فانتوم در ایران(بخش چهارم)

دوستان خوب و همیشگی وبلاگ مجله هوایی ۲۷ شهریور سال ۱۳۴۷ سالروز ورود اولین اف ۴(فانتوم)به ایران عزیز بود یعنی حدود چهل سال پیش.به همین مناسبت مقاله ای برای شما آماده گردیده که منبع آن سایت انجمن هوافضا (دوست خوبمان jsf) می باشد.در مقاله ذیل به نکاتی اشاره گردیده که اگرچه در بعضی خطوط  نقد های دور از انصاف روا داشته شده است ولیکن در برگیرنده رویداد هایی است که بر نیروی هوایی ما صورت پذیرفته .با این اوصاف این مقاله می تواند تاریخچه ورود و خدمت این جنگنده در کشور عزیزمان ایران را برای شما بزرگواران روشن سازد.مقاله فوق بدلیل حجم بالا در چند بخش به شما تقدیم می گردد.در پایان لازم به ذکر است این وبلاگ در مورد صحت مسائل عنوان شده در مقاله فوق هیچ گونه مسئولیتی نداشته و پاسخگو نخواهد بود. 

 نکته:بدلیل رعایت مسائلی که این وبلاگ خود را پایبند آن میداند آن دسته از اطلاعات و آمار و ارقامی که در این مقاله ذکر شده در بخش هایی که لازم بوده دستخوش خود سانسوری گردیده است.  

 وضعیت کنونی فانتومهای ایرانی:

 

حد اقل ؟ فروند فانتوم ئی به همراه ؟ فانتوم دی و؟ فانتوم شناسایی تا کنون از بین رفته است.
یعنی بیش از ؟فروند از 231 فانتوم نیروی هوایی ایران تا به امروز ساقط گردیده.
بیش از ؟ فروند F-4E و ؟ فروند F-4D به همراه حدود ؟ فروند RF-4E در نهاجا باقیمانده.کلیه تعمیرات اساسی و چکهای دوره ای فانتوم های ایران در صنایع هوایی ایران صورت میگیرد IACI یا سازمان صنایع هوایی ایران پیش از انقلاب از سوی نورث روپ گرومن و لاکهید مارتین ایجاد شد مجموعه آشیانه های صنایع هوایی ایران در فرودگاه مهرآباد قراردادرد در حال حاضر مثل گذشته اورهال هواپیماهای موجود در نیروی هوایی در صها صورت میگیرد.
یک آشیانه متعلق به اورهال فانتوم در صها وجود دارد که گنجایش 4 تا 5 فروند فانتوم را برای اورهال دارد.
مدت اورهال فانتوم های ایرانی بین 1 سال تا 3 ماه بسته به نوع قطعه مورد نیاز برای اورهال و تعمیرات متغیر هست. 

پروژه های مختلفی از سوی جهاد خودکفایی نهاجا بر روی فانتومهای ایران اجرا شد.



1- نصب سیستم سوخترسانی شلنگی بیچ 1800 بوئینگ 707 بر روی یک F-4E
2-نصب بوم بر روی یک RF-4E
4-نصب موشک هوا به سطح RIM-66 استاندارد بر روی دو فروند F-4E
5-نصب راکت دست ساز زمین به زمین شاهین 1 روی یک F-4E
6-نصب موشک ضد کشتی کوثر (نام دیگر یک موشک ضد کشتی چینی) بر روی یک فانتوم
و....




 

تصویری از F-4E با شماره سریال 66**-3 زمانی که در اسکادران 91 شکاری کوسه های بندر عباس خدمت میکرد این فانتوم یکی از فانتومهای ئی بود که موشک ضد کشتی هوا به سطح RIM-66 Standard روی آن نصب شد در تاریخ 9 اسفند 1362 پس از سه تست موفقیت آمیز این فانتوم یک فروند نفتکش یونانی با وزن 255 557 تن به کاپیتانی جان جی پی لیوانوس زمانی که در 170 ناتیکال مایلی شمال شرقی دبی به جزیره خارک در حال حرکت بود مورد اثابت یک موشک استاندارد قرارگرفته و آسیب میبیند.موشکهای استاندارد تنها در دو ماموریت ضد اهداف دریایی به کار گرفته شدند و پس از آن ایدهء استفاده از این موشکها کنار گذاشته شد.
فانتوم فوق نیز اواسط جنگ پس از انحلال اسکادران 91 شکاری به اسکادران ؟ شکاری منتقل شد.

رادار AN/APQ-120 و AN/APQ-109 بیشتر فانتومهای ایرانی قدرت قبل و گذشتهء خود را ندارند سامانهء کنترل آتش و آنتنهای تولید فرکانس راداری بیشتر آنها کهنه شده و یا از کار افتاده اند.عمده فانتومهای سالم تر مثل ***3-3 به عنوان جنگنده های آلرت مورد استفاده قرار میگیرند.
فانتوم دی های ایران هم از نظر خستگی بدنه و هم از نظر مشکلات اویونیک و قطعات سامانهء هیدرولیک دچار مشکلاتی هستند.
اورهال موتور J-79 فانتومهای ایران پس از انقلاب در ابتدا با مشکلات زیادی مواجه بود بیشتر تکنسینهای موتور با وقوع انقلاب یا از ایران خارج شده و یا از کار اخراج شدند در ابتدا برای اورهال موتور فانتوم ها با موافقت آمریکا تکنسینها بلژیکی در سال 1364 موتور فانتومهای ایران را در بروکسل تعمیر اساسی کردند و پس از آن تعدادی از تکنسین های جوان ایرانی دوره های اورهال این موتور را دیدند و لوازم و تجهیزات مورد نیاز برای تعمیرات این موتورها فراهم شد.
همچنین رادار برخی ازفانتومهای نهاجا برای تعمیرات به بروکسل فرستاده میشد.
همچنین لوازمی برای احیا و بازسازی موتورهای J-79-GE-17 فانتوم ئی و J-79-GE-15 برای فانتوم دی به ایران فروختند مجموعا ده محموله به ارزش 750 هزار دلار از سوی نیروی هوایی بلژیک تحویل نهاجا شد.

برای تعمیر و نگهداری فانتومهای ایران با توجه به تحریم نیروی هوایی از هر فرصتی برای تامین نیازهای خود استفاده کرد که بهترین فرصتها معاملات ایران کنترا و... بود.
به چند نمونه اشاره میکنیم:
پروژه ای با نام پروژهء دماوند اوایل سال 1362 به منظور فروش هلیکوپتر و هواپیما و تانکهای کارکرده  ارتش آمریکا و کشورهای دیگر به ایران مطرح شد مقامات نظامی آمریکا با موافقت خود نسبت به فروش 39 F-4E Phantom II همچنین 25 هلیکوپتر AH-1G Cobra به همراه 25 تانک M-48 و دهها موشک AIM-9P/J و 100 موشک هارپون سری های اولیه فرصت مناسبی به اسلامی دادند با توجه به اینکه پایان پروژه سال 1365 پیش بینی شده بود به نظر میرسد فقط موشکهای هارپون و تعدادی سایدویندر و جستجوگرهای مادون سرخ آن و همچنین تعدادی از تانکها و.... تحویل ایران شده باشد و احتمال تحویل فانتوم ها و کبراها به ایران بسیار کم است.
دلالان اسراییلی وابسته به دولت اسراییل صدها قطعه فانتوم بویژه لاستیکهای فانتوم که در انبارهای نیروی هوایی اسراییل خاک میخوردند به نیروی هوایی ایران فروختند این روند تا سال 1362 ادامه داشت تا اینکه در مهرماه سال 1363 محمولهء بزرگی از مهمات از جمله گلوله های 155 میلیمتری ساخت اسراییل و لوازم یدکی فانتوم که در یکی از بندرهای اسراییل در حال ارسال به ایران بود توقیف کردند محمولهء دیگری از مهمات ساخت اسراییل در آذر ماه همان سال توقیف شد.
اواخر سال 1364 نهاجا توانست بال فانتوم و برخی تجهیزات ارتقا فانتوم تا سطح فانتوم 2000 نیروی هوایی اسراییل از کشور واسطهء شیلی خریداری نماید این خرید اندک هزینهء گزاف و بیهودهء برای نهاجا داشت 40 میلیون دلار بابت خرید چند بال و لوله های سوختگیری ثابت کیتهای نصب موشک استاندارد بر روی فانتوم و.... را که ساخت IAI اسراییل بودند از شیلی خریداری نماید.در کنار این محموله چند بمب خوشه ای نیروی هوایی شیلی تحویل نهاجا شد.
تا سال های 1364 و 1365 با توجه به تیرگی روابط ایران با ایالات متحده و اسراییل دیگری راهی آسان تر برای تهیه لوازم یدکی فانتوم وجود نداشت تنها راه نهاجا استفاده از قاچاقچیان اسلحه و واسطه ها و دلالان اسلحهء شرکتهای آسیایی بود سالیانه دهها نفر به خاطر تهیه لوازم یدکی و تجهیزات نظامی آمریکایی برای ایران در سرتاسر دنیا دستگیر میشدند.
لوازمی چون آمپلیفیکاتور کلیسترون (دستگاه هدایت موشک و ردیاب فانتوم ئی) بردهای رادار فانتوم قطعات اویونیک و..... که ابعاد و اندازهء کوچکی داشتند همواره توسط قاچاقچیان اسلحهء اروپایی/ایرانی برای نهاجا تهیه میشد. 

ادامه دارد...

به امید روزی که خلبانان رشید و دلاور ایران زمین سوار بر  بهترین مرکب ها آسمان ایران زمین را برای تمامی دشمنان نا امن سازند.سرفراز باشید.