یادی از یک رویداد تلخ

هواپیمای یاک ـ ۴۰ متعلق به شرکت هواپیمایی فرازقشم بعلامت ثبت EP-TQP که حامل وزیرراه و ترابری و هیأت همراه این وزارتخانه و هفت تن از نمایندگان مجلس استان گلستان ساعت ۶‎/۴۵ صبح پنجشنبه 27/2/1380 از فرودگاه مهرآباد به مقصد گرگان پرواز کرده بود، قراربود برای افتتاح فرودگاه گرگان ساعت ۸صبح در این فرودگاه به زمین بنشیند.
ساعت ۷ و ۳۸ دقیقه ـ ۶۸ دقیقه پس از پرواز ـ خلبان «آشودامیرپیکانیان» با تماسی با برج مراقبت ساری اعلام کرد من در ۱۲ مایلی فرودگاه ساری هستم. به ما اعلام شده است نمی توانیم در فرودگاه گرگان به زمین بنشینیم. برج مراقبت ساری به این خلبان اعلام کرد شرایط هوا برای فرود مساعد نیست.
خلبان در جواب اعلام می کند من هلدینگ میزنم و پس از این ایستای هوایی ـ توقف زمان قبل از فرود ـ اگر شرایط مناسب بود، فرود می آیم و در غیر این صورت بازمی گردم.

* ۱۷ دقیقه بعد
پس از این ارتباط خلبان با برج دیگر مکالمه یی برقرار نمی شود. تا اینکه مسؤول روابط عمومی وزارت راه و ترابری ـ ارسلان راحمی ـ که همراه وزیر بود در تماس تلفنی با دباغ ـ مسؤول عمرانی استانداری گلستان ـ اعلام می کند: ما امکان فرود در گرگان را نداشتیم ومی خواهیم در فرودگاه ساری فرودآییم. بعد از این ارتباط تلفنی دیگر هیچکس از سرنوشت هواپیما اطلاعی به دست نیاورده است.

پس از قطع هرگونه تماس ازسوی یاک ـ۴۰ و سرنشینان آن، شماره های تلفن های همراه سرنشینان هواپیمای ناپدیدشده ازسوی اداره مخابرات تحت ردیابی قرارگرفت.
ساعاتی بعد مخابرات اعلام کرد سیگنالی توسط تلفن همراه مدیرکل روابط عمومی وزارت راه به این مرکز مخابره می شود.
با این اطلاع تحقیقات ویژه روی منطقه یی که آلارم تلفن همراه از آن محل به مخابرات، مخابره می شد، آغاز شد. این تحقیقات نشان می داد که به احتمال قوی یاک ـ۴۰ در محدوده مناطق جنگلی لاجیم، گلورد و سوادکوه دچار سانحه شده است.

مأموران تجسس ۳۰ساعت و ۱۵دقیقه بعد از ناپدید شدن هواپیمای یاک ـ ۴۰ توانستند از زمین و هوا محل سقوط هواپیما در منطقه جنگل های روستای خرچنگ واقع در ۳۰کیلومتری جنوب ساری، کیاسر را ردیابی کنند.
با ردیابی شدن محل سقوط و مشاهده شدن تکه هایی از لاشه هواپیما در ساعت ۱۳ و ۱۰دقیقه ازسوی مأموران هلال احمر و گزارش شدن آن، مأموران نیروهای ستادفرماندهی استان مازندران و منطقه ساری به محل اعزام و در ساعت ۱۶ و ۲۵دقیقه عصر جمعه، خود را به لاشه هواپیما رساندند.
در بررسی های مأموران،مشخص شد تمامی مسافران هواپیما در این سانحه دلخراش جان سپرده اند به گونه یی که برخی از آنان قابل شناسایی نبوده اند و در تجسس های اولیه ۱۸جسد به دست آمد.

خلبان «یدالله خلیلی» معاون سازمان هواپیمایی کشوری گفت: هواپیمای «یاک ۴۰» که از تهران به مقصد فرودگاه «دشت ناز» ساری حرکت کرده بود، در آخرین تماس خود با برج این فرودگاه، از دید محدود اما ۲ هزار متری (۲ کیلومتری) آگاه می شود و از ۱۲ مایلی اجازه فرود بر باند ۱۶ این فرودگاه با کاهش ارتفاع از ۴ هزار پایی را دریافت می کند. اما هیچ تماس دیگری برای تأیید مسیر یا اعلام وضعیت خود برقرار نمی کند، در حالی که براساس روش باید در ۳ مرحله دیگر با برج تماس می گرفت.
وی در پاسخ به این پرسش که احتمال عدم تماس و سقوط چیست، گفت: براساس شرایطی که تاکنون و بدون دسترسی به جعبه سیاه محتمل است، فکر می کنیم که از دست رفتن تمامی امکانات ارتباطی و مخابراتی هواپیما عامل اصلی است و بنابر این فرضیه برخورد «آذرخش» (صاعقه) قوی به هواپیما قابل بررسی است، زیرا این نوع هواپیما دارای ۳ نیرو دهنده (ژنراتور) است و قطع برق محتمل نیست.

ساعت ۱۱ و ۴۵ دقیقه جمعه یک فروند بالگرد (هلی کوپتر) «سیکورسکی» نیروی دریایی ارتش با وجود دید ناکافی، پرواز را پذیرفت و به محل سانحه نزدیک شد اما پس از ۱۵ دقیقه پرواز اعلام کرد که قادر به ادامه مسیر به دلیل مه شدید و ابرهای غلیظ نیست، لذا به ساری بازگشت.
خلیلی افزود: از ساعت ۸ صبح پنجشنبه تا ظهر جمعه ۹ مورد (سورتی) پرواز و ۸ مورد جابجایی هواپیما و بالگرد انجام شد، زیرا ما باوجود مشکلات شدید آب و هوایی (جوی) ناگزیر از تلاش گسترده بودیم و به همین لحاظ و حجم و کیفیت بالای ارگانهای دست اندرکار امداد و نجات است که قاطعانه می گویم بزرگترین عملیات انجام شد.

از طریق مرکز امداد و نجات ایتالیا نمابری درباره احتمال یک سقوط در منطقه کاشمر دریافت کرده بودیم، ناگزیر بودیم هر احتمالی را بررسی کنیم که در این زمینه نیز با کمک نیروهای هوایی سپاه و ارتش ۲ فروند هواپیمای «آنتونوف ۷۴» و بالگرد «۲۰۶» به منطقه فرستاده و مطمئن شدیم که در آن نقطه حادثه یی نبوده است.


روحشان شاد