مجله هوایی

در نگاه کسانی که پرواز را نمی فهمند هرچه بیشتراوج بگیری کوچکتر دیده می شوید

مجله هوایی

در نگاه کسانی که پرواز را نمی فهمند هرچه بیشتراوج بگیری کوچکتر دیده می شوید

ایران و چین-ارتباط موشکی(بخش سوم)

دوستان عزیز و گرامی وبلاگ در ادامه بخش سوم مقاله ای در مورد پیشرفت موشکی چین و ارتباط آن با صنایع دفاعی و موشکی کشورمان ایران قرار خواهیم داد که امیدواریم مورد توجه شما بزرگواران قرار گیرد ولیکن ذکر یک نکته لازم است و آن این است که در متن مقاله و در بعضی خطوط دیدگاه مغرضانه ای نسبت به کشور عزیزمان ایران و یا نیروی افتخار آفرین حزب الله وجود دارد که بدلیل رعایت حقوق نویسنده و مترجم دستی بر ویرایش آن نبردیم ولیکن بر خود واجب می دانیم این دیدگاههای مغرضانه را نفی و محکوم کنیم.

بهینه سازی ها
بیشتر بهینه سازی های انجام شده بر روی موشکهای C-802، به درخواست دولت چین انجام نگرفته بلکه این امر توسط شرکت سازندۀ چینی و سایر تولید کنندگان صورت پذیرفته و عمدۀ این بهینه سازی ها بر روی بهبود سیستم هدایت پذیری موشک متمرکز بوده است.

ارتفاع سنج
رادار ارتفاع سنج موشک را می توان با نمونۀ جدیدتر ارتفاع سنج لیزری جایگزین نمود که این سامانۀ جدید، امکان شناسایی موشک توسط سیستم‏های الکترونیکی دشمن را کم می‏کند. این سامانۀ جدید را می توان بر روی تمامی موشکهای ضدکشتی خانوادۀ YJ نصب نمود.

جستجوگرها
یکی از اولین بهینه سازی های موشک، نصب و یکپارچه سازی سامانۀ گرمایاب (infrared) به قسمت جستجوگر هدف آن است که بدین ترتیب، موشک به سیستم هدایت پذیری دوگانه مجهز شده و بسیار شبیه به موشک تایوانی Hsiung Feng II می‏گردد. سامانۀ تصویرساز جستجوگر گرمایاب و یک سامانۀ جستجوگر تلویزیونی شبیه به نوعی در موشک ضدکشتی C-701 به کار گرفته شده است، در آیندۀ نزدیک در دسترس خواهند بود. تکنولوژی سیستم تصویرسازی بر اساس گرما یا imaging infrared، از موشکهای هوا به هوای چینی برگرفته شده است. این سه نوع تصویرسازی گرمایی را می توان جایگزین رادار اولیۀ جستجوگر موشک نمود و این کار را می توان به راحتی به جای کارخانجات نظامی، در پایگاههای دریایی انجام داد.

موشک قدرتمند ضدکشتی تایوانی Hsiung Feng II

از آنجا که سامانۀ جستجوگر تصویرساز گرمایی و جستجوگر تلویزیونی، به میزان قابل توجهی کوچکتر از رادار جستجوگر اولیۀ موشک می‏باشند، شرکت سازنده، از امتیاز فضای بیشتر جهت نصب و ترکیب انواع گوناگونی از جستجوگرها نظیر راداری، تصویرسازی گرمایی، تلویزیونی- تصویرسازی گرمایی، دو بانده (گرمایاب و تصویرساز گرمایی)، تلویزیونی- گرمایاب خواهد داشت؛ ضمن اینکه نصب این مجموعه از سامانه های گوناگون هدایت پذیری، در پایگاههای نیروی دریایی امکان پذیر است. بر طبق اظهارات سخنگوی جدید کارخانۀ سازنده، به دلیل بروز برخی مشکلات، در سه ماهه آخر سال 2006 هیچ سفارشی برای دریافت مجموعۀ جستجوگرهای دوگانۀ راداری و گرمایاب دریافت نشده است.

ارتباط داده ای
ارتباط داده ای، رابطۀ مستقیمی با جستجوگر راداری و یا سیستم دوگانۀ رادار و گرمایاب نصب شده در موشک C-802 دارد که به موشک، توانایی شناسایی و دریافت اطلاعات هدف را می بخشد و این اطلاعات مربوط به هدف را می توان از طریق هواپیما به موشک انتقال داد و این امر به تازگی در حال تبدیل شدن به یک استاندارد در هدایت پذیری موشک است. اولین شلیک موفقیت آمیز موشک C-802 به وسیلۀ ارتباط داده ای، توسط قایق پرندۀ Harbin SH-5 (هواپیمای دریانشین ضد زیردریایی نیروی دریایی چین، کپی شده از روی ایلوشین28 روسی) که مجهز به راداری ساخت بریتانیا بود، صورت پذیرفت و اندکی بعد، به وسیلۀ هواپیمای گشت دریایی Y-8 (هواپیمایی کپی شده از روی آنتونوف12 روسی با نام دیگر Yun-8) که رادار ساخت کانادای Litton بر روی آن نصب بود، انجام گرفت.

قایق پرندۀ Harbin SH-5 مجهز به راداری ساخت بریتانیا، ویژۀ عملیات ضد زیردریایی و نجات

هواپیمای گشت دریایی Yun-8 مجهز به راداری ساخت شرکت کانادایی Litton

این سامانۀ ارتباط داده ای، در اصل برای موشک جدید YJ-83 یا C-803 (جانشین YJ-82 یا C-802) طراحی و ساخته شده بود؛ موشکی که در واقع برگرفته شده از گونۀ بهینه شدۀ موشک YJ-82 / C-802 است. با توجه به به کارگیری ارتباط داده ای با جستجوگر رادار درون موشک، یک ارتباط داده ای جدیدتر که با هر سه نوع جستجوگر موجود برای موشکهای سری YJ سازگار باشد، با موفقیت کامل طراحی شده است که موشک را قادر می‏سازد تا خدمۀ پرتاب کنندۀ موشک که یک هواپیما، هلیکوپتر یا کشتی جنگی می‏تواند باشد، با توجه به تصویرسازی بدست آمده از طریق جستجوگر گرمایی، می توانند تصویر حاصل را به وسیلۀ نمایشگر تلویزیونی یا نمایشگر تصویرسازی گرمایی مشاهده نمایند و بنابراین اهداف مهمتر و پراهمیت تر را جهت اصابت موشک انتخاب نمایند، درست همانند وضعیتی که خلبان جنگندۀ آمریکایی A-10 برای شلیک موشکهای هوا به زمین ماوریک (AGM-65) برای انتخاب اهداف مهمتر در جریان جنگ سال 1991 خلیج فارس (عملیات طوفان صحرا) در اختیار داشت.

قابلیت پرتاب زمینی موشک، یک برتری بزرگ برای حالتی است که اهداف متحرک روی زمین، می توانند وارد کارزار شده و باعث دردسر شوند. البته این برای هنگامی است که موشک به سامانۀ جستجوگر تلویزیونی و تصویرساز گرمایی مجهز است، نه جستجوگر راداری. از آنجایی که ارتباط داده ای تنها با جستجوگر راداری می تواند مرتبط شود، در نوع جدیدتر طراحی شدۀ سامانۀ ارتباط داده ای، این امکان وجود دارد تا کاربر موشک، حتا پس از پرتاب، مسیر موشک را تغییر داده و هدف دیگری را انتخاب نمایند. با این وجود هنوز هیچ مدرکی دال بر اینکه کاربر موشک بتواند از طریق ارتباط داده ای، همانند موشک ضدکشتی هارپون، فاز نهایی اصابت موشک را کنترل نماید، وجود ندارد. سامانۀ جدیدتر طراحی شدۀ ارتباط داده ای، تفاوتهای بسیاری با جستجوگر راداری مرتبط شده با ارتباط داده ای نوع قدیمی، از نظر سخت افزار الکترونیکی و برنامه های نرم افزاری دارد.

ریل پرتاب موشک
برای گونۀ هواپرتاب موشک، یک ریل منطبق با سیستم بین المللی ویژۀ موشک C-802 طراحی شده است که به طرز قابل توجهی، از زمان مورد نیاز بارگذاری و نصب موشک در پرندۀ مورد نظر می کاهد. به جز این، با استفاده از این ریل استاندارد جدید، می توان هر هواپیمای چینی را به موشکهای ضدکشتی YJ-82K یا KD-88 مجهز نمود:

محتویات
برای گونه های سطح پرتاب، چینی ها یک پرتابگر جدید حاوی مخزن موشک را طراحی کرده اند که اجازه می‏دهد موشکهای سری YJ-8 یعنی C-801 و C-802 و موشک ضد زیردریایی CY-1 درون این مخزن استاندارد موشک بارگذاری شوند.

مکان یابی جهانی از طریق ماهواره
با آخرین بهینه‏سازی انجام شده، هر دو سیستم هدایت پذیری به وسیلۀ مکان‏یاب جهانی GPS آمریکایی و GLONASS روسی ترکیب شده‏اند. گزارشهای موجود حاکی از آن هستند که این تکنولوژی چینی‏ها با استفاده از تکنولوژی آمریکایی بمب های عمل نکردۀ هوشمند JDAM که در جریان جنگ ناتو با یوگوسلاوی سابق مورد استفاده قرار گرفتند، بدست آمده است. سیستم هدایت پذیری GPS/GLONASS را همچنین می‏توان با سایر سامانه‏های هدایت‏پذیری یا به طور مستقل مورد استفاده قرار داد. هنگامی که ترکیب جستجوگرها در ماموریتی ضدکشتی مدنظر باشد، سامانه مکان‏یابی جهانی، شاخص‏های پروازی را بهبود می‏بخشد، باعث بهینگی مصرف سوخت موشک می‏شود، و بنابراین برد موشک را افزایش می‏دهد و برای پرتابهای زمینی که همراه با نقشه‏های دیجیتال از سطح زمین باشد، بسیار مقرون به صرفه‏تر از سیستم راداری ویژۀ پرواز در ارتفاع پست (terrain-following radar) از کار در می آید. (با توجه به اینکه ارتفاع پرواز موشک به هنگام استفاده از رادار پرواز در ارتفاع پست، پیشتر باید در اختیار بوده و در حافظۀ کامپیوتر رادار قرار گرفته باشد)

به هر صورت به دلایل مالی، تنها مجموعۀ جدید طراحی شدۀ «پرتابگر / مخزن موشک» بهینه سازی گردید و سیستم ارتباط داده ای مرتبط با سیستم هدایت‏پذیری رادار جستجوگر و همچنین سیستم هدایت پذیری مرتبط با رادار و سیستم گرمایاب تنها به خدمت ارتش جمهوری خلق چین درآمده است و با وجود تلاشهای فراوان کارخانۀ سازنده، تاکنون هیچ مشتری خارجی برای گونۀ بهینه سازی شدۀ موشک C-802 پیدا نشده است.

موشک C-802A
در جریان نمایشگاه هوایی ژوهای که در اواخر اکتبر و اوایل نوامبر سال 2006 برگزار گردید، گونۀ پیشرفته شده ای از موشک C-802 به نمایش گذاشته شد. اندازۀ این موشک پیشرفته مشابه همان C-802 استاندارد بود اما برد آن بنا به ادعای سازنده به 180 کیلومتر رسیده بود. سایر اطلاعات موجود دربارۀ این موشک جدید، بسیار محدود هستند و تنها مشخص شده که این موشک، با جستجوگر راداری، وارد خدمت در ارتش چین گشته است.

موشک YJ-83 یا C-803
چینی ها موشک ضدکشتی جدید YJ-83 یا C-803 را بر اساس همان موشک قدیمی YJ-82 طراحی کرده اند. سرطراح ارشد موشک، که همان طراح موشک YJ-85 است که آخرین نسل از موشکهای سری YJ محسوب می‏گردد، آقای هانگ رویزانگ (Huang Ruisong یا黄锐松) نام دارد و کسی است که توانسته پس از بازنشستگی آقای لیانگ شونی (Liang Shounie یا梁守聂)، با موفقیت جای وی را پر نماید.

اولین نمایش عمومی موشکهای جدید YJ-83 در تلویزیون دولتی چین

موشک جدید YJ-83 اگرچه از یک موتور توربوجت جهت پیشرانش بهره می‏برد، اما در فاز نهایی، به سرعت مافوق صوتی بیش از 1.3 ماخ دست پیدا می‏کند و برد عملیاتی آن، فراتر از 255 کیلومتر به هنگام پرتاب هوایی و 150 تا 200 کیلومتر به هنگام پرتاب سطحی اعلام شده است. مدل اولیۀ موشک ضدکشتی YJ-83 برای نخستین بار در جریان رژه روز ملی سال 1999 به نمایش عموم گذاشته شد و تنها به یک جستجوگر راداری مجهز بود. جستجوگرهای بهبود یافتۀ ویژۀ YJ-82 یا C-802 نیز همچنان برای YJ-83/C-803 قابل استفاده هستند، اما هنوز به درستی مشخص نیست که چینی ها این نوع جستجوگرهای بهینه شدۀ C-802 را برای C-803 نیز انتخاب کرده اند یا نه. مجموعۀ پرتابگر / مخزن موشک که برای موشکهای جدیدی نظیر C-802 و C-803 طراحی گشته بود، همچنین قادر است انواع قدیمی موشکهای ضدکشتی نظیر موشک ضد زیردریایی CY-1 را نیز حمل و پرتاب کند.

یک آنتن ویژۀ ارتباطات داده ای نیز بر روی موشک جاسازی شده است تا جستجوگر موشک قادر باشد به هنگام پرواز موشک در میانه های مسیر، اطلاعات هدف یا هدفها را از طریق پایگاههای دیده بانی دریایی نظیر هواپیماهایی چون قایق پرندۀ Harbin SH-5، هواپیمای گشت دریایی Y-8X و هلیکوپترهای نظیر Z-8 و Z-9 دریافت نماید و این ویژگی، به یک شاخص استاندارد برای تمامی موشکهای ضدکشتی در حال تولید تبدیل شده است.

بمب افکن سنگین H-6G قادر است تا 4 موشک ضدکشتی YJ-83K را حمل و پرتاب نماید

بر خلاف اینکه جستجوگرهای بهینه سازی شدۀ نصب شده بر روی موشک YJ-82/C802 عینن بر روی موشک جدید YJ-83/C-803 نصب شده‏اند، سیستم ارتباط داده ای جدیدی ویژۀ YJ-82/C-803 طراحی و ساخته شده است و بنابراین این سیستم ارتباط داده ای، به عنوان آخرین بهینه سازی این سامانه، بر روی موشکهای از قبل ساخته شدۀ YJ-82/C-802 نصب شده‏اند. با تمامی این اوصاف، هنوز به روشنی معلوم نیست که سیستم ارتباط داده ای تنها با جستجوگر راداری انطباق دارد و یا با جستجوگر دوگانۀ راداری و گرمایاب و یا اینکه با تمامی جستجوگرها.

با توجه به سرعت مافوق صوت موشک در فاز نهایی، برای موشک، حالت پرواز ارتفاع پست غیرممکن است و بدین جهت موشکهای جدید C-803، قابلیت پرتاب زمینی علیه اهداف روی زمین نظیر موشک قدیمی C-802 وجود ندارد؛ در عوض موشک C-803 توانایی محدودی در حمله از ساحل به اهدافی در نزدیکی ساحل را دارد. با وجود پیشرفتگی موشک، آیندۀ موشک YJ-83 یا C-803 نامعلوم است، زیرا موشک بسیار پیشرفته تری به نام YJ-12 توسط شرکت چاینا هایینگ الکترومکانیکال تکنالوجی آکادمی (中国海鹰机电技术研究院) طراحی شده است و سرطراح این موشک جدید، کسی نیست جز آقای هانگ رویزانگ (黄锐松)، یعنی همان کسی که طراحی YJ-83 یا C-803 را بر عهده داشته است. بنابراین با وجود دسترسی به موشکی بسیار پیشرفته تر، بعید به نظر می‏رسد که موشک YJ-83/C-803 در تعداد زیاد وارد خدمت گردد.

موشک کروز هوا به سطح KD-88
ارتش جمهوری خلق چین، امروزه به موشکهای زمین پرتاب YJ-81 و موشکهای هواپرتاب ضدکشتی KD-88 یا KongDi-88 مجهز است. موشک جدید KD-88 برای نخستین مرتبه در جریان نمایشگاه هوایی ژوهای 2006 به نمایش درآمد و به تاریخ نوامبر 2006 در نشریات معرفی گردید. موشک KD-88 از نظر مفهوم و کارکرد، شباهت بسیاری به موشک آمریکایی SLAM (موشک دورپرتاب ضد اهداف زمینی) دارد و این در حالی است که پایه و اساس طرح موشک، بر اساس یک موشک ضدکشتی است که برای حمله به اهداف زمینی، در آن تغییراتی اعمال شده است.

جنگندۀ JH-7A مجهز به موشک KD-88

این موشک قادر است سرجنگی بسیار قدرتی به وزن 165 کیلوگرم را حمل کرده و به سرعتی در حدود 0.9 ماخ دست پیدا کند و فاصله ای در حدود 180 تا 200 کیلومتر را بپیماید. موشک از سیستم ناوبری اینرسیایی، با همراهی ارتباط داده ای جهت تصحیح مسیر، و یک رادار فعال آشیانه یاب جهت هدایت پذیری نهایی بهره می‏برد. ادعا شده که این موشک توانایی حمله به کشتی‏های مستقر در بندرگاهها یا اهداف ثابت روی زمین را داراست. این موشک توسط جنگنده بمب افکن JH-7 و بمب افکن سنگین H-6 حمل و پرتاب می‏شود. برخی از بهینه سازی و توسعۀ موشک KD-88 احتمال دارد استفاده از سیستم مکان یاب جهانی GPS، هدفیابی تلویزیونی و استفاده از یک رادار غیرفعال (بدون اثرات ردیابی توسط دشمن) جهت افزایش دقت برخورد باشد.

موشکهای ضدکشتی و موفقیت اندک در جنگها
موشک فرانسوی ضدکشتی اگزوسه موفقیت اندکی در جنگها داشته است. در جنگ سال 1982 فالکلند، مابین بریتانیا و آرژانتین، آرژانتینی ها با به کارگیری جنگنده های سوپر اتاندارد و موشکهای اگزوسه، تنها یک موفقیت کسب نمودند و آن، هدف قرار دادن ناو شفیلد نیروی دریایی انگلیس بود؛ مابقی موشکهای اگزوسه پرتابی به هدر رفتند.

ناو شفیلد انگلیس، اندکی پس از اصابت موشک ضدکشتی اگزوسه آرژانتینی (جنگ 1982 فالکلند)

جنگندهء سوپر اتاندارد آرژانتینی در حال شلیک موشک ضدکشتی اگزوسه (جنگ 1982 فالکلند)

هنگامی که موشک YJ-8 / C-801 طراحی و ساخته شد، چینی ها برای به خدمت گیری این موشک، دست به انجام یک سری آزمایشات زدند تا میزان دقت موشک در برخورد به اهداف را بسنجند. در یکی از این آزمایشات از جنگندۀ ضعیف چینی Q-5B Fantan استفاده گردید اما موفقیتی حاصل نشد و با توجه به بروز برخی مشکلات جدی در رفع عیوب این جنگنده و یا تطبیق موشک با این جنگنده، نیروی دریایی جمهوری خلق چین بر آن شد تا اولین سری از موشک جدید خود را که YJ-8 نامیده می‏شد، بر روی یک قایق گشت تندروی دریایی نصب نماید.

جنگندۀ ضعیف Q-5B Fantan در انجام آزمایشات پرتابی موشک YJ-8 ناتوان از کار درآمد

نخستین آزمایش پرتاب از طریق قایق تندرو که در سال 1984 انجام گرفت با شکست مواجه گردید و دو موشک از سه موشک پرتابی به هدر رفتند. اطمینان پذیری بسیار ضعیف (کیفیت پائین سیستم‏های الکترونیک) یکی از اجزاء موشک YJ-8 دلیل این ناکامی اعلام شد. موشک رفع عیب شده دوباره به سال 1985 مورد آزمایش قرار گرفت و توانست هر شش هدف خود را مورد اصابت قرار دهد؛ هرچند که چینی ها هیچگاه جزئیات این آزمایشات را اعلام نکردند ولی اطمینان پذیری جنگی موشکهای سری YJ هنوز در پردۀ ابهام قرار دارد. با توجه به ناکامی موشکهای پرتابی اگزوسه در جنگ سال 1982 فالکلند و همچنین جنگ سالهای 1980 تا 1988 ایران و عراق، که موشکهای پرتابی عراقی ها، اغلب به هدر می رفتند و یا با اقدامات نرم و سخت افزاری نیروی دریایی ایران، هدف خود را گم می نمودند، باید در توانمندی کپی موشک اگزوسه، یعنی YJ-8 تردیدهای جدی نمود.

کارشناسان چینی، پس از ناکامی جنگندۀ Q-5، موشک YJ-8 را جهت آزمایشات پرتابی بر روی یک قایق تندروی گشت دریایی نصب می کنند

به تاریخ 1987، یک فروند میراژ اف1 عراقی، یک (بنا بر برخی گزارشها دو) موشک اگزوسه را به سمت ناو آمریکایی یو اس اس استارک شلیک کرد و باعث خسارت شدید مالی و انسانی در این ناو گردید. گفته می‏شود ناو در حالت آماده‏باش جنگی نبوده و سیستم‏های دفاعی آن خاموش بوده‏‏اند.

ناو یو اس اس استارک (روز بعد از اصابت موشک اگزوسه)

در جریان ماجراجویی گروهک حزب الله لبنان در تابستان سال 2006 در حمله به یک گشتی اسرائیل در داخل خاک آن کشور، اسرائیل وارد کارزاری جهت نابودی زیرساختها و پادگانهای نظامی حزب الله گردید که توسط نیروهای سپاه پاسداران ایران برپا شده بودند. در جریان این واقعه که نبرد 33 روزه نامیده می‏شود، عمدۀ عملیاتهای نظامی اسرائیل توسط نیروی هوایی صورت پذیرفتند و این نیرو بیش از 11750 سورتی ماموریت جنگی در طی این نبرد به انجام رساند. در این بین، چند کشتی جنگی نیروی دریایی اسرائیل، جهت انجام حملات دقیق توپخانه‏ای از بندر حیفا به سواحل لبنان نزدیک شدند. حزب الله لبنان که یک گروه بسیار کوچک نظامی و تسلیحاتی است، با استفاده از نیروهای ارشد و زبدۀ سپاه پاسداران حکومت اسلامی ایران، سعی نمود با شلیک موشکهای دوش پرتاب، پرواز جنگنده های اسرائیلی را مختل سازد که در این کار موفق نبود؛ اما یگانی از نیروی دریایی سپاه پاسداران، که مجهز به موشکهای ساحل پرتاب C-802 (یا C-701) بودند، یک رزمناو اسرائیلی به نام Hanit از کلاس ساعر 5 یا Sa'ar 5 را هدف قرار دادند و منجر به خساراتی در این ناو شدند. رزمناو اسرائیلی که هیچگاه ناویان آن گمان نمی‏کردند توسط موشک ضدکشتی از سواحل لبنان هدف قرار گیرند، آمادگی لازم را نداشتند، ضمن اینکه فاصلۀ اندک پرتابگر موشک تا ناوی که در نزدیکی ساحل لبنان قرار داشت، زمان لازم جهت هدفیابی و ساقط کردن موشک ضدکشتی پرتابی از ساحل را بسیار کاهش می‏داد.