سرگذشت هواپیماهای VIP در ایران

1- 1001 (Boeing 707-386C) نام این بویینگ که توسط شاه  سابق خریداری شد قبل از انقلاب شاهین بود .شاهین در زمان خود گران ترین هواپیمای جهان بود. در آن زمان بر روی شاهین بیش از 300 میلیون تومان تجهیزات اضافی نصب شد و با 15 میلیون تومان اشیاء طلایی زینت داده شد. این هواپیما 6 توالت دارد که 5 توالت در قسمت عقب متعلق به همراهان و یکی که حتی سیفون آن نیز طلا است به شاه و همسرش تعلق داشت. در سالن ناهارخوری هواپیما یک میز 40 تکه وجود دارد که 6هزار ساعت برای منبت کاری ، روی آن کار شده و ارزش آن میلیون ها تومان است. اتاق خواب آن رویایی و دیدنی است و می توان آن را یک موزه کوچک دانست. قصری که در داخل بویینگ بنا شده قیمت هواپیما را تا 800میلیون تومان بالا برده بود. در این هواپیما تمام دستگیره های درهای ورودی و داخلی و تمام وسائل روشویی و شیرهای آب سرد و گرم حمام از طلا است. ساعتهای تمام طلایی در اتاق کار شاه در هواپیما زمان را به وقت گرینویچ ، وقت مقصد و وقت محلی نشان می داد. شاه با دستگاه های طلایی مقابل خود در اتاق کار می توانست موقعیت ، سمت حرکت ، ارتفاع پرواز و سرعت هواپیما را کنترل کند. بار مشروب داخل اتاق ناهارخوری هواپیما نیز از جمله گران ترین بارهای مشروب بود که با چوبهای بسیار مرغوب و گران مشبک کاری شده و ظروف داخل آن از طلا و نقره بود. از این قصر طلایی پرنده ، همواره 20 دژبان نگهداری می کردند و ورود به آن مستلزم داشتن کارت مخصوص بود. معرف پروازی این هواپیما BLUE FLIGHT 1 بوده است. این همان هواپیمایی است که شاه  مخلوع را در 26 دی 1357 از ایران خارج کرد و در اسفند ماه همان سال توسط خلبان مخصوص شاه ، سرهنگ خلبان بهزاد معزی به کشور بازگردانده شد. هواپیمای شاهین ، پس از انقلاب به 1001 تغییر نام داد و با معرف پروازی معراج ، پرواز می کند. هم اکنون از این هواپیما برای سفر های سران کشور استفاده میشود . تعمیر و نگهداری این هواپیما ی  بر عهده نیروی هوایی ارتش است. 2- 1002 (Boeing 707-370C) این بویینگ 707  در اصل یک فروند 707 سوخترسان می باشد که تبدیل وضعیت داده و به عنوان یک هوا÷یمای تشریفات توسط مقامات کشور مورد استفاده قرار می گیرد. این هواپیما همانند 1001 برای سفر های سران کشور  استفاده میشود. تعمیر و نگهداری این هواپیما نیز بر عهده نیروی هوایی ارتش است. 3- EP-AGA) Boeing 737-286C) این بویینگ  پیش از انقلاب متعلق به هویدا بود و پس از انقلاب توسط مقامات و سران کشور مورد استفاده قرار می گیرد. از این هواپیما بیشتر در سفر های استانی رئیس جمهور و سفرهای داخلی و منطقه ای سران ارشد کشور استفاده میشود. این هواپیما ساخت 1977 میباشد اما باوجود سن زیاد ساعات پروازی کمی دارد و همچنان می تواند نقش خود را بخوبی بازی نماید. تعمیر و نگهداری این هواپیما بر عهده هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران ( هما ) میباشد. 4-EP-AGB) Airbus A321-231) این ایرباس که جوان ترین هواپیمای تشریفاتی موجود در ایران است در زمان ریاست آقای خاتمی سفارش داده شد اما به دلیل کارشکنی طرف فرانسوی با شکایت ایران و پیگیری حقوقی انجام شده این هواپیما در زمان آقای احمدی نژاد وارد کشور شد. به غیر از رئیس جمهور سران و مقامات کشور از این هواپیما در سفرهای داخلی و خارجی خود استفاده می کنند. برای دکوراسیون داخل این هواپیما 20 میلیون دلار هزینه شده و دارای امکانات زیادی مانند سالن کنفرانس ، ارتباط اینترنتی و ماهواره ای است. تعمیر و نگهداری این هواپیما هم بر عهده هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران میباشد. این 4 هواپیما که در بالا مشخصات آنها نوشته شده اصلی ترین هواپیماها برای حمل سران ارشد و مقامات کشور میباشند .به غیر از این 4 فروند هواپیما دو فروند هواپیمای تشریفاتی دیگر نیز قبلا استفاده میشد که هم اکنون از رده خارج و با رجیستر های EP-PLN ( متعلق به خانواده شاه مخلوع) و EP-GDS ( متعلق به خود شاه ) در نمایشگاه هوایی تهران برای نمایش عمومی به عنوان موزه نمایش داده میشود. برای حمل افراد و هیئت های مهم سیاسی و نظامی نیز از هواپیمای فالکون استفاده میشود که در زیر بطور خلاصه به آنها اشاره می کنیم. 9001 : Falcon 20F 9002 : Falcon 20F 9003 : Falcon 20F 9016 : Falcon 20F 9011 : Falcon 50EX(EP-TFA) 9012 : Falcon 50EX(EP-TFI) فالکون 50 های مورد استفاده در جریان جنگ اول خلیج فارس به ایران پناهنده شده اند تعمیر و نگهداری تمامی این فالکون ها به عهده نیروی هوایی ارتش است. در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی یک فروند ایرباس 340 تشریفاتی که متعلق به سلطان برونئی بود خریداری شد و طبق شنیده ها 200 میلیون دلار بابت این هواپیما پرداخت شد ولی هیچ گاه به ایران تحویل داده نشد وسرنوشت این هواپیما در هاله ای از ابهام قرار دارد. در سفرهای خاص مانند سفر رئیس جمهور به آمریکا از هواپیماهای بویینگ 747 ایران ایر استفاده میشود زیرا به غیر از بویینگ 707 برد هیچ کدام از هواپیماها به آمریکا نمیرسد و بویینگ 707 ها به دلیل آلودگی صوتی و فرسودگی در سفر به آمریکا استفاده نمی شود  در پایان عکسی از بوئینگ ۷۲۷ تشریفات کشورمان که از جزئیات مربوط به آن اطلاع خاصی موجود نیست فقط به این نکته نیز می توان اشاره نمود که تا اوایل دهه نود میلادی در حال خدمت بوده است.   با توجه به شرایط سیاسی کشور و مسافرت های پیاپی مسئولین کشور عزیزمان ایران می بایست  تدابیری اندیشیده شود تا به ناوگان هواپیماهای تشریفات کشورمان افزوده و از مستهلک شدن بیشتر هواپیماهایی که در حال حاضر در حال خدمت می باشند جلوگیری گردد.همین جا می بایست از زحمات بی دریغ و فداکارانه پرسنل و تکنسین های نیروی هوایی کشورمان که توانسته اند پیرمردی چون 1001 را همچنان پرافتخار به پرواز درآورند تشکر نمود.سپاسگزاریم  منبع : انجمن هوافضا (با تشکر ازعشق پرواز عزیز)