در جریان نمایشگاهی در بهار 1989 در بغداد، یک فروند نمونه هشدار دهنده زودهنگام هوابرد هواپیمای حمل و نقل استانداردIl-76TD که گفته می شد به وسیله نیروی هوایی این کشور مورد اصلاح قرار گرفته بود، به نمایش گذاشته شد. این هواپیما که بغداد-1 نام گرفته بود، به یک رادار تجسسی تایگر طرح تامسون سی اس اف فرانسه و ساخته شده در عراق مجهز بود که به صورت وارونه در محفظه ای از جنس پلاستیک تقویت شده با الیاف شیشه (GFRP) در محل در بارگیری دم هواپیما قرار داشت. رادار زمینی تایگر تحت امتیاز فرانسه در عراق تولید می گردید و به منظور تطابق آن با کاربرد جدید هوابرد و رفع اختلالات ناشی از پستی و بلندی های زمین (Clutter) تغییراتی بر روی آن انجام گرفت.
مجموعه ای از سیستم های رادیویی و راداری تامین کننده تدابیر پشتیبانی الکترونیکی (ESM) نیز بر روی این هواپیما نصب شده است.
در این مدل چهار کاربر می توانند اهداف واقع در 350 کیلومتری را با زاویه ادعایی بسیار بیشتر از 180 درجه کشف، شناسایی و ردگیری کند. گفته می شود بغداد-1 در واپسین مراحل جنگ ایران و عراق به کار گرفته شد. مولد برق سیستم، ساخت عراق بوده و انتقال اطلاعات به زمین از راه صدا یا خط انتقال مستقیم (همزمان) داده، انجام می گیرد.
به گفته یک سخنگوی نظامی امریکا، عراق در آغاز عملیات طوفان صحرا دارای یک فروند بغداد-1 بوده است که در طی روزهای جنگ به ایران گریخت.
این هواپیما اکنون در پارکینگ تیپ ترابری مهرآباد مدتهاست زمینگیر است.
منبع:www.aerospacetalk.com(با تشکر از کیوان عزیز)
به گزارش پایگاه اینترنتی دویچهوله (رادیو آلمان)، تورنادو، پرسرعت ترین جنگنده ارتفاع پایین، حملکننده موشکهای هوا به هوا، هوا به زمین، ضد کشتی، موشکهای کروز، مسلسل و بمب تا هشت هزار کیلوگرم و شعاع شناسایی تا یکهزار و ۲۰۰کیلومتر هستند، بدون آنکه در صفحه رادار ظاهر شوند. این هواپیماها با قابلیت پرواز در کمترین ارتفاع ممکن با بالاترین سرعت و در هر شرایط جوی، دارای سیستم رادار تعقیب جنگندههای دیگر، ظرفیت حمل سلاح و تجهیزات بیش از هشت هزار کیلوگرم، حمل و پرتاب راکت و بمبهای مختلف از جمله موشکهای کروز، راکتهای هوا به هواو راکتهای ضد کشتی در نوع خود بینظیر هستند. سیستم شناسایی تورنادو حتی از ارتفاع دو هزار متری، کوچکترین اهداف زمینی را شناسایی میکند. شعاع شناسایی محدودهای تا هزار و ۲۰۰کیلومتر را دربرمیگیرد. این جنگنده بمب افکنهای جاسوسی، میتوانند تا ارتفاعی نزدیک به سطح درختان جنگلی پایین بیایند، ارتفاعی حدود ۶۰متر بالای زمین که حتی در شرایط اضطراری تا ۳۰متر هم کاهش پیدا میکند. ویژگی خاص بعدی، ردیابی رادار دشمن است. سنسورهای مخصوص تورنادو این هواپیما را از صفحه رادار دشمن محو میکند و تورنادو بدون اینکه در صفحه رادار ظاهر شود مسیر رادار دشمن را ردیابی و منهدم میکنند. طرح ساخت هواپیماهای تورنادو که در زمان حاضر جزو جنگندههای پیشرفته دنیا به شمار میآیند، ۴۰سال پیش برای اولین بار ارائه شد. طرحی که آغاز تحولی عظیم در صنعت هواپیماهاسازی بود. آن زمان شش کشور آلمان، فرانسه، ایتالیا، کانادا، هلند و بلژیک توافقنامه همکاری ساخت نوع تازهای از جنگندهها را امضا کردند و پس از مدتی انگلستان نیز به این جمع پیوست. هدف از ساخت این هواپیماها، تجهیز یگان هوایی برای دفاع بهنگام بروز جنگ عنوان شد. طرحی که بعدها تنها توسط سه کشور انگستان، آلمان و ایتالیا دنبال شد. بر اساس یک توافق مشترک، طراحی بدنه هواپیما به متخصصان آلمان، جلوی بدنه و دم هواپیما به متخصصان انگلیس و بالها به متخصصان ایتالیایی سپرده شد. مدتی پس از پرواز اولین مدل این نمونه، این هواپیمای بینام تورنادو به معنای گردباد نام گرفت. اما پس از تولد تورنادو، هر کدام از کشورهای سازنده به تکمیل طرح اولیه و طراحی مدلهای تازهتری پرداختند. در طراحی نمونههای بعد از طرح هواپیماهای "اف "۱۴نیز استفاده شد. در آغاز دهه نود میلادی، آمریکا نیز تصمیم گرفت ناوگان هوایی خود را به تورنادو مجهز کند. تصمیمی که بعدها تغییر پیدا کرد و جنگندههای "اف "۱۶ جایگزین آنها شدند. اما تورنادوها با طراحی موتورهای پیشرفتهتر و تغییراتی در کابین هواپیما مدل به مدل قدرتمندتر شد. مدلی که ارتش آلمان در اختیار دارد با داشتن مخزن سوخت اضافی و قابلیت سوختگیری هوایی قادر به پرواز تا دورترین نقاط است. از این هواپیماها پیش از این در جنگ کوزوو، درگیریهای اوکراین، جنگ کویت و جنگ عراق استفاده شده است. در جنگ دوم عراق به کمک سیستمهای شناسایی و ردیابی تورنادو، قسمت اعظم ناوگان هوایی عراق در آشیانهها ردیابی و منهدم شدند. هواپیماهای تورنادو در اصل جنگده بمب افکنهایی هستند که به غیر از کشورهای آلمان، انگلستان، ایتالیا و عربستان سعودی نیز آنها را در اختیار دارند.
Su-30 در آسیا پاسیفیک
یک بررسی در موجودی هواپیماهای نیروهای هوایی منطقهء آسیا - اقیانوس آرام، بر این موضوع دلالت دارد که اغلب این کشورها، از هواپیماهای قدیمی و منسوخ ساخت ایالات متحده نظیر F-4 و F-5 استفاده میکنند و تنها در معدودی از نیروهای هوایی این منطقه، تا حد اندکی از هواپیماهای جدیدی نظیر F-16 و F/A-18 استفاده میشود.
نیروی هوایی هند، جنگنده سوخوی Su-30MKI را خریداری کرده است که توان بالقوه و بسیار بالایی را به نیروی هوایی هند بخشیده است؛ پیشتر از این، خرید جنگندههای Su-27 توسط ویتنام و Su-30MKK توسط چین، باعث توسعهء بیشتر و کمک به توازن قوای مسلح بین نیروهای هوایی منطقهء آسیا – اقیانوس آرام شده بود.
در بازار رقابت برای خرید هواپیماهای نظامی در منطقهء آسیا- اقیانوس آرام، به علت خرید سوخوی30 توسط نیروی هوایی هند، توان بالقوهء مورد نیاز منطقه، جهت خریدهای ویژه و مناسبتر، افزایش یافته است و هیچ کشوری، حاضر به خرید جنگندههای قدیمی و نامناسبی نظیر Chengdu F-7 نمیباشد.
«قابلیتهای پروازی»، «ویژگیهای شاخص تکنیکی» و «توان رزمی» هر هواپیماهای جنگنده، به وظائف تاکتیکی و محیط انجام ماموریتی که از ابتدا و در زمان طراحی برایش در نظر گرفتهاند، برمیگردد. این فاکتورها، میتواند عامل تمایزی بین جنگندههای روسی و سایر هواپیماها باشد. برای مثال شکاری – رهگیری F-14 تامکت، از ابتدا برای محافظت ناوهای هواپیمابر ایالات متحده در برابر موشکهای ضدکشتی دوربرد یا موشکهای کروز پرتابی بمبافکنهای روسی، طراحی و ساخته شد؛ ضمن اینکه توان بسیار بالقوهای برای هدفگیری BVR (دوربرد یا ماورای دید) هواپیماهای مهاجم داشت. اما پس از فروپاشی اتحاد شوروی، و نبود تهدیدی بالقوه برای ناوگان ایالات متحده، شاهد آن هستیم که این شکاری – رهگیری بیهمتا، به موزههای ایالات متحده منتقل میشود؛ زیرا دیگر خطری از نوع موشکهای کروز دوربرد و ضدکشتی، به هیچ وجه و در هیچ نقطهء جهان، ناوگان ایالات متحده را تهدید نمیکند.
در طراحی جنگندهء Su-30MKI، جزئیاتی که باعث توانمندی سوخوی27 شده بود، لحاظ شده است و از این رو سوخوی30 ویژهء نیروی هوایی هند که Su-30MKI نامیده میشود، کاملن بر جنگندهء برتری هوایی سوخوی27 برتری دارد و دارای ویژگیها و قابلیتهای بسیار پیشرفتهای نسبت به سوخوی27 شده است.
جنگندهء برتری هوایی = air-superiority fighter
البته باید به این نکته توجه کرد که مقایسهء Su-30MKI که هواپیمایی در کلاس جنگندههای سنگین قرار دارد و قیاس آن با هواپیماهایی نظیر F-16C سری Block50/60 و F-18E/F، صحیح نمیباشد؛ زیرا Su-30MKI از نظر تئوری، در ردهبندی متفاوتی از این جنگندههای آمریکایی قرار دارد؛ و این جنگندهها، هرکدام بر اساس نیاز بالقوهء منطقهء رزمی خود، طراحی و ساخته شدهاند.
برای مثال، جنگندهء F-18E/F که بر اساس طرح هواپیمای F/A-18 ساخته شده است، دارای قابلیتهای ضربتی مشخصی میباشد که از این لحاظ، به جنگندهء روسی سوخوی30، شباهت بیشتری پیدا میکند.
نمایشگاه هوایی برلین: جنگندهء مشهور روسی Su-37 در کنار F-16C آمریکایی
در طراحی جنگندهء Su-30MKI، تمام جزئیات Su-37 و حتا بیشتر از آن، لحاظ شده است.
اصول اولیهء تاکتیکها و شاخصهای تکنیکی که مشخص کنندهء قابلیتهای یک هواپیما هستند، شامل «قابلیتهای پروازی»، «سیستمهای آویونیک» و «ویژگیهای مهمات قابل حمل» میباشد. تحلیلگران هواپیماهای جنگنده، بر اساس این شاخصها، اقدام به مقایسهء هواپیماها و سطح تکنیکیشان میکنند.
در طراحی ساختاری و نحوهء پیکربندی آئرودینامیکی جنگندهء Su-30MKI، از آخرین دستآوردهای تحقیقاتی و تکنولوژیکی بدست آمده، استفاده شده است به طوری که این هواپیما را در برخی موارد در کلاسی بالاتر از جنگندههای نسل چهارم قرار میدهد. این جنگنده در طبقهبندی هواپیماهای سهباله (triplane) قرار میگیرد، بدین معنی که به جز بال معمول هواپیما، دو بالچهء کوچک نیز در جلوی هواپیما تعبیه شده است. Su-30MKI دارای بدنهای کشیدهتر بوده و اندازهء ریشهء بالهایش نیز افزایش پیدا کرده است. تاثیر متقابل بالچههای کوچک جلوی هواپیما و اندازهء ریشهء بال افزایش داده شده، باعث ایجاد جریان گردابی سازگار با بال هواپیما میشود و بدین طریق، پسای ایجاد شده، کاهش مییابد.
طراحی هواپیماهای F-16 و F-18، به اوائل دههء 1970 باز میگردد؛ اما در مقام قیاس، راندمان آئرودینامیکی هواپیمای جنگندهء Su-30MKI، همانند تمامی هواپیماهای مشتق شده از خانوادهء سوخوی27، در بین تمام هواپیماهای حال حاضر جهان، بیهمتاست و دارای بازدهی بیشتری حداقل به میزان 50 تا 100 درصد نسبت به سایر جنگندههاست.
راهی که برای طراحی و ساخت جنگندهء موفق Su-30MKI پیموده شد، آخرین روش و برنامهء مدرن سازی هواپیماهای جنگنده قدیمی به شمار میرود که اجرای چنین روشی، باعث تولد جنگندههای بسیار موفقی نظیر F-16C/D Block 60 و F/A-18E/F Super Hornet نیز شده است. در اغلب این جنگندههای بهینه شده، مساحت بال و طول بدنه افزایش یافته و تغییرات عمدهء ساختاری نسبت به طرح اولیهشان به وقوع پیوسته است.
مانور پذیری
موتورهایی با قابلیت تغییر بردار رانش (یعنی با خروجی اگزوز متحرک) بر روی Su-30MKI تعبیه شده است که این جنگنده را قادر میسازد مانور سنگین موسوم به «کبرا» را انجام دهد. در انجام این مانورهای سنگین، زاویهء حمله به رقم 180 درجه نیز میرسد. انجام این گونه حرکات پروازی، تنها یک مانور آکروباتیک به شمار نمیروند بلکه در ردهء «ابر مانور» قرار میگیرند که در هنگام نبرد نزدیک هوایی، بسیار کارآمد هستند. این در حالی است که حداکثر زاویهء حمله در F-16 به 30 درجه و در F-18 به 40 درجه محدود میشود و این هواپیماها نمیتوانند با حداکثر مهمات بارگذاری شده، به حداکثر زاویهء حملهء خود، دست پیدا کنند.
ابر مانور = SuperManeuverability
مطابق ویژگیهای معمول در امر مانورپذیری هواپیماهای جنگنده، تمامی این جنگندهها (F-16 و F-18 ) به یکدیگر شباهت دارند؛ در حالی که مطابق با ارزیابیهای اولیه، ابرمانورپذیری جنگندهء Su-30MKI، باعث احتمال 30 درصد برتری در نبردهای نزدیک هوایی میشود.
تمامی هواپیماهای جنگی، قابلیتهای گوناگونی برای پشت سر گذاشتن مشکلات ناشی از عدم دقت در استفاده از تسلیحات دارند. برای حل این مشکل، در جنگندهء Su-30MKI جهت افزایش کارایی رزمی خدمه، از وجود یک کمک خلبان (اپراتور) استفاده شده است که افزایش دقت در هدفگیری تسلیحات و یا انجام پذیر شدن ماموریتهای گروهی را فراهم می آورد.
سیستم های الکترونیک
اما نقش سیستم های الکترونیک یا آویونیک هواپیماهای جنگی، روز به روز در حال رشد و توسعه می باشد. در جنگندهء Su-30MKI زیرمجموعه ای از سامانه های اصلی، نظیر سیستم های ناوبری، ادوات مخابراتی و آلات دقیق داخل کابین، با انجام مناقصه و مشارکت کمپانی های خارجی طراحی و توسعه یافته اند؛ در نتیجه، این ادوات، از نظر سطح تکنولوژیکی، با بهترین تولیدات کمپانی های خارجی، برابری خواهند نمود.
مزیت های فوق العادهء رادار جنگندهء Su-30MKI از جهت برد شناسایی، پویش قطاع ها و مصونیت بالا در برابر اغتشاشگرهای الکترونیکی دشمن، آن را در بین پرتاثیرترین رادار هواپیماهای جنگنده در جهان، جهت عملیات دوربرد شکار هواپیماها قرار داده است.
امروزه جنگنده های مدرن روسی نظیر Su-30، به سیستم های بسیار پیشرفته الکترواپتیکالی مجهز هستند. به وسیلهء این سیستم ها، می توان اهداف را جستجو و یافت کرد و بر رویشان قفل نمود. این سیستم همچنین می تواند به طور خودکار بر روی سطح زمین یا پهنهء آسمان، به جستجوی اهداف پرداخته و آنها را با تسلیحات هدایت شونده، به راحتی مورد اصابت قرار دهد. از جملهء سیستم های الکترواپیتکالی به کار رفته در Su-30 و MiG-29، می توان به جستجوگر مادون قرمز IRST اشاره کرد. این سیستم، مستقل از رادار، به کشف اهداف می پردازد، از این رو، به هنگام قفل بر روی اهداف هوایی، دستگاه «گیرندهء اخطار راداری»، پیغام خطر را برای خلبان هواپیمای دشمن، پخش نمی کند و خلبان متوجه رهگیری شدن هواپیمایش نمی شود.
همچنین استفاده از مکان یاب اپتیکالی و سایت نشانه روی نصب شده داخل کلاه خلبان، کمک شایانی به دقت هدفگیری اهداف هوایی می نماید.
IRST مخفف Infrared Search and Track
گیرندهء اخطار راداری = Radar Warning Receiver یا RWR
سایت نشانه روی داخل کلاه خلبان = Helmet-Mounted Sight یا HMS
سیستم با دقت بسیار بالای هدفگیری و ضد اغتشاش به کار رفته در Su-30 که با رادار بسیار پیشرفته، هماهنگ شده است، به راحتی امکان هدفگیری دقیق اهدافی فراتر از 50 کیلومتر را فراهم می آورد که حاکی از توسعهء راندمان رزمی کلی جنگنده نسبت به Su-27 می باشد.
سایت نشانه روی داخل کلاه خلبان، تنها برای هدفگیری جنگنده های دشمن کاربرد دارد، در حالی که سیستم های الکترواپتیکالی، عمدتن برای کشف و انهدام اهداف زمینی استفاده می شوند. این سیستم روسی، مشابه سیستم LANTIRN جنگندهء F-16 و ATFLIR جنگندهء F-18E/F می باشد؛ هرچند که سابقهء استفاده چنین سیستمی در جنگنده های غربی، بیشتر است.
LANTIRN یا Low Altitude Navigation and Targeting Infrared for Night
LANTIRN
ATFLIR یا Advanced Targeting Forward Looking Infrared
ATFLIR
توان حمل مهمات
در قیاس با F-16C سری Block 50، جنگندهء Su-30 حدود 20 درصد توان بیشتر برای حمل مهمات دارد که بدین جهت، زمان لازم جهت انهدام اهداف زمینی، برای یگان به خدمت گیرندهء Su-30، کاهش می یابد. یعنی در یک سورتی پرواز، 5 فروند جنگندهء Su-30 به اندازهء 6 فروند F-16C قابلیت حمله به اهداف زمینی را پیدا می کنند؛ به ویژه اگر از بمب به جای موشکهای هدایت شونده استفاده نمایند. در این میان، از نظر بارگذاری مهمات، تنها جنگندهء سوپرهورنت F-18E/F با جنگندهء Su-30 برابری می کند.
نکتهء قابل توجه دیگر این است که از نظر تنوع به کارگیری تسلیحات، جنگنده های روسی، برتری قابل ملاحظه ای نسبت به F-16C سری Block 50/60 دارند و تنها جنگندهء سوپرهورنت F-18E/F با جنگندهء Su-30MKI قابل قیاس می باشد.
ملاقات یک جنگندهء F-18 استرالیا با Su-27 روسیه در آسمان
از نظر مکان یابی و حمله به اهداف هوایی در زوایای مختلف، قابلیت مانور و غیره، موشک کوتاه برد هوا به هوای R-73E یکی از تسلیحات اصلی به خدمت گرفته شده با Su-30MKI می باشد که کارکردی مشابه موشکهای کوتاه برد هوا به هوای غربی داشته و می شود گفت یکی از بهترین های کلاس خود می باشد.
اما موشکهای پرقدرت، بالستیک و دوربرد هوا به هوای مخصوص Su-30MKI، که بستگی به قابلیتهای رادار هواپیما دارند، امکان پیشگیری از حمله هوایی جنگنده های دشمن را می دهند و از نظر توان بالقوه، با رقبای غربی خود، برابر می کنند.
در Su-30 به طور استاندارد، 12 جایگاه حمل تسلیحات تعبیه شده است که امکان حمل ترکیبی از انواع مهمات هوا به هوا با قابلیت درگیری همزمان با چند جنگندهء دشمن را به این هواپیما می بخشند؛ بدین طریق، Su-30MKI توان دفع یک حملهء هوایی گسترده را دارد.
Su-30MKI دو برتری مهم نسبت به F-16C دارد که این برتری ها، یکی در زمینهء تعداد تسلیحات هدایت شوندهء هوا به زمین و دیگری در زمینهء دقت و قدرت فوق العادهء آنها در اصابت به اهداف زمینی می باشد.
قدرت تخریب بالای تسلیحات هدایت شوندهء هوا به زمین جنگندهء Su-30MKI، این امکان را می دهد تا اهداف بسیار مقاوم و حفاظت شده در زیرزمین را نیز به راحتی و دقت بالا منهدم سازد.
موشکهای میان برد هدایت شوندهء جنگندهء Su-30MKI می توانند از فواصل دور از دسترس پدافند دشمن، پرتاب شوند؛ اما جنگندهء سوپرهورنت F-18E/F، پس از سال 2005 به چنین موشکهایی مجهز شد. همچنین برای جنگندهء Su-30 موشکهایی هوا به زمین با قابلیت هدایت به وسیلهء ماهواره نیز پیش بینی شده است؛ هرچند در نمونه های صادراتی این جنگنده، همانند مدلهای فروخته شده به چین، هند، ونزوئلا و ایران، چنین امکانی حذف شده است.
برای جنگندهء Su-30MKI، موشکهای ضدکشتی و ضدرادار نیز پیش بینی شده است که از ای لحاظ، بر نمونه های غربی خود نظیر F-18E/F و F-16C کاملن برتری پیدا می کند.
مسلسل تعبیه شده در Su-30MKI دقت بسیار بالایی داشته و دارای گلوله های بسیار پرقدرتی می باشد که قدرت نفوذ در برخی خودروهای زرهی سبک را دارند؛ در حالی که مسلسل به کار رفته در F-16 و F-18، بسیار ضعیفتر بوده و تنها می تواند در نبرد نزدیک هوایی مفید واقع شود.
با در نظر گرفتن خصوصیات بی نظیر خانوادهء جنگنده های Su-30 که آن را از همتاهای غربی خود، کاملن متمایز می نماید، جنگندهء Su-30MKI که توسط چندین شرکت معتبر هواپیمایی، جهت نیروی هوایی هند، مورد بهینه سازی قرار گرفته است، به عنوان یکی از بهترین جنگنده های «چندکاره» در آغاز قرن 21 ام در نظر گرفته می شود.
جنگندهء چندکاره = Multirole Fighters
قیاس در نبرد هوایی دور
قابلیتهای هواپیماهای جنگی معمولن با مخلوطی از شاخص های بارز تعیین می شوند که کارایی کلی هواپیما را مشخص می سازند. بر اساس تخمین های اولیه، در نبرد هوایی از فاصلهء دور، جنگندهء Su-30MKI بدین ترتیب ارزیابی می شود:
* 20 درصد برتری نسبت به F-16C Block 50
* 15 درصد برتری نسبت به F-16C Block 60
* 12 تا 15 درصد برتری نسبت به F-18E/F
و این برتری، به دلیل «رادار با برد شناسایی بیشتر»، «امنیت بالا در برابر اغتشاشگرهای الکترونیکی»، «قابلیت کارکرد چندکاناله» و «مانورپذیری بسیار بهتر» می باشد.
قیاس در نبرد نزدیک هوایی
قابلیت ابرمانورپذیری جنگنده Su-30MKI و موشکهای هوا به هوای بهتر، به این جنگنده، برتری زیادی در «نبرد نزدیک هوایی» می بخشد؛ برتری این جنگنده در این حالت، به ترتیب زیر ارزیابی می شود:
* 10 تا 15 درصد برتری نسبت به F-16C Block 50
* 20 تا 30 درصد برتری نسبت به F-16C Block 60
* 15 تا 20 درصد برتری نسبت به F-18E/F
البته برخلاف Su30MKI، بارگذاری مهمات کامل در F-16C و F-18E/F، باعث کاهش قدرت مانورپذیری در نبردهای نزدیک هوایی می شود.
نبرد نزدیک هوایی = close air combat
نیروهای متخاصم: جنگندهء Su-30MKI هند و F-16A پاکستان
قیاس در عملیات علیه اهداف زمینی
اما در مقام قیاس جهت قابلیتهای عملیات زمینی جنگندهء Su-30MKI با رقبایش، این آمار را نیروی هوایی هند و روسیه بدست آورده اند:
* 50 درصد برتری نسبت به F-16C Block 50
* 100 درصد برتری نسبت به F-16C Block 60
و این برتری مطلق Su-30 نسبت به F-16 در عملیات زمینی، به دلیل رادار پرقدرت «مراقبت و کنترل آتش»، «طول عمر تعمیراتی بالای رادار»، «قابلیت مانورپذیری بهتر»، «توان بیشتر بارگذاری مهمات» و «برد پروازی بیشتر» هواپیمای سوخوی30 می باشد.
اما در مورد هواپیمای سوپرهورنت F-18E/F، که مدرن سازی شده و به دلیل آن، برد پروازش افزایش یافته، مهمات بیشتری می تواتد بارگیری نماید و رادار مراقبت و کنترل آتش نیز ارتقاء یافته است، از نظر قابلیتهای عملیات زمینی، با اختلاف 15 تا 20 درصد برتری سوخوی30، در پشت Su-30MKI قرار می گیرد.
سوخوی30: جنگنده ای همه کاره
مورد دیگر متمایز کننده جنگندهء Su-30MKI، قابلیت انطباق پذیری بالای آن می باشد. سوخوی30 می تواند در نقش یک شکاری رهگیر دوربرد همانند F-14 Tomcat عمل نماید، یا یک جنگنده ضربتی همانند F-16C باشد، یا به عنوان هواپیمای فرماندهی عملیات، پرواز نماید. این جنگنده، همچنین می تواند به عنوان رهبر گروه پروازی جنگنده های گروههای مختلف، نظیر رهبری و هدایت جنگنده های کلاس سبک وزن همانند MiG-21، عمل نماید و بر عملیات مشترک این گروههای مختلف، نظارت و تمرکز کند. به علاوه، سیستم دیجیتالی «پرواز با سیم» جنگندهء سوخوی30 به نام SDU-30MKI، به این جنگنده امکان آن را می دهد که در نقش یک هواپیمای رزمی آموزشی عمل نماید.
پرواز با سیم = Fly-By-Wire یا FBW
بر طبق مقایسه ای که شرح آن را در بالا خواندید، جنگندهء Su-30MKI دارای قابلیتهای رزمی و شاخصهای تکنیکی فوق العاده ای است که به این جنگنده قابلیت «برتری هوایی»، «دفع حملهء هوایی وسیع دشمن»، «پشتیبانی عملیات رزمی سایر گروههای هوایی»، «انهدام گستردهء اهداف زمینی و دریایی» و «اجرای عملیاتهای گوناگون اختصاصی» را می بخشد.
خودمختاری رزمی سوخوی30
جنگندهء Su-30MKI جهت انجام ماموریت در فواصل دور طراحی شده است و جهت انجام ماموریتهای دوربرد خود، خودمختار عمل می کند و نیازی به هدایت از طرف اپراتور زمینی ندارد. بر خلاف جنگنده های F-16 و F-18، قابلیتهای اصلی سوخوی30، در حین انجام عملیات در فواصل نزدیک آشکار نمی شود، ضمن اینکه سوخوی30، برتری خود را در عملیاتهای نزدیک نیز به رخ حریفان می کشد.
براساس برآورد انجام شدهء بالا، جای امیدواری بسیاری برای کارخانهء سوخو وجود دارد تا مشتریان بالقوهء سوخوی30، قابلیتهای رزمی این جنگنده روسی و رقبایش را در بازار آسیا – پاسیفیک، مورد سنجش قرار دهند و آن را انتخاب کنند.
منبع:military.mihanblog.com
پاورز به اتهام جاسوسی علیه امنیت ملی جماهیر شوروی برای آمریکا به ۳ سال زندان و ۶ سال کار اجباری محکوم شد اما پس از ۹ ماه در زندان با جاسوس حرفه ای شوروی در آمریکا به نام کلنل رودلف ایوانویچ بل مبادله شد
چند روزی بیش نیست که به پرواز در آوردن هواپیمای جاسوسی U-2 بر فراز بغداد
به مشاجره ای سخت بین هانس بلیکس، رئیس گروه بازرسان خلع سلاح سازمان ملل در عراق با مشاوران نظامی صدام حسین تبدیل شده است.
آمریکا هواپیمای جاسوسی U-2 را که بر آن لقب «اژدها خانم» گذاشته را بارها در آسمان عراق به پرواز در آورده است، اما این بار همراه با حضور بازرسان سازمان ملل متحد در عراق درخواست مجوز از دولت عراق کرده تا به بهانه همکاری با بازرسان سازمان ملل، اژدها خانم را به عملیات تجسسی موفقیت آمیز دیگری بفرستد. درخواست آمریکا برای به پرواز در آوردن این هواپیما، توجه تمامی رسانه های بین المللی را جلب کرده است و همه منتظرند تا ببینند در صورت اعزام این هواپیمای جاسوسی به عراق که به بهانه یافتن تسلیحات کشتارجمعی عراق انجام می شود، آمریکا چه بهره برداری های موازی از این عملیات خواهد کرد. دولت صدام حسین به شدت نسبت به این عملیات موضع گیری کرده و اصرار بازرسان سازمان ملل را در همراهی با آمریکا به نوعی غرض ورزی تشبیه کرده است. در عین حال هانس بلیکس، رئیس گروه بازرسان سازمان ملل در این خصوص گفت: «اینکه بغداد با پرواز U-2 موافقت نمی کند، نوعی امتناع ورزی از اجرای کامل قطعنامه ۱۴۴۱ است. »
دولت عراق اعلام کرده است در صورت نیاز بازرسان به عکسبرداری از تاسیسات عراق، باید عملیات پرواز با هواپیماهای خود عراق یا ماهواره انجام شود و «امیرالسعدی» مشاور ارشد صدام حسین به بلیکس اخطار داده است که «آمریکا و انگلیس موظف هستند پرواز U-2ها را در مناطق شمالی و جنوبی عراق متوقف کنند. »
اژدها خانم که چشم بینای نیروی هوایی آمریکاست، رقبای بسیاری هم در حیطه تجسس دارد که مشهورترین آنها SR-71 یا «پرنده سیاه» است و هنوز سریع ترین هواپیمای جاسوسی جهان به شمار می رود. نخستین مدل این هواپیما در سال ۱۹۵۵ میلادی توسط شرکت لاکهید ساخته شد و طراح اصلی این هواپیما را می توان «کلارنس کلی جانسون» ((Clarence Kelly Johnson دانست که تلاش های زیادی برای موفقیت این طرح کشید و طراحان هوا ـ فضای مشهور آن دوران بود. مهم ترین تحول در ساخت U-2در سال ۱۹۶۸ اتفاق افتاد که مدل جدید آن U-2R ساخته شد و حدوداً ۴۰ درصد بزرگ تر از مدل قبلی بود. سپس در سال ۱۹۸۰ دو مدل دیگر با نام های TR-1 ۱و ER-2۲ تولید شد که تمامی TR-1ها به ناتو فروخته شد. ER-2 ها نیز برای ناسا طراحی و تحویل داده شد.
این تغییرات برای هواپیمای توانمند U-2 کم بود. پس در سال ۱۹۹۲ تمامی U-2ها و TR-1ها بهسازی شدند. مثلاً موتور آنها که مدل J75 شرکت «پرت وویتنی» ((Pratt and Whitney با قدرت ۱۵۸۰۰ پوند بود به موتور جدیدی از شرکت جنرال الکتریک مدل F-118 با قدرت
GE-101 با قدرت۱۸۳۰۰ پوند تبدیل شد. تمامی سیستم های الکتریکی آن نیز به پیشرفته ترین نوع موجود در زمان مجهز شدند و یک سیستم هدایت کننده اتوماتیک دیجیتالی هم به آن اضافه شد. به علاوه سیستم موقعیت یاب جهانی GPS۳ و بعد از این تحولات تمامی آنها را با نام U-2S و U-2ST می شناسند. اولین پرواز U-2S در اکتبر ۱۹۹۴ با موفقیت تمام انجام شد. البته باید متذکر شویم که ER-2 ها نیز که در مرکز تحقیقات پروازی «درایدن» (Dryden) در ایالت کالیفرنیا بودند چنین تغییراتی را (تا حدودی) یافتند ولی نام آنها عوض نشد و هنوز با نام ER-2 شناخته می شوند.
این هواپیما تجهیزات جاسوسی زیادی از قبیل انواع حسگرهای الکترونیکی، رادیویی و دوربین های مختلف را با خود حمل می کند. این دوربین ها به گونه ای طراحی شده اند که بتوانند در سخت ترین شرایط جوی بهترین بازده را بدهند. در ارتفاعات بالا فشار بسیار زیادی بر خلبان وارد می شود و به همین جهت خلبانان U-2 از لباس های ضدفشار مخصوص در کابین استفاده می کنند، یعنی همان لباس های ضدفشاری که خلبانان در شاتل فضایی استفاده می کنند. اژدها خانم در تمامی عملیات از خود سوابق بسیار خوبی برجای گذاشته است. به جز در یک مورد .U-2 در ابتدا برای پرواز در ارتفاعات بالای جو شوروی در اواسط دهه ۱۹۵۰ طراحی شد تا در اول ماه مه سال ۱۹۶۰ یک فروند U-2 طی یک پرواز شناسایی که تحت نظر نیروی هوایی آمریکا نبود بلکه از طرف سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) هدایت می شد در خاک شوروی سقوط کرد و یکی از نکات جالب توجه این بود که از سال ۱۹۵۵ که اولین U-2 ساخته شد تا ۱۹۶۰ که یک فروند از آن سقوط کرد موضوع ساختش آن قدر محرمانه و سری بود که هیچ کشوری از وجود چنین پرنده ای آگاه نبود. در ۱۴ اکتبر ۱۹۶۲ سرگرد «ریچارد. اس هیسر» خلبانی یکU-2 برای اولین عکسبرداری از تاسیسات موشکی تهاجمی شوروی در کوبا را به عهده گرفت. تنها هشت روز بعد سرگرد رودلف اندرسون، هنگامی که در ماموریت مشابهی قرار داشت، توسط نیروهای دفاعی شوروی مورد هدف قرار گرفت و جان خود را از دست داد.U-2 همچنین در فعالیت نقشه برداری نیز فعال بوده است. مخصوصاً نمونه ER-2 که در خدمت ناسا است. پس از جنگ جهانی دوم، روابط شوروی و آمریکا رو به تیرگی و نظامی شدن گرایید. شوروی درخواست آمریکا برای وجود آسمان آزاد بین دو کشور را رد کرد و موجب ایجاد تنش هر چه بیشتر شد.
آمریکا به خاطر عدم اطمینان به شوروی، به پروازهای شناسایی در فضای بالای جو شوروی اقدام کرد و باز هم U-2 هواپیمای انتخابی برای ماموریت های جاسوسی اش بود. سازمان جاسوسی آمریکا (CIA) رهبری طرح را برعهده گرفت و با کنار گذاردن ارتش از صحنه موجب از بین بردن هرگونه احتمال نبرد فیزیکی شد. تا سال ،۱۹۶۰ ایالات متحده پروازهای بیشماری را بر فراز آسمان شوروی انجام داده بود. اما یک حادثه بزرگ برای سیا (CIA) رخ داد. یک هواپیمای جاسوسی U-2 با خلبانی فرانسیس گری پاورز ( Powers F.G) در نزدیکی اسود لوفسک سقوط کرد. این واقعه باعث ایجاد تفکرات منفی هر چه بیشتر بین آمریکا و شوروی شد. جزئیات این حادثه تا به امروز در پرده ای از ابهام قرار دارد. داستانی که از سوی دولت برای توجیه سقوط U-2 و دستگیری «گری پاورز»۴ به رسانه های جمعی و مردم داده شد توضیح می داد که این سقوط در اثر اصابت یک موشک زمین به هوا به این هواپیما بود. اما نکته مهم و جالب توجه این است که هواپیمای U-2 در مقابل سلاح های آن زمان غیرقابل دستیابی بوده و به گونه ای طراحی و ساخته شده بود که هیچ یک از موشک های شوروی نمی توانستند آن را هدف قرار دهند در اصل قابلیت اژدها خانم این بود که بالاتر از خط آتش دشمن پرواز می کرد. اگر این هواپیما در سقف ارتفاع معین خود پرواز می کرده است و سرنگون شده پس پرسش های بسیار زیادی به وجود می آید که پاورز چگونه نجات یافته است. این احتمال که او بر اثر شدت انفجار و یا فشار بیش از حد پرتاب (Ejection) در ارتفاع بسیار بالا جان خود را از دست می داد بسیار منطقی است. پس به راحتی می توان صحت و درستی این ادعا را زیر سوال برد. چندین تئوری برای بازگو کردن چگونگی سقوط هواپیمای جاسوسی گری پاورز مطرح شده است: ۱) گری پاورز در پایین ارتفاع شناسایی خود پرواز کرده و هواپیمای او توسط تسلیحات ضدهواپیمایی اتحاد جماهیر شوروی مورد اصابت قرار گرفته است. ۲) گری پاورز خود هواپیما را در خاک شوروی رها کرده است. ۳) یک بمب در هواپیما موجود بوده است.
نزدیک ترین و می توان گفت صحیح ترین نظریه درباره سقوط این هواپیما مربوط می شود به یک خلبان روس که درگیر ماجرای فرود U-2 بوده است. او ادعا کرده است که به او دستور داده شده بود که U-2 را مورد هدف قرار دهد. در حقیقت شواهد بسیار کمی برای حمایت از ایران ادعا وجود دارند. اما این موضوع به هر حال اوضاع را پیچیده تر کرد و در اصل هیچ کدام از این نظریات سقوط U-2 را توجیه نمی کند و هنوز این ماجرا در پرده ای از ابهام قرار دارد و باید منتظر اظهارنظرها و انتشار اسناد محرمانه دو کشور مورد بحث در آینده ای احتمالاً نه چندان نزدیک باشیم. این ماجرا پیامدهای زیادی داشت. کنفرانس پاریس بر اثر این واقعه ناکام ماند زیرا نیکیتا خروشچف از آیزنهاور درخواست کرد که آمریکا رسماً باید از شوروی درباره این واقعه عذرخواهی کند، کاری که آیزنهاور به هیچ عنوان نپذیرفت و این امر به نوبه خود جنگ سرد را گرمتر نمود. در این میان گری پاورز به اتهام جاسوسی علیه امنیت ملی جماهیر شوروی برای آمریکا به ۳ سال زندان و ۶ سال کار اجباری محکوم شد. اما امسال، ۹ ماه و ۹ روز در زندان بود و پس از این مدت با جاسوس حرفه ای شوروی در آمریکا به نام کلنل رودلف ایوانویچ بل مبادله شد. در کل بعد از این جریانات U-2 به عملیات خود ادامه داد مثلاً در عملیات طوفان صحرا در خلیج فارس در سال ،۱۹۹۱ بر فراز آسمان بوسنی و کوزوو در حمایت از ناتو در دهه ۱۹۹۰ و در سال ۲۰۰۱ در افغانستان مورد استفاده قرار گرفت. امروز نیز منتظر مأموریتی دوباره بر فراز بغداد است.
پی نوشت:
۱. TR= Tactical Reconnaissance
۲. ER= Eearth Resource
۳. GPS= Global Positioning System
جدول مشخصات
U-2 مدل های A و C و D
نوع: تجسسی تک سرنشین
طول: ۶/۴۹ فوت
ارتفاع: ۱۵ فوت + ۲ اینچ
وزن: ۱۴۲۵۰ پوند
فاصله دوسر بال: ۸۰ فوت + ۲ اینچ
مساحت سطح بال: ۶۰۰ فوت مربع
بیشینه وزن برخاستی: ۲۴۱۵۰ پوند
بیشینه سرعت: ۴۳۰ مایل در ساعت
سقف پرواز: بالای ۶۰ هزار فوت
قدرت موتور: ۱۵۸۰۰ پوند
موتور J75 شرکت پرت وویتنی
منبع:www.iranianairforce.mihanblog.com
هواپیمای جنگنده نسل جدید و بومی چین جیان-10 Jian-10 روز جمعه در پکن کار خود را آغاز کرد. یک فیلم پنج دقیقهای چگونگی نشست و برخواست، شلیک موشک و پرواز جمعی این هواپیما را به تصویر کشید. همچنین شرکت صنایع هوایی چین 1 China Aviation Industry Corporation I (AVIC I) که هفت سال برای توسعه این هواپیمای جنگنده، موتور توربوفن تایهانگ Taihang و موشک هوابههوای نسل جدید آن وقت صرف کرده است از مدل تک سرنشین Jian-10 پردهبرداری کرد. این هواپیمای چند منظوره در دو مدل تک سرنشین و دو سرنشین تولید شده است. به گفته گنگ روگوانگ، قائم مقام شرکت AVIC I چین چهارمین کشور دنیاست که خود به تنهایی جنگندهای پیشرفته با موتور و موشک تولید میکند. جنگنده Jian-10 و موتور توربوفن تایهانگ هر دو نوید بخش نسل سوم از جنگندهها و موتورهای چین میباشند. به گفته ناظران خارجی عملکرد این جنگنده با جنگندههای نسل چهارم ایالات متحده قابل قیاس نیست اما طراحی پایه و ابزارآلات بومی آن با جنگندههای متداول غرب قابل مقایسه است. موشک هوابههوای جدید نیروی هوایی چین از نسل چهارم است و توانایی انهدام اهداف در خارج از محدوده دید و حمله همزمان به چند هدف را دارا میباشد و بعد از شلیک احتیاجی به هدایت ندارد. شرکت AVIC I مهمترین تولیدکننده هواپیما در چین است که درسال 2006 26/10 میلیارد دلار درآمد داشته است. این شرکت تا کنون 1500 هواپیما، 50000 موتور هواپیما و بیش از 10000 موشک تولید کرده است.