Mirage F-1:عملیات بر علیه ایران تا خدمت در ایران(بخش دوم)

بلند ترین حمله توسط اف-1 ها در تاریخ 25 نایابر 1987 بر علیه پایانه های نفتی" لاراک" در انتهای تنگه هرمز صورت گرفت.این ماموریت را بهترین خلبانان عراقی انتخاب شده به انجام رساندند.انها تا هدف چیزی حدود 4000 کیلومتر پرواز کردند و در راه توسط چندین انتونف-12 سوخت رسانی و در راه برگشت مجبور به فرود در خاک عربستان سعودی شدند.در جزیره لاراک چندین ترمینال و در منطقه دریایی چندین نفت کش نابود شدند.تا پایان جنگ اف-1 ها توانایی سوخت گیری از ایلوشین-76 را بدست اوردند.





در تاریخ 2 اوگوست 1990 حمله همه جانبه ارتش عراق به کویت اسکادران های اف-1 را مجبور کرد تا به پایگاه هوایی "علی سالم صباح" منتقل شوند.
با اولین حملات عراق خلبانان کویتی به کابین خود رفتند و توانستند 15 جنگنده از اسکادرانهای 18 و 61 را به هوا بلند کنند و همگی به عربستان و بحرین فرار کردند.


اف-1 های کویتی اکثرا به بحرین و عربستان فرار کردند.


طبق اطلاعات نیروی هوایی کویت 6 اف-1 در جنگ وارد شدند و توانستند برعلیه 50 فروند هلیکوپتر میل-8 که حامل نیروی های مخصوص عراقی بودند و توسط هلیکوپتر های میل-25 و بو-105 به خوبی پوشش داده شده بودند حمله برده و تعداد 13 فروند انها رو منهدم کنند.12 فروند از این هلیکوپترها توسط موشکهای magic و یک فروند توسط تیربار منهدم شد.
طبق اطلاعات رسیده خلبانان شیخ "جابر" همچنین موفق به نابودی یک فروند هلیکوپتر گازل نیز طی سه روز نبرد سنگین شدند.
تعداد 8 فروند " اف-1" کویتی در اسمان منهدم شدند که 2 فروند در داگ فایت به زیر کشیده شدند.نیروی هوایی کویت به جز این در جنگ کار عمده ای نکرد و ما بقی اف-1 ها به دست عراقی ها افتاد.
MIRAGE F-1 های عراقی در این نبرد نقش های تهاجمی و پوشش هوایی میگ-27 ها و سوخو-25 ها را داشتند.

هنگامی که کشورهای غربی برای پاک کردن بدهی های خود به کویت به کمک این کشور و شروع به پیاده کردن نیرو در منطقه خلیجه فارس کردند پاریس هم تعدادی اف-1 به منطقه فرستاد.اولین گروه دو فروندی اف-1 های فرانسوی پس از پرواز از پایگاه هوایی "ایستر" در 3 اکتبر 1990 و سوخت گیری از دو فروند C-135FR خود رو به منطقه رساندند.در کل تعداد 12 فروند جنگنده شناسایی MIRAGE F-1CR از اسکادرانهای ER33 (مستقر شده در پایگاه هوایی ال-اهزا در کشور عربستان سعودی) و 8 فروند شکاری رهگیر از اسکادرانهای EC12 (مستقر در پایگاه هوایی دوهه قطر) به منطقه خلیج فارس جهت نبرد با نیروی هوایی عراق از طرف پاریس فرستاده شد.فرانسوی ها مستقیما بعد از فرود شروع به انجام ماموریت کردند در حالی که جنگ هنوز شروع نشده بود MIRAGE F-1CR شروع به پروازهای شناسایی بر فراز مرز عراق با کویت با کمک غلاف های فوق پیشرفته" تانپسون سی اس اف رفائل "کردند.




MIRAGE F-1CR پس از بازگشت از یک ماموریت شناسایی-عملیات طوفان صحرا 1990


تا شروع عملیات "طوفان صحرا " MIRAGE F-1CR های فرانسوی 442 صورتی پرواز بر فراز عراقی های اشغال گر انجام دادند.MIRAGE F-1 های رهگیر هم با پوشش دادن به MIRAGE F-1CR تعداد 637 پرواز در اطراف دوهه انجام دادند.
با شروع شدن عملیات طوفان صحرا در 17 یانوار 1991 فرانسوی ها در روزهای اول جنگ جنگنده های خود رو برای انجام عملیات بر روی عراقی ها نفرستادند.از 26 همین ماه جنگنده های شناسایی MIRAGE F-1CR اماده شدند.
از 5 فورال ماموریت مهمی به MIRAGE F-1CR ها داده شد: پیدا کردن سریع موشک های اسکاد عراقی



یکی از مهمترین ماموریت های MIRAGE F-1CR های فرانسوی در نبرد طوفان صحرا پیدا کردن سکوهای اسکاد بود




کلا در طول عملیات طوفان صحرا MIRAGE F-1CR ها تعداد 114 صورتی پرواز انجام دادند. اف-1 های اطراف دوهه هم تعداد 150 صورتی پرواز برای تامین امنیت این شهر به انجام رساندند.
در همین هنگام 12 فروند اف-1 هفتمین اسکادران نیروی هوایی قطر همراه با فرانسوی ها امنیت پایتخت را فراهم میکردند.همچنین همراه جنگنده -بمب افکنهای F-16C از اسکادرانهای 614 و 401 نیروی هوایی تاکتیکی امریکا تعدادی عملیات تهاجمی بر علیه عراقی ها در کویت انجام دادند.عراق در این جنگ تعداد 9 فروند اف-1 از دست داد .تعداد 8 فروند توسط ایگل های نیروی هوایی امریکا و یک فروند توسط EF-111 منهدم شد.




EF-111 هواپیمای جنگ الکترونیک امریکایی


این اتفاق جالب در 17 یانوار 1991 روی داد.در این شب یک MIRAGE F-1EQ تنهای عراقی یک فروند EF-111 را مورد رهگیری قرار داد و به پشت ان رسید و موشک خود را بر روی ان قفل کرد.در همان هنگام با دیدن امواج رادار اف-1 عراقی توسط یانکی ها انها به سرعت به سمت پایین جهت فرار کردن از قفل راداری اف-1 عراقی شیرجه رفتند.اف-1 عراقی هم به دنبال انها شیرجه رفت ولی به علت تاریک بودن هوا و دید کم اف-1 عراقی درست با پوزه به زمین خورد و منهدم شد.شدت برخورد به حدی بود که حتی جنازه خلبان عراقی پیدا نشد.
متحدین یک بار حمله MIRAGE F-1EQ5 های عراقی رو به ثبت رساندند.
خلبان نیروی هوایی عربستان سعودی "سالح الشمرانی" ماجرا را این گونه تعریف میکند:
از پایگاه خود با یک فروند F-15C جهت پوشش هوایی و گشت معمولی بر روی خلیج فارس بلند شدم.هنوز چند دقیقه ای نگذشته بود که سه فروند اف-1 عراقی رو بر روی صفحه رادار خود دیدم.با نزدیک شدن به اف-1 ها دیدم که یک فروند از انها در زیر خود موشک اگزوست حمل میکند و دو فروند دیگر کاور هستند.در همین هنگام وارد داگ فایت پر پیچ و خمی شدم و توسط دو موشک سایدو ایندر دو فروند انها رو منهدم کردم .یکی از انها اف1 حامل اگزوست بود. اف-1 سومی به سرعت به عراق بازگشت.

(فیلم ماجرای نابودی دو فروند اف1 توسط خلبان سعودی: اینجا را کلیک کنید)


در سال 1991 با خراب شدن اوضاع صدام در یک اقدام عجیب دستور داد تا تمامی جنگنده هایی که توانایی بلند شدن از زمین را دارند به ایران پناهنده بشوند.
نیروی هوایی عراق با عجله و در حالی که هر چند ساعت تعدادی از جنگنده و بمب افکنهای خود رو از دست میداد هر هواپیمایی که توانایی پرواز داشت رو به کشوری فزستاد که چند سال قبل به مدت 8 سال با ان میجنگید.از اونجایی که عملیات با سرعت انجام شد تعدادی از جنگنده ها به علت نقص فنی در میان راه ساقط شدند.
تعداد 148 فروند از انواع هواپیماها به ایران رسیدند و به سرعت به عللی نا معلوم تا پایان نبرد طوفان صحرا به فرودگاه مشهد در شرقی ترین نقطه ایران منتقل شدند.
این 148 فروند هواپیما برای نیروی هوایی ایران که در ان دوران بیش از 20 فروند جنگنده عملیاتی نداشت همچون هدیه ای پادشاهانه از طرف صدام بود.
IRIAF به سرعت با کمک مهندسین پاکستانی و روسی به بررسی این هواپیماها پرداخت.
تعداد 11 فروند انواع میگ-23 بسیار مستهلک و قدیمی بودند و وارد خدمت در نیروی هوایی ایران نشدند. تعداد 44 فروند سوخو-20/22 هم به علت فقدان کمک روسیه در تامین قطعات و اموزش های پروازی عملیاتی نشدند که علت ان هم قدیمی بودن جنگنده و باز ایستادن خطوط تولید قطعات ان در روسیه میباشد و در حال حاظر در پایگاه های ایران کنار باندها به خواب ابدی فرو رفته اند.البته پروازهایی از سوخو-22 ها با رنگ امیزی در اطراف همدان و اصفهان به ثبت رسیده است و این جنگنده ها در مرز با عراق بارها توسط ایستگاه های مرزی دیده شد ه اند.امکان این هست این جنگنده ها با کمک گرجستان که به عملیاتی شدن هفت فروند سوخو-25 در سپاه پاسداران ایران کمک کرد عملیاتی شده باشند.
تعداد 4 فروند میگ-29 و 24 فروند جنگنده های نو و تازه تحویل شده به نیروی هوایی عراق هم با کمک روسیه و اوکراین در نیروی هوایی ایران به خدمت در امدند .4 فروند میگ-25 هم به پایگاه هوایی اصفهان منتقل شده و درون شیلتر ها به خواب ابدی فرو رفته اند.

تعداد 20 فروند MIRAGE F-1EQ و 4 فروند MIRAGE F-1BQ دو نفره ابتدا با کمک پاکستانی ها به پایگاه نوزه همدان منتقل شدند .حقیقت این است که صاحب جدید اف-1 ها هیچ عجله ای در عملیاتی کردن انها نداشت.
استفاده از اولین 6 فروند اف-1 به سال 1992 باز میگردد.در ابتدا خلبانان پاکستانی که با همچین جنگنده هایی در ابتدای 1980 در لیبی پرواز میکردند به کمک ایرانی ها امدند.اولین خلبانان اف-1 ایرانی از خلبانان ورزیده فانتوم از پایگاه نوزه TFB-3 جهت اموزش دیدن با پاکستانی ها انتخاب شدند.
در سال 1997 تمامی اف-1 ها به پایگاه هوایی جدید امام رضا TF-14 منتقل شدند و مستشاران پاکستانی به کشورشان بازگشتند.اموزش ها تمام شده بود.








هنوز چندی از ورود اف-1 ها به مشهد نگذشته بود که عملیات های این اسکادران شروع شد.
پلیس و سپاه پاسداران ایران در یک درگیری واقعی با چند گروه بزرگ نظامی که ایران انها را باند بزرگ قاچاق مواد مخدر می نامید در مرز با افغانستان و پاکستان درگیر شده بود.این درگیری دیگر به یک جنگ بزرگ مبدل شده بود. چون نیروهای قاچاق چی حتی دارای تانک و موشک های زمین به هوایی "ایگلا " و سلاح های سنگین بودند.پلیس ایران چندین بار متحمل شکست سنگین شد و تعداد 2 فروند هلیکوپتر ایران یک فروند بل206 حامل فرماندهان پلیس و یک فروند AH-1J کبری سرنگون شد و تمامی خدمه کشته شدند و در این هنگام ارتش ایران وارد کارزار شد.







یک فروند MIRAGE F-1EQ و یک فروند MIRAGE F-1BQ در حال بلند شدن از باند پایگاه 14 تاکتیکی مشهد


در ابتدا یک فروند RF-4E فانتوم ایران از پایگاه 14 مشهد به اسمان بلند شده و به شناسایی مواضع قاچاق چیان اقدام کرد.تنها مدتی از فرود فتو فانتوم نگذشته بود که دو فروند اف-1 ایرانی از روی باند پایگاه مشهد بلند شدند و به سمت اهداف از پیش تایین شده راهی شدند.پس از بمب باران مناطق تایین شده تعداد 3 موشک "ایگلا" به سمت انان پرتاب شد که در طی این ماجرا یک فروند اف-1 به خلبانی "تیمسار حبیبی" مورد اصابت قرار می گیرد و به علت عمل نکردن صندلی پرتاب شونده در این عملیات کشته میشود.
پس از این مدتی پروازهای اسکادران اف-1 ها متوقف شد.
در این هنگام فرانسه طی سفر رئیس جمهور پیشین ایران به پاریس با موافقت کشورهای غربی تحت قرار داد کمک به ایران جهت بستن راه قاچاق مواد مخدر به غرب با فرستادن و فروش تعداد 50 فروند مدل پیشرفته MIRAGE F-1 و تامین قطعات یدکی موافقت کرد که به علل نا معلومی احتمالا کمبود بودجه نظامی از طرف ایران رد شد.

در حال حاظر سرنوشت اف-1 ها در ایران در پرده ای از ابهام است.رادار این جنگنده ها طیق داده های کارخانه سازنده عملا نباید کار بکنند و از حظور انها در عملیات تهاجمی میتوان فهمید این جنگنده ها برای عملیات تهاجمی عملیاتی شده اند نه رهگیری.احتمالا این جنگنده ها با بمب ها و راکتهای بومی و ساخت امریکا که در ایران در حال استفاده میباشد سازگار شده اند.عملا میزان پرواز این جنگنده ها نسبت به سال 1996 سیر کاملا نزولی داشته که علت ان رو میتوان در کم بودن قطعات یدکی دانست.با وجود اینکه حدود سه فروند ایلوشین-76 در شب انتقال از قطعات اف-1 ها پر شده بودند ولی باز این قطعات برای 24 فروند اف-1 به مدت عملیاتی نگه داشتن 10 سال کاملا کم هست.

منبع:انجمن هوافضا(با تشکر از گلدن کرون عزیز)