد.




اصلی ترین جایگاه استفاده از MIRAGE F-1 های عراقی حمله به نفت کشها و پایانه های نفتی ایران بود.در اوایل ورود به خدمت این جنگنده ها فقط به هلیکوپترهای AS-321GV سوپر فریلون و جنگنده های سوپر اتندارد حامل موشک های ضد کشتی AM-39 اگزوست پوشش میدادند و عملیات تهاجمی نداشتند.اما در اواخر سال 1984 تعدادی از این جنگنده ها به موشکهای اگزوست مجهز شدند.



MIRAGE F-1EQ5 عراقی مجهز به موشک اگزوست


اولین بار در 3 دکابر 1984 خلبان یک فروند MIRAGE F-1EQ5 برای اولین بار روی یک ناوچه ایرانی موشک خود را لاک کرد اما به دلایل نامعلوم (احتمالا اشکال در سیستم هدفگیری ناشی از ECM کشتی یا تامکت) موفق به شلیک نشد و به خانه بازگشت.
اولین موفقیت در نابودی نفت کش در 14 فورال 1985 هنگامی که موشک اگزوست عراقی نفت کش "نپتونیا" رو نابود کرد توسط MIRAGE F-1EQ5 به دست امد.

تا پایان جنگ و با فرسوده شدن IRIAF تحریم شده MIRAGE F-1EQ5 های عراقی بیش از 700 بار به اهداف دریایی ایران هجوم بردند که به علت پوشش خوب هوایی ایران توسط تامکت ها تنها 57 هدف نابود شدند که 44 هدف توسط موشکهای اگزوست-8 هدف توسط بمب سقوط ازاد -4 هدف با انواع سلاح ها -یک هدف توسط موشک AS-30L نابود شدند.


MIRAGE F-1EQ5 عراقی در حال شلیک موشک اگزوست


که در صورت نبود تامکتها از سال 1985 صدور نفت ایران قطع و عملا ایران در جنگ فلج و راه پیروزی یک ساله عراق و اشغال ایران توسط عراق هموار میشد.و این همانجا ست که نقش یک سلاح برای امنیت یک کشور مشخص میشود .در صورتی که در اوایل انقلاب ایران دولت ایران قصد باز پس دادن تامکتها رو به امریکا داشت.غافل از اینکه همین سلاح ها در سال 1985 جلوی اشغال ایران توسط صدام را خواهند گرفت.


تامکت های ایرانی در سال 1985 عملا جلوی اشغال ایران رو گرفتند

به صورت معمول تنها یک موشک اگزوست در زیر بدنه MIRAGE F-1EQ5 های عراقی حمل میشد که در 17 یون 1987 عراق موفق شد با کمک فرانسوی ها دو موشک را بر روی هر MIRAGE F-1EQ5 خود به صورت تکی زیر هر بال جهت انهدام قویتر هدف نصب کند.اما در پرواز مشخص شد که جنگنده به فرامین خلبان خیلی سخت پاسخ میدهد و به هدفی راحت برای تامکتها تبدیل شده است.بنا بر این جنگنده دیگری به این مدل تبدیل نشد و احتمالا 3 تا4 فروند MIRAGE F-1EQ5 تبدیلی توسط تامکت های ایرانی نابود شدند.
البته بد شانسی MIRAGE F-1EQ5 ها فقط بخاطر حمل دو تیر اگزوست نبود.
در ساحل بحرین یک MIRAGE F-1EQ5 تنها در حالی که با سرعت 620 کیلومتر در ساعت و در ارتفاع 900 متری در حال پرواز بود برا ی خود هدف خوبی پیدا کرد!
در ساعت 22/05 در فاصله 20 کیلومتری دو موشک اگزوست رو به سمت هدف رها کرد و خوشحال به خاطر هدف راحت و بدن پوشش تامکتها ی ایرانی و دریافت مدال افتخار به خانه بازگشت.
غافل از اینکه این ناوچه ایرانی نبوده و ناو "استارک امریکایی میباشد.خدمه ناو در حالی که کاملا غافلگیر از حمله دوست خود شده بودند از طرف چپ مورد اصابت موشک قرار گرفتند.37 امریکایی در این حمله جان خود را از دست دادند و 22 نفر زخمی شدند.
دولت عراق سریعا به امریکا اشتباه خود را توضیح داد و امریکا این توضیحات مبنی بر اشتباه گرفته شدن کشتی امریکایی با ناوچه ایرانی رو پذیرفت.
خلبان خوشحال بجای دریافت مدال به پای چوبه دار رفت!

در طول جنگ عراق صدها عملیات هوایی برای از کار انداختن پایانه نفتی حیاتی ایران "خارک" که پیروزی در جنگ به نابودی اون بستگی داشت طراحی و اجرا کرد.جالب اینجاست که این پایانه تنها 225 کیلومتر با خاک عراق فاصله داشت و در ان دوران قلب تپنده اقتصاد ایران که 99 درصد به نفت وابسطه بود میبود.عراق دهها بار برای نابودی این مجموعه حمله هوایی قدرتمندی کرد که هر بار با حظور تامکت های ایرانی شکست میخورد.
فقط در طول 3 ماه در سال 1985 نیروی هوایی عراق 77 بار به این جزیره حمله برد.در این حملات جنگنده های MIRAGE F-1 هم به صورت شکاری رهگیر جهت پوشش و هم به صورت جنگنده تهاجمی به کار رفت.


در حمله به خارک و نفت کشهای ایرانی عراق بارها از جنگنده های اجاره ای سوپر اتندارد استفاده کرد.حدود 4 فروند از این مدل جنگنده توسط تامکتهای کاور جزایر جنوبی ایران منهدم شدند.


MIRAGE F-1 های عراقی علاوه بر بمب های سقوط ازاد و راکتهای معمولی هوا به زمین جهت حمله به این تاسیسات به موشکهای لیزری AS-30L فرانسوی و موشکهای روسی KH-29 مجهز شده بودند.


MIRAGE F-1 عراقی گرفتار شده در چنگال جنگنده امریکایی



پس شکستهای فراوان از نیروی هوایی قدرتمند ایران خلبانان عراقی با علم به اینکه IRIAF به شدت در حال تحلیل چه به خاطر قطعات و چه به خاطر اعدام های مکرر نیروهای متخصص پدافندی توسط جمهوری اسلامی است تاکتیک جدید نزدیک شدن به جزایر در ارتفاع پایین و لاک کردن و حمله از 8 کیلومتری و فرار را ابداع کردند.
بعدها با تحویل اگزوست این حملات از فاصله 30 کیلومتری انجام شد.اما مشکل بزرگ عراقی ها این بود که برای مخفی ماندن از رادار های تیز بین تامکتها باید در ارتفاع بسیار پایین پرواز کرده و در همان ارتفاع موشک خود رو شلیک و فرار میکردند.و از انجایی که موشک اگزوست ابتدا رها شده و بعد موتور ان روشن میشود احتمال ان وجود داشت که موشک با سطح اب برخورد کرده و هواپیمای حامل هم نابود شود.که برا ی انجام این عملیات خلبانان عراقی دور از چشم تامکتهای کاور خود را به فاصله 30 کیلومتری رسانده بعد ارتفاع میگرفتند و شلیک میکردند و سپس در ارتفاع پایین به خانه فرار میکردند.
خلبانان ایرانی به زودی دست عراقی ها رو خواندند و بلا فاصله بعد از اوج گیری MIRAGE F-1 برای شلیک روی اون لاک کرده و شلیک میکردند که یا موشک هدف قرار میگرفت یا خود جنگنده حامل.این روش عراقی ها هم بعد از مدتی لو رفت و دوباره تعداد زیادی جنگنده توسط تامکت ها نابود شدند.شدت نابودی MIRAGE F-1 ها توسط تامکت ها به حدی رسید که در یک روز 3 فروند MIRAGE F-1 توسط یک تامکت در داگ فایت نابود شدند.
برای همین صدام بار دیگر به دنبال فرانسوی ها رفت تا به کمک او بیایند.این بار فرانسوی ها با تحویل سیستمهای ECM-ECCM قوی و تغییر نحوه شلیک اگزوست ها تلفات عراقی ها رو کاهش دادند.


یک فروند اف-1 که موفق به نابودی 14 پرنده ایرانی در طول خدمت خود شده است.

از 12 اگوست 1986 حملات به ترمینال "سیریی"(فکر کنم درست ننوشتم) که در 240 کیلومتری غرب ابو موسی شروع شد.
چها فروند MIRAGE F-1 حامل موشک اگزوست از پایگاه خود بلند شدند و پس از سوختگیری از هواپیمای تانکر انتونف-12 روانه هدفی در فاصله 1300 کیلومتری شدند.پس از حمله به یک دسته نفت کش موفق به نابودی 3 نفت کش شدند و بدون تلفات به خانه بازگشتند.

در زمان جنگ ایران و عراق و در مقابله با کردهای عراقی عراق از سلاح های غیر مجاز و غیر متعارف شیمیایی استفاده کرد.
اف-1 های عراقی به حمل کننده بمب های 250 کیلوگرمی و پخش کنند ه های مواد شیمیایی 100 کیلوگرمی تبدیل شدند.
در طول سالهای 1987-1988 کردهای عراق که به ایران جهت انجام عملیاتها کمک میکردند و در ازادی خرمشهر نقش عمده ای ایفا میکردند توسط اف-1 ها بمب باران شیمیایی شدند. نیروی های ایرانی هم بارها توسط اف-1 ها با عامل های خردل و اعصاب بمب باران شدند.



یک اف-1 عراقی در یک داگ فایت از ترس تامکت به درون اب فرو رفت!

در اوایل جنگ و به خدمت گرفته شدن اف-1 ها تعداد از دست رفته و نابود شده این مدل جنگنده تقریبا کم بود.تا اواسط 1983 تعداد 7 اف-1 نابود شدند که فقط یکی از انها در نبرد هوا به هوا در 1983 نابود شد.
رفته رفته نیروی هوایی ایران با قرار دادهای سری با امریکا و اسرائیل مثل قرار داد جنجال بر انگیز ایران-کنتراس و دریافت قطعات مورد نیاز تامکتها و فانتومها و سیستم های پدافندی کمی از قدرت خود رو باز یافت و در همین زمان بو که تعداد نابودی اف-1 ها تا پایان جنگ بسیار سیر صعودی پیدا کرد.حدود 40 فروند اف-1 تا پایان جنگ نابود شدند که حدود 19 فروند انها توسط تامکتها مورد هدف قرار گرفتند.اکثر پیروزی های خلبانان تامکت با موشک های سایدو ایندر و اسپارو بود.
جالب اینجاست که یک فروند MIRAGE F-1EQ5 در یک داگ فایت با تامکت بر فراز خلیج فارس به علت ترس خلبان به درون اب فرو رفت و نابود شد!


ادامه دارد...

منبع:سایت دانشجو(با تشکر از گلدن کرون عزیز)