نقش ویرانگر زیردریایی‌های ایران را نباید نادیده گرفت

به گزارش خبرگزاری فارس، در ادامه گزارش موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن درباره جنگ نامتقارن دریایی ایران آمده است: توانمندی‌های نیروهای دریایی نامتعارف ایران از شش بخش کشتی های سطحی، زیردریایی های متعارف و بسیار کوچک، موشک ها و راکت‌ها، مین‌های دریایی، هوابرد و دیگر صنایع نظامی تشکیل می شوند.

* کشتی های سطحی

هرچند که توپخانه ساحلی دوربرد و موشک های ضدکشتی ایران می تواند سطوحی از امنیت بخشهای مهم خلیج فارس را تأمین کند، کشتی‌های سطحی برای کنترل واقعی این منطقه ضروری است. ایران برای رسیدن به این منظور، قایق های کوچک و متوسط تندرو را طی دهه گذشته تولید یا تهیه کرده است تا برای عملیات احتمالی در خلیج فارس و دریای عمان آماده باشند. نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی از این قایق ها استفاده می کنند.
قایق های سپاه از جمله طارق، ذوالقدر، ذوالجناح و یا گشتی بهمن می توانند سامانه پرتاب اژدر و موشک را حمل کنند و قابلیت استفاده در مأموریت های مین گذاری را در خط سیر کشتی های خلیج فارس دارا هستند، همچنین قایق های تندرو آذرخش و ذوالفقار 2 موشک ضدکشتی را حمل می کند.
نیروی دریایی سپاه نیز از تله راداری کنترل از راه دور یا قایق های مملو از مواد منفجره برای منحرف کردن عملیات دفاعی دشمن یا حمله به کشتی های آنها استفاده می کند.
جدیدترین قایق های ناوگان نیروی دریایی سپاه شامل قسمت های دور از دیدرس می شود. هر دو این قایق ها اژدرهای 324 میلیمتری را حمل می کنند در حالی که قایق قبلی می توانند فقط 2 موشک کوثر را حمل کند. این قایق ها طی رزمایش های اخیر نیروی دریایی ایران بسیار فعال بودند و گزارش ها حاکی از آن است که ایران شمار بیشتری از این قایق ها را در دست ساخت دارد.
ایران همچنین تعدادی زیردریایی کوچک در اختیار دارد که گفته می‌شود به اژدر کوتاه برد 324 میلیمتری مجهز هستند.
کشتی های تندرو ایرانی موسوم به تندر نیروی دریایی سپاه تنها امکان توانمندی متعارف را در مقایسه با موارد مختلف تجهیزات متعارف نیروی دریایی ارتش می دهد و چند محافظ عملیاتی و تعداد 6 قایق موشک انداز در کاروان خود دارد. هر یک از این کشتی ها نیز با وزن تقریبی 200 تن و سرعت 35 گره دریایی مجهز به پرتابگرهای دوگانه موشک های دریایی هستند.

* زیردریایی ها و اژدرها

زیردریایی کوچک غدیر ساخت ایران است و می تواند اژدرهای 533 میلیمتری را حمله کند. همچنین زیردریایی های ساحلی نهنگ که هر دو آنها هم اکنون در نیروی دریایی سپاه پاسداران و نیروی دریایی ارتش ایران وجود دارند ظاهراً برای عملیات در خلیج فارس استفاده خواهند شد.
این زیردریایی ها احتمالاً برای مین گذاری، عملیات ویژه و حملات ضدکشتی به کار می روند و بیانگر تلاش ایرانیان برای توسعه توانمندی رزمی در زیر دریا محسوب می شوند. علاوه بر این، نیروی دریایی سپاه یک شبکه پیچیده از دوربین های ویدئویی دوربرد برای روز و شب در محل های مختلف امتداد خط ساحلی نصب کرده است تا نفوذ مخفیانه را ردیابی کند و شاید حتی اطلاعات هدف مورد نظر را به زیردریایی های مورد استفاده در ارتباطات زیرآبی که توسط صنایع الکترونیک ایران توسعه یافته اند، منتقل کند.
آب برعکس هوا یک رسانای نامناسب به شمار می رود که جریان انتقال صدا را به آسانی بر هم می زند. نیروی دریایی آمریکا از انواع ابزارها برای ردیابی زیردریایی ها برخوردار است اما آب های کم عمق ساحلی و صداهای بالا عملکرد دستگاه ها را با مشکل مواجه می کند و کار ردیابی، مکان یابی و تشخیص زیردریایی ها را بسیار مشکل می سازد.
دما و شوری آب شاید ردیابی زیردریایی ها را در مناطق خاص تسهیل کند. شوری بیش از حد آب بر انتقال موج صدا تأثیر می گذارد و هر چه شوری آب بیشتر باشد امواج صدا سریعتر منتقل می شوند. بنابراین، ترکیب دمای بالا و شوری آب در یافتن راهکار برای خلیج فارس می تواند ردیابی را برای کشتی مستقر در سطح آسانتر کند.
ایران همچنین در حال آزمایش زیردریایی های بسیار کوچک سازگار با رطوبت است که به خدمه کاملاً آموزش دیده و باانگیزه نیاز دارد. این زیردریایی های کوچک نه تنها قابلیت عملیاتی بهتری را نسبت به کشتی های بزرگ دارا هستند بلکه همچنین می توانند به دکل های بدنه قایق های تیپ نهنگ برای عملیات دوربرد نصب شوند. ایران همچنین از اژدرهای دارای خدمه استفاده می کند.
حتی کشتی های به ظاهر تجاری یا مسافرتی می توانند زیر سطح آب حفره ها و تأسیساتی برای ارسال و تجدید قوای زیردریایی های کوچک داشته باشند. این ترتیبات برای عملیات راهبردی دوربرد در دریای عمان و دریای عربی مناسب است و مشابه این اقدام توسط نیروی دریایی ایتالیا در جنگ جهانی دوم در آبهای مدیترانه به کار رفت.
ایران در سالهای اخیر توانمندی خود را در بخش اژدرها بسیار توسعه داده است و گفته می شود که خط تولید دست کم 2 نوع از اژدرهای داخلی 533 و 324 میلیمتری را آغاز کرده است. اژدرهای ایرانی تا 20 کیلومتر را هدف قرار می دهند. ایران همچنین اعلام کرده است که یک اژدر ویژه برای هدف قرار دادن زیردریایی و کشتی های روی سطح آب در تنگه هرمز طراحی کرده است و گفته می شود که در اختیار نیروی دریایی ارتش ایران و نیروی دریایی سپاه است. همچنین حوت نیز یک اژدر موشکی با سرعت بالاست که 360 کیلومتر در ساعت سرعت دارد. تسلط و برتری ایران با چنین سیستمی می تواند به منزله تغییر روند بازی در خلیج فارس باشد.

* موشک ها و راکت ها

جنگ 33 روزه لبنان نشان داد که پیروزی نظامی به رغم برتری هوایی دشمن امکانپذیر است.
نیروی دریایی سپاه امیدوار است با استقرار شمار بسیاری از سامانه های دفاع هوایی قابل حمل خدمه نظیر راکت های ضد بالگرد، مین ها و سامانه‌های Pantzir، Tor M-1 و YZ-3، موشکهای سطح به هوای شهاب و ثاقب و همچنین موشک های سطح به هوای میثاق 1 و 2 از آسیب پذیری در برابر حملات هوایی دشمن بکاهد.
نیروی دریایی سپاه همچنین به موشک های ضدکشتی تحسین برانگیز خود افتخار می کند. ایران اصلاحات نظارتی و راهکاری بسیاری برای موشک ساحلی متحرک کرم ابریشم ایجاد کرد که مدتها نقطه قوت نیروی ضدکشتی آن به شمار می رفت و حداکثر برد 85 تا 100 کیلومتر را پوشش می داد.
ایران همچنین یک نمونه توسعه یافته راهبردی از HY-2 به نام SS-N-4 رعد یا تندر تولید کرده است. موشک رعد که در رزمایش های اوایل 2007 ایران مورد آزمایش قرار گرفت برای پرواز در سطح پایینتر از نمونه اصلی خود (HY-2G) "سیرساکر" طراحی شده است و در مرحله نهایی پرواز نیز می تواند مانورهای غیرمستقیم دهد. این موشک مجهز به سامانه ضد پیشگیری الکترونیکی دارای راهنمای فعال و غیرفعال و کلاهک به وزن 500 کیلوگرم می تواند ضربه ای مرگبار به کشتی های بزرگ وارد کند.
موشک کروز ضدکشتی نور نیز کلاهک 155 کیلوگرمی دارد. این موشک در سکوهای متحرک مناطق ساحلی و جزایر ایران ازجمله قشم مستقر شده است. موشک نور نیز ارتباط اطلاعاتی برای دریافت اطلاعات هدف از طریق سامانه راداری هوایی که توسط بالگرد یا هواپیما حمل می شود، را در بر می گیرد. ایران توانسته است موشک نور را با ناوگان بالگرد Mi-17I نیروی دریایی سپاه منطبق کند. سجیل، FL-10 و نصر 1 نیز دارای راهنمای راداری فعال و حداکثر 35 کیلومتر برد هستند.
نمونه های کوثر قابل استفاده از کامیون نیز گزارش شده است که در برخی از جزایر خلیج فارس ایران مستقر شده اند. معروفترین نوع موجود از سامانه راکت نیروی دریایی سپاه نوع 107 میلیمتری MRL است که به اشکال 10، 11، 12 و 12 مجرایی وجود دارد و برد موثری حدود هشت و نیم کیلومتر را پوشش می دهد. برخی از این راکت ها به ثابت کننده های ژیروسکوپی مجهز هستند تا در دریاهای ناآرام دقت لازم را تأمین کنند.
علاوه بر این، سامانه راکت دریایی فلق 2 که دارای 8 مجرای 333 میلیمتری است برد 10 کیلومتری را طی می کند.
ایران در سالهای اخیر از راکت های توپخانه ای فجر مستقر در ساحل برای ایفای نقش حمایت از نیروی دریایی استفاده کرده است. فجر 3 یک کلاهک 85 کیلوگرمی دارد و 43 کیلومتر را طی می کند در حالی که فجر 5 با کلاهک 170 کیلوگرمی در نهایت 70 تا 75 کیلومتر برد دارد. ایران همچنین یک نوع فجر 3 تولید می کند که می تواند کلاهکی با مهمات کمتر را تا 120 کیلومتر بفرستد همچنین یک نوع مین گذار می سازد که می تواند خطوط کشتیرانی خلیج فارس را با مین های مهارنشدنی مملو کند.

* مین های نیروی دریایی

نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با پتانسیل عالی در زمینه نبرد مین های دریایی طی جنگ تانکری به موضوع مین گذاری به عنوان یکی از مهمترین مأموریت های خود توجه دارد. این نیرو مین های دریایی مختلفی را تولید یا تهیه می کند؛ مین های مغناطیسی، صوتی و فیوزهای فشاری، مین های صدفی برای استفاده نیروهای عملیاتی ویژه، مین های توده ای و مین های کنترل از راه دور را شامل می شود.
مین های عمقی که دشوار برای ردیابی محسوب می شوند در آبهای کم عمقتر از 60 متر مناسب هستند در حالی که مین های ثابت برای آبهای عمیقتر استفاده می شوند؛ هر چند که جریان های موجود آب در تنگه هرمز به اندازه کافی قدرتمند هستند که همه چیز را به غیر از مین های کاملاً تثبیت شده تخریب کنند. حداکثر عمق تنگه هرمز 80 متر است و در خلیج فارس میان 80 تا 100 متر برآورد شده است هر چند که بیشتر راهروهای کشتیرانی عمیقتر از 35 متر نیستند.
نیروی دریایی سپاه می تواند از قایق های کوچک تندرو، زیردریایی ها و کشتی های غیرنظامی معمولی دارای خدمه برای کارهای نظامی نظیر مین گذاری در راهروهای کشتیرانی و ورودی های بنادر استفاده کند؛ در حالی که نیروهای زیر آب با کمک قایق های زودیاک ، زیردریایی ها یا بالگردهای نیروی دریایی سپاه یا نیروی دریایی ایران مستقر می شوند و می توانند مین های صدفی را به کشتی های دشمن یا تأسیسات نفتی دریایی وصل کنند.
درباره توانمندی پیشگیرانه نیروی دریایی سپاه در زمینه مین ها اطلاعات چندانی در دست نیست. نیروی دریایی سپاه ظاهراً تحقیقات قابل توجهی در این خصوص انجام داده اما توانمندی آن در این زمینه فاش نشده است.

* هوابرد

واحدهای نیروی دریایی سپاه پاسداران می توانند حمایت هوایی لازم را از هواپیماهای جنگنده Su-25 و EMB-312 توکانو سپاه همچنین فانتوم F-4 و فنسرز Su-24 نیروی هوایی ایران که مجهز به موشک های ضد کشتی نور است، انتظار داشته باشند.
نیروی دریایی سپاه می تواند یورش های چریکی شبانه یا روزانه را با نیروی زمینی عملیات ویژه صابرین و با استفاده از بالگردهای Mi-17I مجهز به تجهیزات دید در شب اجرا کند. نیروی دریایی سپاه همچنین می تواند با استفاده از بالگردهای نور مسلح Mi-17I حملات ضد کشتی دوربرد انجام دهد.
نیروی دریایی سپاه انواع مختلف هواپیماهای بدون سرنشین تولید داخل را مستقر کرده است. ایران از اوایل 1985 کار در خصوص ساخت هواپیماهای بدون سرنشین را آغاز کرد و مدل هایی را که می توانند راکت یا بمب حمل کنند و یا مأموریت های انتحاری را برعهده گیرند، ساخته است. هواپیماهای بدون سرنشین هجومی برای مقابله با حضور چشمگیر نظامی نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس طی اواسط تا اواخر دهه 80 توسعه یافت.
تجربه مثبت جنگی با هواپیمای بدون سرنشین موجب شد ایران از توسعه و سرمایه گذاری در این صنعت حمایت کند و هم اکنون چندین نوع از این سلاح را تولید می کند. ایران در اکتبر 1997 موفق شد یک هواپیمای بدون سرنشین غیرقابل ردیابی ساخته شده از مواد ترکیبی را در رزمایش نیروی دریایی در شمال خلیج فارس آزمایش کند. جمهوری اسلامی اعلام کرد که این هواپیمای بدون سرنشین توسط ناو هواپیمابر "نیمیتس" آمریکا قابل ردیابی نیست.

* خود اتکایی

نیروی دریایی نامتعارف سپاه یک سازمان تحقیقاتی خوداتکایی ابتکاری را با چندین دفتر دارد که به امر مهندسی دریایی، جنگ سطح و زیر سطح، رادار، ارتباطات و الکترونیک دریایی، جنگ الکترونیکی، مکان یابی، ردیابی، صدایابی زیر دریا، فن آوری موشکی، همچنین نقشه کشی اشتغال دارند.
توانمندی های ارتباطی دریایی سپاه مسیری طولانی را از 1986 طی کرده است که در آن زمان رادیوهای بدون کارآیی در زیر آب در میانه نبرد از کار افتادند. به عنوان مثال، امروز صنایع الکترونیک شیراز انواع وسایل ارتباطی دریایی، مکان یابی، و تجهیزات ردیابی صدا همچنین ایستگاه های اندازه گیری حمایت الکترونیکی را تولید می کند. سازمان جاهد خودکفایی نیروی دریایی سپاه همچنین تجهیزات جنگی الکترونیک را توسعه داده است تا برای کاربران سطح و زیر سطح مطابقت داشته باشد و با سامانه آمریکایی حاضر در منطقه خلیج فارس مقابله کند.
علاوه بر چشم انداز توانمندی های عملیاتی نیز نیروی دریایی سپاه همچنین یک شبکه ارتباطات فیبر نوری وسیع ایجاد کرده که توسط شرکت داخلی ساخته شده است تا در شرایط جنگی استمرار ارتباطات مطمئن را در سراسر ساحل خلیج فارس تضمین کند.

* سازمان و پایگاه‌های اصلی

آخرین گزارش ها از ایران حاکی از آن است که نیروی دریایی سپاه در حال واگذاری یا کاهش نقش امنیتی خود در دریایی خزر به نیروی دریایی ارتش است و در عوض، منابع خود را در سواحل حساس جنوب این کشور متمرکز می کند تا در آنجا نقشی مسلط تر ایفا کند و ناوگان سبک نیروی دریایی را برای فرماندهی بهتر این منطقه در اختیار گیرد.
نیروی دریایی ایران تاکتیک های دریایی متعارف را کنار می گذارد و به سوی شیوه های مورد توجه نیروی دریایی سپاه نظیر جنگ زیر سطح با استفاده از زیردریایی های کوچک پیش می رود. فرمانده نیروی دریایی ارتش اخیراً این تغییر رویه و فن آوری را یک "تجدید حیات" خواند.
نیروی دریایی سپاه پیش بینی می کند که در زمان جنگ، دشمن بالقوه تلاش خواهد کرد فرماندهی و کنترل آن را بر هم زند. این نیرو در واکنش به این اقدام یک ساختار فرماندهی غیرمتمرکز ایجاد می کند که مناطق مستقل و عملیات موضعی را در پیش گیرند. واحدهای رزمی کوچک، مستقل، متحرک و فعال نیز ساختار راهبرد دفاعی جدید "چیدمانی" تشکیل می شوند.
قایق های تندرو از ساحل مستتر شده یا محفظه ها و سایت های مخفی سرزمینی خارج خواهند شد و روی تریلرها به نقاط ساحلی حمل می شوند و دستور مأموریت دریافت می کنند مبنی بر این که به ادامه ارتباط با زنجیره فرماندهی نیاز ندارند. هر یگان از این گروه ها یک بخش از عملیات را بر عهده خواهد گرفت تا در یک درگیری نظامی بتواند تأسیسات دریایی دشمن یا آمد و شد در دریا را مورد هدف قرار دهد. نیروی دریایی سپاه در چنین شرایط جنگی انتظار می رود نظیر آنچه که در جنگ ایران و عراق رخ داد، از سوی یک پست فرماندهی فعال هدایت شود.