تحلیلی بر خبر فروش اس ۳۰۰ روسی به ایران

سامانه موشکی S-300 روسیه از جمله پیشرفته‌ترین سیستم‌های دفاع موشکی جهان است که چندی پیش بحث تحویل آن به کشورمان از سوی روسیه مطرح شد، اما اخیرا برخی مقامات روس اظهارنظر‌های متناقضی در این زمینه داشته‌اند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، سیستم پیشرفته موشکی S-300 که S-300PMUI نام دارد با بردی بیش از ‌١٥٠ کیلومتر می‌تواند موشک‌ها و هواپیماهایی را که ارتفاع کم یا متوسط دارند تشخیص دهد. این سیستم به عنوان ابزاری موثر برای دفاع از حریم هوایی کاربرد دارد.

چندی پیش محمد مصطفی نجار، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح کشورمان، در جمع خبرنگاران در مورد تحویل این سامانه موشکی به کشورمان گفته بود:« تحت یک قرارداد منعقده با روسیه این کشور سامانه‌های S-300 را تحویل ایران خواهد داد که چارچوب زمانی تحویل این سامانه‌ها به زودی اعلام می‌شود.»

اما پس از اعلام این خبر، آژانس فدرال همکاری‌های فنی و نظامی روسیه اعلام کرد:« مسکو در حال حاضر مساله صدور سیستم‌های پدافند موشکی S-300 به ایران را که خبر آن را وزیر دفاع ایران اعلام کرده بود، بررسی نمی‌کند.»

این آژانس در عین حال تاکید کرد:« همکاری‌های فنی و نظامی میان ایران و روسیه کاملا مطابق با قوانین صادراتی و تعهدات بین‌المللی ادامه خواهد داشت.»

از سوی وزیر دفاع بلاروس( که متحد نظامی روسیه محسوب می‌شود) نیز این سوال را که آیا این نوع موشک نیز به ایران فروخته خواهد شد بی‌پاسخ گذارد و درباره اخبار منتشر شده از سوی رسانه‌های غربی مبنی بر اینکه بلاروس نسلی از این موشک‌ها را به ایران انتقال داده، اظهار داشت:« علاقه‌ای به پاسخ‌گویی به این سخنان بی‌محابای رسانه‌ای ندارم.»

اما درهمین حال، الکساندر لوسیوکف، معاون وزیر خارجه روسیه اظهارداشت:« روسیه درحال کمک به ایران در زمینه قابلیت‌های سیستم دفاعی تهران است.»

همچنین اخیرا وزیردفاع کشورمان مجددا بحث گفت‌وگو با روسیه درباره سیستم موشکی «تور ام یک» را مورد اشاره قرار داد و ‌گفت:« در جریان برگزاری چهارمین کمیسیون دفاعی ایران و روسیه که با حضور وحیدی جانشین وزارت دفاع و دیمیتراف از کشور روسیه صورت گرفت، در زمینه های مختلف با این هیات بلندپایه روسی مذاکره شد و مواردی مورد توافق قرار گرفت که از جمله آن بحث در مورد سیستم موشکی تور ام یک و گفت‌وگوی کارشناسان دو کشور در مورد آن بود.»

وزیر دفاع در شرایطی این بحث را مطرح کرد که مقامات روسیه درباره بحث تحویل سامانه موشکی S-300 به ایران اظهاراتی متناقض داشته‌اند.

به گزارش ایسنا، روزنامه کومرسانت چاپ مسکو در گزارشی با اشاره به اظهارات اخیر سردار مصطفی محمد نجار وزیر دفاع مبنی بر آمادگی روسیه برای تحویل سامانه موشک‌های ضد هوایی "اس – ‌٣٠٠" به ایران تحت یک چارچوب زمانی معین نوشت: "فروش این سامانه به ایران قطعا تنش های جدیدی در روابط مسکو و واشنگتن ایجاد خواهد کرد."

تحویل سامانه موشکی S-300 به ایران دومین قرارداد بزرگ روسیه با ایران در خصوص سامانه های دفاع هوایی – پس از تحویل سامانه های تور ام یک - در طول سال های اخیر محسوب می شود و تحلیلگران معتقدند روسیه بدین نحو درحال مقابله با طرحهای مداخله جویانه نظامی آمریکا در خاورمیانه است.

منابع آگاه در گفت‌وگو با کومرسانت اظهار داشته‌اند: "روسیه موافقت کرده که پنج مجموعه S-300PMU-1 به ارزش ‌٨٠٠ میلیون دلار را به ایران تحویل دهد."

به نوشته این روزنامه روسی یک مقام صنایع نظامی روسی گزارش داد:« این قرارداد تاکنون امضا نشده اما مذاکرات در مراحل نهایی قرار دارد.»

وی در عین حال گفت: " سامانه S-300PMU-1 ممکن است از داخل زرداخانه نیروهای مسلح روسیه پس از اصلاحات لازم به ایران فروخته شود."

ارتباطات بین تهران و مسکو در زمینه همکاری نظامی و فنی در اوایل ‌٢٠٠٤ رشد سریعی یافت. در این سال ایران خواهان کمک روسیه در ایجاد یک سامانه دفاع موشکی شد و مسکو نیز استفاده از سامانه های S-300PMU-1 برای دفاع از پایتخت – تهران – و چهار منطقه دیگر شامل مرکز صنعتی اصفهان، پایگاه اصلی نیروی دریایی در بندرعباس، نیروگاه بوشهر و پایانه‌های نفتی آبادان و خرمشهر را به طرف ایرانی پیشنهاد داد.

قرارداد تحویل S-300PMU-1 به ایران پیشتر قرار بود در مارس ‌٢٠٠٦ به امضا برسد اما مسکو در ژانویه ‌٢٠٠٦ در اعتراض به پیشرفت ایران بر برنامه هسته‌یی مذاکرات را رها کرد.

روسیه امیدوار بود که این مجموعه‌های S-300PMU-1 را به الجزایر بفروشد اما تنش های اخیر در روابط روسیه و الجزایر مانع از اجرای این قرارداد شد. بنابراین اکنون ایران محتمل‌ترین گزینه برای خرید این سامانه‌ها به شمار می‌رود.

واشنگتن پیشتر به سردی با تحویل سامانه‌های "تور ام یک" روسی به ایران برخورد کرد. این در حالی است که برد این موشک‌ها محدود به ‌١٢ کیلومتر و صرفا قادر به شناسایی و انهدام اهدافی تا ارتفاع شش کیلومتری است.

با این حال برد موشک های S-300PMU-1 به ‌٣٠٠ کیلومتر می رسد و در عین حال قادر به انهدام اهدافی در ارتفاع ‌٢٧ کیلومتری است. این موشک ها برخلاف موشک های "تورم ام یک" قادرند جنگنده بمب افکن‌های آمریکایی را به سادگی هدف قرار دهند.

برپایه این گزارش تحلیلگران مستقل بر این باورند که تحویل سامانه های اس ‌٣٠٠ به ایران اولا نیازهای این کشور و ثانیا راهبردهای سیاست خارجی روسیه را تحقق می بخشد.

"ماکسیم پیادیشکین" سردبیر نشریه هوا و فضای "روسیه/سی آی اس آبزرور" گفت: "خرید این سامانه‌ها برای ایران کاملا منطقی است و در راستای سیاست به روز رسانی سیستم دفاع هوایی این کشور صورت می گیرد."

وی افزود: "از سوی دیگر این قرارداد متناسب با راهبرد شرکت صادرات تسلیحات روسیه است."

"ایوان سافرانچوک" مدیر موسسه امنیت جهانی در مرکز مسکو نیز اظهار داشت: "روسیه در ارتقای قابلیت‌های دفاعی ایران و سوریه ثابت قدم است و هدف از آن مقابله با طرح های آمریکا برای اقدام نظامی در خاورمیانه محسوب می شود."

وی افزود: "مسکو به محض اینکه احساس کند که آمریکا ممکن است نهایتا تصمیم به حمله به ایران بگیرد سعی خواهد کرد با هدف کاهش تنش‌ها ایران را به ادامه همکاری با آژانس انرژی هسته‌یی درباره فعالیت‌های اتمی خود متقاعد سازد."

مقامات آمریکایی بارها از روسیه خواسته‌اند از تحویل تسلیحات به کشورهایی که واشنگتن از دولت‌های آنها ناراضی است از جمله ایران خودداری کند. اما ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه در ماه اکتبر گفت که مسکو به واسطه ارزیابی‌های یک جانبه و سیاسی حاضر نیست اعمال محدودیت‌های تسلیحاتی را در نظر بگیرد.

وی تاکیدکرد که تحویل تسلیحات روسیه تنها با هدف افزایش توانایی دفاعی کشورهای دریافت کننده و حفظ ثبات آنها انجام می‌گیرد.

تمامی این بحث‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که سید محمدعلی حسینی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در تازه ترین اظهاراتش در خصوص خرید سامانه‌ی موشکی S -300 از روسیه، گفت: گفت‌وگوهایی که ما با روس‌ها داریم جنبه‌ی دفاعی دارد و در چارچوب مقررات بین‌المللی است. این گفت‌وگوها از گذشته وجود داشته است و در آینده نیز در این چارچوب ادامه می‌یابد.

حسینی تصریح کرد: در سفری که اخیرا طرف روسی به تهران داشت گفت‌وگویی در این خصوص صورت نگرفته است.

در همین راستا منوچهر متکی، وزیر امور خارجه کشورمان با خوب توصیف کردن مناسبات نظامی ایران و روسیه علی‌رغم اعلام مقامات روس مبنی بر عدم تحویل سامانه موشکی S-300 به ایران یادآور شد: مسوولین نظامی کشور در مناسبت‌های مختلف این مساله را بیان داشتند و ما مشکلی در راه این همکاری‌ها با روسیه نمی‌بینیم.

روابط ایران و روسیه در دولت دکتر محمود احمدی‌نژاد با چشم‌اندازهای جدید و ابعاد استراتژیک جدی‌تری مواجه بوده است که سفر بی‌سابقه ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه ، به تهران در همین راستا قابل ارزیابی است.

ازسوی دیگر با توجه به بلند‌تر شدن زمزمه‌های آغاز فصل تازه‌ای از جنگ سرد و افزایش رقابت‌های تسلیحاتی و سیاسی بین روسیه و آمریکا که در موضوع چالش‌برانگیز سپر دفاعی موشکی تجلی یافت، می‌توان افزایش توان رقابت روسیه با آمریکا در منطقه ژئواستراتژیک خاورمیانه را یکی از اهداف روسیه در ارتقاء سطح مناسبات نظامی با کشورهای منطقه به ویژه ایران ارزیابی کرد.

دراین شرایط از دستگاه سیاست خارجی انتظار می‌رود با رصد کردن دقیق این تحولات به تدوین راهبردهای نوینی در پیشبرد اهداف دیپلماتیک کشور در راستای منافع ملی بپردازد.

منتظر نظرات شما دوستان در مورد مقاله فوق خواهیم ماند

منبع:انجمن هوافضا (کاپلو عزیز)