مجله هوایی
در نگاه کسانی که پرواز را نمی فهمند هرچه بیشتراوج بگیری کوچکتر دیده می شویدمجله هوایی
در نگاه کسانی که پرواز را نمی فهمند هرچه بیشتراوج بگیری کوچکتر دیده می شویدپروژهء بازیگر صلح(ارتقای فانتوم دی های ایرانی)
پروژهء بازیگر صلح(ارتقای فانتوم دی های ایرانی):
در سال 1357 هشت فروند از F-4D های نیروی هوایی تحت برنامه بازیگر صلح به جستوجوگر های IRST Housing به همراه RHAW پیشرفته و جدید و همچنین هدف گذار لیزری AN/AVQ-9 ملقب به Zot Box گردیدند،که به این فانتومها توانایی استفاده از بمبهای هدایت لیزری از جمله GBU-10 Paveway I را می دادند. پس از انقلاب نیروی هوایی 20 کیت بمبهای هدایت تلویزیونی GBU-8 و GBU-9از ایالات متحده دریافت میکند ،تقریبا همهء کیتهای GBU-8 پس از جنگ باقی میمانند. طی پروژه ای تصمیم بر ساخت بمب هدایت تلویزیونی جدید توسط نیروی هوایی تحت نام قدر گرفته میشود، طی این پروژه بیش از 10 بمب Mk-84 بوسیلهء کیتهای هدایت اپتیکالی GBU-8 به بمبهای مجهز به موشک میشوند موتور این بمبها موتور موشک ضدهوایی AIM-120B هاک بود که در آن زمان هنوز تعداد زیادی از آنها باقیمانده بود نام این بمب GBU-67/B قدر نام داشت و از سلاح معدود فانتوم دی های ارتقا یافته باقیمانده از جنگ ایران و عراق بود.
Free Image Hosting by ImageBam.com
در 4 اکتبر دو فروند F-4D مسلح به بمب های لیزری(paveway I) جنگنده ها در ارتفاع پایین وارد حریم هوایی عراق شده و اهداف خود را در 150 مایلی داخل عراق بدون هیچ تحدیدی مورد حمله قرار دادند
هدف ایستگاه استخراج نفت بازرجان واقع در 32 مایلی شمال ناصریه بود که توسط بمب های لیزری GBU-10 از فاصله 5 مایلی مورد هدف قرار گرفتند
پیش از انقلاب شاه به طور عمده خرید های تسلیحاتی از ایالات متحده داشت در آن زمان USAF در جریان جنگ ویتنام از بمب های لیزری GBU-10 بشکل گسترده استفاده نموده بود در نتیجه زمانی که ایران اولین سری F-4D خود را دریافت نمود در خواست مجهز شدن فانتومهای خود به این سیستم شد، IIAF تلاش زیادی کرد تا پکیج جدید لیزری آمریکا تحت عنوان Pave Knife را خریداری نماید سیستم Pave Knife در واقع برای فانتوم طراحی نشده بود در عوض این سیستم در قالب غلاف بزرگی در سمت چپ قسمت داخلی بال نصب شده بود
فانتوم های مجهز به این سیستم دارای یک صفحه نمایش تلوزیونی در عقب کاکپیت بودند که مستقیما تصاویر ارسالی از دوربین بمب را نمایش میداد
با این وجود پنتاگون موافق صادارت این سیستم به ایران نبود ولی در نهایت در طی توافق نامعلومی تعداد کمی از این سیستم تحت برنامه بسیار محرمانه ای به ایران صادر شد این سیستم در USAF تغییر نام یافت به AVQ-9 Pave Light/paveway I
سیستم paveway I توسط خلبانان آمریکایی به نام Zot Box شناخته میشد و تحت این نام نیز به خدمت ایران در آمد.شایان ذکر است اولین نیروی هوایی که پس از آمریکا این سیستم را به خدمت گرفت ایران بود (سیستم Zot یک سامانه نیمه فعال لیزری کمکی نصب شده بر روی F-4D و مجهز به یک تلسکوپ بسیار قوی واقع در کابین عقب بود.محدوده دید میدانی محدود بود ولی زمانی که کاربر سیستم هدف را روی تلسکوپ خود روی یک خط مشاهده میکرد میتوانست سیستم لیزری را فعال نماید و بعد از مشخص نمودن هدف به سوی آن شلیک نموده و منتظر انهدام آن باشد در حالی که در امنیت به سوی پایگاه خود در حال بازگشت است.)
paveway I به خوبی قابلیت خود را در جریان جنگ نشان داد جنگنده ها در نهایت آسودگی در فاصله امن از اهداف خود اقدام به پرتاب بمب ها نموده و بازمیگشتند تنها ایراد این بود که F-4D میبایست در وضعیت ثابت بدون تغییر جا در ارتفاع متوسط یا بالا اقدام به هدف گیری و شلیک بمب های لیزری خود بنماید و تا پایان کار در مجاورت هدف باقی بماند با وجودی که این سیستم امکان در امان ماندن F-4D از پدافند هوایی هدف را میداد ولی در عمل آن را به هدفی بیدفاع برای دشمن بدل مینمود .
در هنگام شروع جنگ ما به اندازه کافی بمب لیزری در اختیار داشتیم اما هیچگاه نتوانستیم به اندازه کافی و شایسته از آنها بهره ببریم که مهمترین دلیل آن را شاید باید این دانست که تنها 15 سامانه کابین عقب تحویل شد که تنها نیمی از آنها در وضعیت عملیاتی باقی مانده بود
از این گذشته نیروی هوایی توان کافی برای سرکوبی پدافند هوایی و اثر گذاری را برای مدت زمان زیاد را نداشت تا به جنگنده های F-4D اجازه دهد بعد از شلیک بمب های خود برای حفظ قفل های لیزری خود در منطقه هدف به سلامت باقی بمانند در نتیجه تعدادی از F-4D ها پس از شلیک بمب های لیزری خود در مدت انتظار ساقط گردیدند
در حقیقت تمام F-4D های سالم باقی مانده در جریان پاسخ حمله عراق در سپتامر 1980 در گیر نبرد سنگینی شدند
فرمانده اسکادران 306 سرهنگ رضا محمد بین دو تا چهار F-4D به پایگاه وحیدی ارسال نمود تا برای حمله به پلها, انبار ها , نیروکاه های برق کمک نمایند در هنگام شروع جنگ IRIAF دارای 300 کیت GBU-10A در اختیار داشت و از آنها برای تغییر بمب های Mk-82 آیرون بمب به بمب لیزری (LGB) استفاده نمودند در دوران تمرین خلبانان نیروی هوایی موفق شده بودند از هر ده بمب شلیک شده 8 بمب را به هدف برسانند.اما در آن زمان توسط هیچ دشمنی تحدید نمیشدند و جنگنده های Mig-21MF و موشکهای پدافند هوایی SA.6 حضور نداشت ولی خلبانان با شجاعت خود و بدون داشتن هیچ پوشش و دفاعی به اهداف مورد نظر خود حمله مینمودند.
Free Image Hosting by ImageBam.com
در 1979 چهار کیت RHAWS ارتقاع برای F-4D دریافت شد و 6716-3 یکی از چهار جنگنده ایست که این کیت ها روی آن نصب شد از آن پس از این جنگنده بیشتر به عنوان لیدر استفاده میشد. در جریان عملیات معروف حمله 9 فروند فانتوم به پایگاه های H3 در 4 آپریل 1981 این هواپیما شرکت داشت و در جریان این عملیات با قلاف ECM از نوع ALQ-101 و بمب های bl-755 مجهز بود این هواپیما عمر خود را دراسکادران 71 گذراند و همچنان در خدمت است.
پس از 30 روز از شروع جنگ 5 فروند از F-4D ها در جریان نبرد از دست رفتند و سه فروند نیز در هنگام انجام ماموریت با بمب های لیزری آسیب دیده بودند و این در مقابل آسیب های کوچکی بود که به اهداف عراقی وارد آمده بود در عوض در مدتی در همین حدود، تنها یک F-4D ساقط گردید و دو فروند در هنگام استفاده از Mk-82 آسیب دیدند
در نتیجه این تلفات تمامی ماموریت های LGB استفاده از بمب های لیزری از سوی سر فرماندهی نیروی هوایی متوقف شد در حقیقت در صورت ادامه این ماموریت ها با این سرعت از دست رفتن هواپیماها در کمتر از 60 روز هیچ F-4D در نیروی هوایی باقی نمی ماند.
ترجمه: محمد حسین جهان پناه
منبع:
http://www.daneshju.ir/forum/550/t18979-2.html
